زايسانداعى اۋەجاي كەلەسى جىلى اشىلادى: قۇرىلىس جۇمىستارى نەگە سوزىلىپ كەتتى
وسكەمەن. KAZINFORM - شىعىس قازاقستان وبلىسى زايسان اۋدانىنداعى جاڭا اۋەجايدىڭ قۇرىلىسى كەستەدەن كەشىگىپ جاتىر. اۋەلدە جوبا وسى جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن اياقتالادى دەپ جوسپارلانعان ەدى. بۇعان نە سەبەپ بولعانىن Kazinform ءتىلشىسى زەردەلەپ كوردى.
ەسكى ايەرودرومنىڭ ورنىنا جاڭا اۋەجاي
شەكارا شەبىندە ورىن تەپكەن زايسان اۋدانىندا جاڭا اۋەجاي بۇرىنعى اسكەري ايەرودرومنىڭ ورنىنا، ءساتباي اۋىلىنان 25 شاقىرىم جەردە بوي كوتەرەدى. بۇل جەر كەزدەيسوق تاڭدالماعان.
اۋماعى تەگىس، جانىنان رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار ومبى-مايقاپشاعاي تاسجولى وتەدى. بولاشاقتا كەڭەيتۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن بوس جەر دە جەتكىلىكتى. جەر تەلىمىنىڭ قۇرىلىس جۇرگىزىلىپ جاتقان الاڭى — 184 گەكتار.
— بيىل ناۋرىزدا باستالعان جۇمىستاردىڭ ەكى كەزەڭى قىسقا مەرزىمدە اياقتالدى. ۇزىندىعى 2,2 شاقىرىم بولاتىن ۇشۋ- قونۋ جولاعى، ءجۇرۋ جولى، پەررون سالىندى، سىرتقى ينجەنەرلىك جەلىلەر، جارىقتاندىرۋ جانە نوسەر كارىزى جۇرگىزىلدى، — دەپ حابارلادى ش ق و جولاۋشى كولىگى جانە اۆتوموبيل جولدارى باسقارماسىنان.
قازىر قۇرىلىس الاڭىندا 145 تەحنيكا مەن 300-دەن استام ادام جۇمىس ىستەپ جاتىر. ۆاحتالىق ادىسپەن ىستەۋ ءۇشىن ولارعا جايلى جاتاقحانا دا سالىنعان.
قۇرىلىس نەگە كەستەدەن كەشىكتى؟
زايسان اۋەجايىنداعى جۇمىستاردىڭ باياۋلاۋىنا باستى فاكتور — جوبانىڭ «نولدەن» جاسالۋى. مەردىگەر مەكەمە وكىلدەرىنىڭ ايتۋىنشا، اۋەجايدىڭ جوبالاۋى مەن قۇرىلىسى قاتار ءجۇرىپ جاتىر.
بۇل ءتاسىل قۇرىلىسقا جەدەل كىرىسۋگە مۇمكىندىك بەرگەنىمەن، ينجەنەرلەر، گەودەزيستەر جانە قۇرىلىسشىلار اراسىنداعى ۇيلەسىمدى جۇمىستى تالاپ ەتەدى.
— جوبالاۋشىلار قۇجاتتامانىڭ ءبىر بولىگىن كەشىكتىردى. سوندىقتان نەگىزگى جۇمىستاردى قۇجاتتاردىڭ جاسالۋىمەن قاتار باستاۋعا تۋرا كەلدى. البەتتە، بۇل بەلگىلى ءبىر قيىندىقتار تۋدىردى. بارلىق دەتالدى قايتا- قايتا تەكسەرىپ، تۇزەتىپ وتىرۋ قاجەت بولدى. دەگەنمەن ءبىزدىڭ تاجىريبەمىز بار. كومپانيامىز سەمەي مەن وسكەمەن اۋەجايلارىن سالعان. قازىر جۇمىس پروتسەسى تۇراقتالدى، ماتەريالدار ۋاقتىلى جەتكىزىلەدى، تەحنيكا توقتاۋسىز جۇمىس ىستەپ تۇر. ەڭ ۇزاق كۇتكەنىمىز — اۋەجاي عيماراتىنىڭ جوباسى. قازىر ول مەملەكەتتىك ساراپتامادان ءوتىپ جاتىر، — دەدى قۇرىلىس جوباسىنىڭ جەتەكشىسى ەربول تاجىبايەۆ.
سونىمەن قاتار ول جوبالاۋشىلاردىڭ جاعدايىن دا تۇسىنەتىنىن ايتادى. سەبەبى ولار بارىنشا جەدەل جۇمىس ىستەۋگە ءماجبۇر. ادەتتە مۇنداي جوبالاردى ازىرلەۋگە كەمىندە ءبىر جىل ۋاقىت بەرىلەدى.
لوگيستيكا جانە كۇردەلى جەر جۇمىستارى
قۇرىلىس بارىسىنا اسەر ەتكەن نەگىزگى قيىندىقتاردىڭ ءبىرى — لوگيستيكا. قاجەتتى قۇرىلىس ماتەريالدارى وسكەمەننەن جەتكىزىلەدى، ال اراداعى قاشىقتىق 500 شاقىرىمداي.
جول جاعدايىنىڭ ناشارلىعى سالدارىنان جۇك كولىكتەرىنىڭ جولعا كەتەتىن ۋاقىتى 10-12 ساعاتقا دەيىن سوزىلعان. سەبەبى رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار ومبى- مايقاپشاعاي تاسجولى قايتا جاڭعىرتىلىپ جاتقان.
سونىڭ سالدارىنان جۇرگىزۋشىلەر تالاي اينالما جولمەن جۇرۋگە ءماجبۇر بولدى. الايدا قازان ايىنان باستاپ قوزعالىس اشىلىپ، قۇرىلىس قارقىنى ايتارلىقتاي ارتقان.
سونداي-اق قۇرىلىس الاڭىنداعى باستى تالاپ — جۇمىستىڭ ساپالى بولۋى. ويتكەنى ستراتەگيالىق نىسان اسىعىس-ۇسىگىس سالىنسا ەرتەڭ بۇل قاۋىپتى بولۋى مۇمكىن. بۇرىنعى ايەرودرومنان قالعان كونسترۋكسيالاردى تولىق دەمونتاجداۋ جانە جەردى اۋىستىرۋ دا قوسىمشا ۋاقىت الدى.
— بولاشاق ۇشۋ- قونۋ جولاعىنىڭ استىنداعى توپىراقتى ەكى مەتر تەرەڭدىككە دەيىن تولىقتاي اۋىستىرۋعا تۋرا كەلدى. نەگىزدى تاسپەن نىعايتتىق، ونىڭ ۇستىنە قۇم مەن قيىرشىقتاس قوسپاسى، ءىرى تاس جانە ءۇش قابات اسفالت-بەتون توسەلدى. مۇنداي جابىن ءىرى ۇشاقتاردىڭ ءوزىن قابىلداي الادى، — دەدى قۇرىلىس ۋچاسكەسىنىڭ باستىعى ءسابيت ساحاريانوۆ.
«كەيىن اشىلسا دا، ساپالى بولعانى دۇرىس»
ش ق و جولاۋشى كولىگى جانە اۆتوموبيل جولدارى باسقارماسىنىڭ حابارلاۋىنشا، قازىر قۇرىلىستىڭ ءۇشىنشى كەزەڭى جۇرگىزىلىپ كەلەدى. ايەروۆوكزال كەشەنى، كوماندالىق- ديسپەتچەرلىك پۋنكت جانە ايەروناۆيگاتسيا نىساندارى سالىنىپ جاتىر.
تەرمينالدىڭ ىرگەتاسى دايىن، قابىرعالار مەن جابىنداردىڭ قۇرىلىسى ءجۇرىپ جاتىر. جەرگىلىكتى تۇرعىندار قۇرىلىستىڭ كەستەدەن كەشىگۋىنە تۇسىنىستىكپەن قارايدى.
— ارينە، اۋەجايدىڭ تەزىرەك اشىلعانىن ءبارىمىز قالايمىز. ءبىراق جۇمىستىڭ اسىعىس ەمەس، تىڭعىلىقتى جۇرگىزىلىپ جاتقانىن كورىپ وتىرمىز. كەيىن اشىلسا دا، ساپالى بولعانى دۇرىس، — دەيدى زايساندىقتار.
اۋەجايدىڭ اشىلۋىن جەرگىلىكتى كاسىپكەرلەر دە تاعاتسىزدانا كۇتىپ ءجۇر.
— بۇل اۋەجايدى كوپتەن كۇتكەنبىز. ول جاي عانا عيمارات ەمەس، جاڭا مۇمكىندىكتەر، جۇمىس ورىندارى جانە تۋريزمنىڭ دامۋى. بىزدىكى سياقتى شالعاي اۋدان ءۇشىن ونىڭ ماڭىزى وتە زور، — دەيدى كاسىپكەر ايگۇل ءامىروۆا.
قۇرىلىس قارقىنى: زايسان — %70، كاتونقاراعاي — %50
مەردىگەر كومپانيانىڭ مالىمەتىنشە، زايسانداعى جاڭا اۋەجاي قۇرىلىسىنىڭ دايىندىق دەڭگەيى بۇگىندە شامامەن 70 پايىزعا جەتكەن. كەلەر كوكتەمدە ارلەۋ جۇمىستارى، ىسكە قوسۋ- رەتتەۋ كەزەڭى جانە اۋماقتى اباتتاندىرۋ باستالادى.
ال كاتونقاراعاي اۋدانىندا سالىنىپ جاتقان اۋەجايدا جۇمىس باياۋ ءجۇرىپ جاتىر. اۋدانعا قىس ەرتە كەلىپ، قازان ايىنىڭ باسىندا- اق قار تۇسكەن.
قازىرگى تاڭدا قۇرىلىس جۇمىستارىنىڭ 50 پايىزعا جۋىعى اياقتالعان. الايدا مەردىگەرلەر نەگىزگى جەر قازۋ جۇمىستارىن سۋىق تۇسكەنگە دەيىن تولىق اياقتاعانىن ءمالىم ەتتى.
— جوبالار كليماتتىق جاعدايلاردى ەسكەرە وتىرىپ ىسكە اسىرىلىپ جاتىر. نەگىزگى جۇمىس كەزەڭدەرىنىڭ اياقتالۋى 2026 -جىلى تۇراقتى اۋە قاتىناسىن ۇيىمداستىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى، — دەپ حابارلادى وبلىستىق جولاۋشى كولىگى جانە اۆتوموبيل جولدارى باسقارماسىنان.
تۋريزم جانە جاڭا مۇمكىندىكتەر
زايساندا سالىنىپ جاتقان اۋەجاي ءبىر ۋاقىتتا ءتورت اۋە كەمەسىن قابىلداي الادى. اۋماعى شامامەن ءتورت مىڭ شارشى مەتر بولاتىن جولاۋشى تەرمينالى ساعاتىنا 150 ادامعا دەيىن قىزمەت كورسەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
بولاشاقتا ۇشۋ- قونۋ جولاعىنىڭ ۇزىندىعىن ءۇش شاقىرىمعا دەيىن ۇلعايتۋ جوسپارلانعان. بۇل حالىقارالىق رەيستەردى قابىلداۋعا جول اشادى.
— زايسانعا جىل سايىن شامامەن 23 مىڭ تۋريست كەلەدى. اۋەجاي پايدالانۋعا بەرىلگەننەن كەيىن بۇل كورسەتكىش التى ەسەگە دەيىن ءوسىپ، 136 مىڭ ادامعا جەتۋى مۇمكىن. جاڭا اۋەجاي تۋريستەر ءۇشىن عانا ەمەس، شىعىس قازاقستاننىڭ وڭتۇستىك- شىعىس بولىگى ءۇشىن ماڭىزدى كولىك حابى بولۋعا ءتيىس. ءول وڭىردى وسكەمەنمەن، الماتىمەن جانە كورشىلەس ەلدەرمەن بايلانىستىرادى، — دەپ حابارلادى وبلىس اكىمدىگىنەن.
جالپى زايسانداعى اۋەجاي — تۋريستىك ايماقتاردا مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىمەن قولعا الىنعان ءۇش ءىرى اۆياتسيالىق جوبانىڭ ءبىرى.
ەكىنشى اۋەجاي كاتونقاراعاي اۋدانىندا سالىنىپ جاتسا، ءۇشىنشىسى ماڭعىستاۋداعى كەندىرلى كۋرورت ايماعىندا بوي كوتەرەدى. بۇل نىسانداردىڭ بارلىعى ىشكى تۋريزمدى دامىتۋ جانە وڭىرلەردىڭ كولىك قولجەتىمدىلىگىن جاقسارتۋ ءۇشىن ستراتەگيالىق ماڭىزعا يە.
ەگەر جاڭا كەدەرگىلەر تۋىنداماسا، 2026 -جىلدىڭ كۇزىنە قاراي ءۇش اۋەجاي دا العاشقى اۋە كەمەلەرىن قابىلدايدى دەپ جوسپارلانىپ وتىر.
اۆتور
بوتاكوز كەنجەحان قىزى
