تازى باعاتىن ارنايى ورىن كەرەك - تازى ۇستاۋشى
اقتوبە. KAZINFORM - اقتوبەدە قازىر 500 دەن استام تازى بار. تازى اسىراۋشىلار ارنايى ورىن بولسا، تۇقىمىن اسىلداندىرۋ، سانىن كوبەيتۋ بىرىزگە تۇسەدى دەپ ەسەپتەيدى. سونىمەن بىرگە جۇلدەسى قوماقتى جارىستاردىڭ ءجيى ۇيىمداستىرىلعانىن قالايدى.
تازىنىڭ قادىرىن بىلمەي ءجۇرمىز
اقتوبە وبلىسى بويىنشا 500 دەن استام تازى بار. تازىنى دالا قازاعى، قالا قازاعى دا باعىپ وتىر. دالا قازاعى اڭشىلىققا، ساياتشىلىققا باۋلىپ، سەرىك ەتسە، قالا قازاعى ادەمىلىگىنە قىزىعىپ، جانىنا ەرتىپ جۇرەدى. اقتوبە وبلىستىق قۇماي تازى فەدەراتسياسىنىڭ ۆيتسە پرەزيدەنتى، «اسىل قازىنا» رەسپۋبليكالىق تازىنى اسىلداندىرۋ ۇيىمى اقتوبە فيليالىنىڭ پرەزيدەنتى جاسۇلان جاقسىلىقوۆتىڭ ايتۋىنشا، ولار جىلىنا بىرنەشە رەت باسقوسادى. بۇل باسقوسۋ سىرت ادامدارسىز، ءوزارا پىكىر الماسۋ، تاجىريبە الماسۋ جانە تازى تۇقىمىنا سەلەكتسيا جاساۋعا ارنالادى. تازى باپتايتىندار اراسىندا وقۋشىلار دا، ەرەسەكتەر دە بار.
- تازى جاناشىرلارىنىڭ جاسى ءارتۇرلى. ەڭ كىشكەنتايى - مەكتەپ وقۋشىلارى. قازىر ۇلكەندەر عانا ەمەس، بالالار اراسىندا دا قىزىعۋشىلىق جوعارى. ءتىپتى كەيبىرى بىزدەن ارتىق بىلەتىن، تانيتىن دارەجەگە جەتكەن. سەبەبى قىزىققان سوڭ زەرتتەپ، زەردەلەپ، ءتۇرلى تۇقىمىن سالىستىرىپ ۇلگەرگەن. ءبىز ءۇشىن تازى - قازاقتىڭ قۇندىلىعى. قازاقتا ۇلتتىق قۇندىلىقتى اقشامەن باعالامايدى عوي. باعاسىن جالپىلاما الىپ، قۇلىندى بيە، ءبىر جاباعى دەپ ايتادى. اقتوبەدە عانا ەمەس، قازاقستان بويىنشا ايتاتىن بولساق، قىتايدان كەلگەن قازاقتار، قىتايداعى قازاقتار جاقسى سىنشى، باعالاۋشى دەپ ايتار ەدىم. وزىمدە 4 تازى بار. ازىعى ءۇشىن ەت ساتىپ الامىن، دارۋمەنى مەن ۆاكتسيناسى دا بار، - دەدى جاسۇلان جاقسىلىقوۆ.
تازى باپتاۋشى قانشىعى كۇيلەيتىن كەزدە ارلاندى تاڭداپ، الماتىعا دا اپارعان. ول ءۇشىن 150 مىڭ تەڭگە جول شىعىنىن تولەدى. بۇل تازى تۇقىمىن اسىلداندىرۋ، كەيىنگى ۇرپاققا مەيلىنشە تازا قالپىن قالدىرۋعا جاسالعان قادام. ونىڭ ايتۋىنشا، قازىر تازى تۇقىمى جاقسارىپ كەلەدى.
- بۇعان دەيىن تازى تۇقىمىن اسىلداندىرۋ ەمەس، اڭ اڭلاۋعا باسىمدىق بەرىلدى. اڭ السا، تەز جۇگىرىپ، قۋىپ جەتسە دەدى. ءسويتىپ قانى ارالاسىپ كەتتى. كەيىنگى كەزدە عانا جارىس، كورمە ۇيىمداستىرىپ، تازا تازىنى، ونىڭ جۇيرىگىن انىقتاۋعا كۇش سالىپ ءجۇرمىز. وسى ارقىلى جۇيرىگىن انىقتاپ، سەلەكتسيالىق جۇمىس ىستەيمىز. سونىمەن قاتار ءبىز ءتۇز تاعىسى قاسقىرعا دا تەكسەرەمىز. تازىنىڭ باسقا يت تۇقىمدارىنان ءبىر ەرەكشەلەنەتىنى ول - امبەباپ. ءوزى ىزدەيدى، ءوزى تابادى، ءوزى قۋادى، ءوزى الادى. تازى قانداي اڭعا سالعانىنا بايلانىستى ءومىر سۇرەدى. قاسقىرعا تالانعان بولسا، ۇزاق ءومىر سۇرە المايدى.
1 شاقىرىمدى 1 مينۋت 10 سەكۋندتا ەڭسەردى
اقتوبەدە جۇلدە الىپ جۇرگەن جۇيرىك تازىلار دا بار. قانجىعاسىنا بىرنەشە جىلقى مەن اقشا بايلاعان تازى يەسى ءيت باپتاۋدىڭ سىرىمەن ءبولىستى.
- قازىنا اتتى تازىم بار. ءۇش جاستا بولسا دا تالاي جارىستا وق بويى وزا شاپتى. ەكى رەت جىلقى ۇتتى. سونىمەن بىرگە اقشالاي سىيلىق بار. ورال، استانا، قاراعاندىعا باردى. ازىرگە قاسقىرعا تۇسپەدى. دەگەنمەن تۇلكى، قويان الادى. تاڭەرتەڭ، كەشكە ەكى مەزگىل تاماق بەرەمىز. سونىمەن بىرگە قىستا اتپەن، جازدا موتوتسيكلمەن جۇگىرتەمىز. تازىم 1 شاقىرىمدى 1 مينۋت 10 سەكۋندتا ەڭسەردى. قوياندى 300-500 مەتردە ۇستايدى، - دەدى تازى باپتاۋشىدۋمان ىسقاقوۆ. ول بالا كەزىنەن باستاپ تازى ۇستاپ، بابىن ءبىلدى. قازىر جۇيرىك باپتاۋعا باسىمدىق بەرگەن. تازى ۇستاۋشىلار ءيتتىڭ تۇرىنە قاراپ، ات بەرەدى.
تازى اسىراۋشىلاردىڭ ۇسىنىسى
تازى اسىراۋشىلار جىلىنا بىرنەشە شارا ۇيىمداستىرادى. ماسەلەن بيىل اقتوبە قالاسىنىڭ 155 جىلدىعىنا وراي شىرعا تارتۋ سايىسى ءوتتى. مۇندا تازىنىڭ جۇيرىكتىگى انىقتالادى. سونىمەن بىرگە تابيعي دالا سىناعى - سالبۋرىن. كۇزدە اڭشىلار باس قوسىپ، اڭشىلىققا شىعادى.
- سالبۋرىن اقتوبەنىڭ بوگەتساي اۋماعىندا وتەدى. ەڭ قولايلى جەر سول. قويان كوپ قاشادى، ەكىنشىدەن جەرى تەگىس. مۇنى قاراشادا وتكىزەمىز. تازا قاندى تازىنىڭ ساقتاپ قالعان اۋماق قازاقستاننىڭ ورتالىعى بولسا، سول ايماقتاردان تازى الدىرىپ، جەرگىلىكتى تازىلارعا قوسىپ، سەلەكتسيالىق جۇمىس جاسالادى. تازى كليماتقا دا بەيىمدەلەدى. وڭتۇستىكتىڭ تازىسى شاعىن، ءجۇنى جۇقا بولادى. ولار اقتوبەنىڭ، قاراعاندىنىڭ ايازى، بورانىنا شىداس بەرە المايدى. كۇشىك كەزدە اكەلسە، ۇيرەنىپ كەتەدى، - دەدى تازى اسىراۋشى جاسۇلان جاقسىلىقوۆ.
ول بىرنەشە پروبلەمانى كوتەردى. بىرىنشىدەن، تازى باعاتىن ارنايى ورىن كەرەك. سوڭعى جىلدارى ءيتتىڭ ادام قاۋىپ، مەرتىكتىرۋى كوبەيىپ، تازى اسىرايدىندار دا قوساق اراسىندا قوسا كەتتى. تازى اۋلاداعى تاۋىق، مالدى قۋعانىمەن، ادامعا قارسى ۇرمەيدى. ال كوپشىلىك مۇنى تۇسىنبەي، بايلاپ ۇستاۋدى تالاپ ەتەدى.
- ءبىز تازى تۇقىمىن اسىلداندىرۋ ءۇشىن بىرىگىپ، قانشىعىن، كەيدە ارلانىن ساتىپ الامىز. ونى ءوزارا كەلىسىپ، ءبىر- بىرىمىزگە بەرىپ وتىرامىز. كەيدە جازاتايىم جاعداي بولادى. اياعى سىنىپ، جۇگىرە الماي قالۋى مۇمكىن. سوندايدا ءيتتى باپتاپ، كۇتىمىن جاسايتىن ارنايى ورىن قاجەت. قازىرگى كەزدە مەندە ءتورت ءيت بولسا، ونى بەسىنشى قىلىپ ۇستايمىن. جاعدايىم قيىنداي باستاعاندا وزگەسىنە ۇسىنىس ايتامىن. سوندىقتان بىزگە قورا كەرەك. ۇكىمەت قارجىلاندىرسا، جاعدايى جاقسى بولار ەدى. ەكىنشىدەن، جارىستار كوپ وتكىزسە، ۇزدىكتەر ءجيى انىقتالادى. جارىس دەپ جاريالاساق، كوپ ەشكىم كەلمەيدى. جۇلدەسى قىزىقتىرسا، كەلەر ەدى. جۇلدەسى اۋىقىمدى جارىس وتكىزۋ كەرەك. وسى ۋاقىتقا دەيىن ءوزىمىز اقشا جيناپ وتكىزىپ ءجۇرمىز، - دەدى تازى جاناشىرى.
اۆتور
التىناي ساعىندىقوۆا
