پەرىگە ۇيلەنگەن پاۋادين

استانا. قازاقپارات - پەرىمەن كوڭىل قوسىپ، بىرگە ءومىر ءسۇرۋدى كوز الدىڭىزعا ەلەستەتىپ كورىڭىزشى... ەلەستەتە المايسىز، سولاي عوي؟ ءتۇر-ءتۇسى بەلگىسىز، تىرشىلىگى ءتىپتى جۇمباق. سودان بولار، پاۋادين ەمشى جونىندەگى اڭگىمەلەرگە يلانا قويۋ وتە قيىن.

پاۋادين سىدىق ۇلى 19-عاسىردىڭ سوڭىندا قازالى اۋدانىنداعى تۇكتىبايەۆ اۋىلىنا جاقىن كونەقوستان دەگەن جەردە دۇنيەگە كەلىپتى. 1989-جىلدارى دۇنيەدەن وتكەن. بۇل كىسى تۋرالى اڭىزعا اينالعان اڭگىمەلەر جەتەرلىك، ءومىربايانىنا ارنالعان ەكى كىتاپ تا جارىق كورگەن. ونىڭ ەمشىلىك شاراپاتىن كورگەندەر كوپ. ءالى كۇنگە قازالى اۋدانىنداعى تىلەۋحاناسىنا دەرتىنە داۋا ىزدەگەندەر كەلىپ-كەتىپ تۇرادى.

پاۋاديننىڭ اكەسى سىدىق زامانىندا وتە ءدىندار كىسى بولىپتى. ەمشىلىك قاسيەتى بولعان، زىكىر سالعان. ەل اۋزىنداعى اڭگىمەگە قاراعاندا، پەرىلەر اۋەل باستا سىدىقتى اينالشىقتاپتى-مىس. قولىنان قۇرانى، اۋزىنان دۇعاسى تۇسپەگەن اۋليە كىسى ولارعا بوي بەرمەي، كۇرەسىپ وتكەن دەلىنەدى. بۇلاردىڭ ءۇيىنىڭ توبەسىندە جەتى بورەنە بار ەكەن. پەرىلەر سونىڭ ءبىرىن مەكەن ەتىپتى. پاۋادين ومىرگە كەلگەن سوڭ، ونىڭ قاسىنان قالماي، توعىزعا تولعاندا وزدەرىمەن بىرگە ەكى اپتاعا الىپ كەتكەن كورىنەدى. كەيىن ەسەيگەن سوڭ تاقىركول دەگەن جەردە لاشىق قۇرىپ بىرنەشە جىل بىرگە عۇمىر كەشىپتى.

پاۋاديندى پەرىلەر «ءولى مەن ءتىرىنىڭ اراسىندا ءجۇر، اجالىڭ وتتان بولسىن» دەپ قارعاپتى. ويتكەنى، پاۋادين پەرىمەن ءومىر سۇرۋدەن باس تارتقان، ولار مۇنى ولتىرمەككە بەكىنەدى. سودان سوڭ تەمىر-تەرسەكتەن ءۇي تۇرعىزعان، پەرىلەردىڭ تەمىردەن وتە المايتىن ءالسىز تۇسى بولىپتى. سونداي-اق، ولار كاپىرلەردىڭ قاسىندا جۇرمەيتىن بولعان، جالپى لاس جەرگە جولامايدى ەكەن. پاۋاديننىڭ ورىس قىزىنا ۇيلەنىپ، ۇيىنە جان-جانۋارلار اسىراپ، ۇستىنە جۇپىنى كيىنىپ جۇرگەنى وسىدان دەيدى ايتۋشىلار.

اركىمنىڭ ءسوزى ءارقيلى. پاۋاديندى پەرىلەر 3 جاسىندا الىپ كەتكەن دەۋشىلەر دە بار. اكەسى ارى ىزدەپ، بەرى ىزدەپ تابا المايدى. ءبىر كۇنى تۇسىندە ونىڭ تۋعان جەرى كونەقوسقاندا جاتقانىن كورەدى. بارسا، راسىمەن قىپ-قىزىل قان ورتاسىندا بالاسى جاتىر دەيدى. سول مەزەتتە اكەسى قانجار لاقتىرعاندا قان كوزدەن عايىپ بولىپ، بالا سويلەپ قويا بەرىپتى. «مەنى پەرىلەر يەمدەنىپ بارادى، ءبىر ۋاقىتتارى قايتىپ كەلەرمىن. تاپقانىڭدى ەشكىمگە ءتىس جارىپ ايتپا»، - دەپتى.

اكەسى ەلىنە قايتقان، الگى سوزگە ءمان بەرە قويماعان بولسا كەرەك، جۇرتقا كورگەن-بىلگەنىن جايىپ سالىپتى. سول كۇنى تۇندە سىدىق قاريا دۇنيەدەن ءوتىپ كەتكەن كورىنەدى. پاۋادين سىدىق ۇلىنىڭ جالپى پەرىمەن كوڭىل قوسقانىنا ەل-جۇرت سەنەدى. ويتكەنى، ونىڭ ۇيىندەگى ىدىس-اياقتار اۋادا قالقىپ جۇرەتىن دەيدى كوزكورگەندەر. پاۋادين ومىردەن وتكەننەن كەيىن ونىڭ تەمىر-تەرسەكتەن سالىنعان ءۇيىن بۇزعىسى كەلىپتى بىرەۋلەر. ءبىراق، بۇزا الماعان. تەحنيكا جۇرمەي قالعان، يەسى ەسىنەن اۋىسقان دەگەن اڭگىمەلەر بار.

«تۇندە سۋعا تۇسپە، پەرى سوعادى» دەۋشى ەدى بالا كەزىمىزدە. بالا ءسوز تىڭداۋشى ما ەدى، اراسىندا اۋىل شەتىندەگى سۋعا شومىلاتىنبىز. تاس قاراڭعىدا تىسىر ەتكەن دىبىس شىقسا، پەرى پالەكەتىڭ كەلگەن ەكەن دەپ ۇركەكتەۋشى ەدىك. بىردە اۋىل ىشىندە «پالەنشە سۋ باسىنان پەرى كورىپتى» دەگەن اڭگىمە گۋ ەتە قالدى. «اق كيىم كيگەن ەكەن، سۋ ۇستىمەن ءجۇرىپتى، ءويتىپتى، ءبۇي­تىپتى»... كوپ ۇزاماي الگى ادامنىڭ باسى اۋىرعان بولۋى كەرەك، جۇرت «پەرى سوققان» دەپ شىقتى. مۇنداي ءسوز جاتا ما، سەنبەسەك تە سودان كەيىن ءبىز سياقتىلار تۇندەلەتىپ سۋعا ءتۇسۋدى قويعانبىز. ال ەندى پاۋادين ەمشىنىڭ پەرىمەن بىرگە تۇرعانىنا كادىمگىدەي يلانىپ قالدىق.

ن.تاستەمىر. قىزىلوردا وبلىسى.

«جاس الاش» گازەتى