قازاقستان مەن رەسەي ساۋداسى رەكوردتىق دەڭگەيگە جەتتى - ءمينيستردىڭ ماسكەۋگە ساپارى قالاي ءوتتى

استانا. KAZINFORM - قازاقستاننىڭ سىرتقى ىستەر ءمينيسترى ەرمەك كوشەربايەۆ ر ف سىرتقى ىستەر ءمينيسترى سەرگەي لاۆروۆتىڭ شاقىرۋىمەن ماسكەۋگە رەسمي ساپارمەن باردى. قوس تاراپ مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ مەملەكەتتىك ساپارى اياسىندا بارلىق سالاداعى ىنتىماقتاستىقتى ءبىر پىسىقتادى.

بۇل ساپار ەكى ەلدىڭ دوستىعى مەن وداقتاستىعىن نىعايتىپ، ەكونوميكالىق، مادەني جانە گۋمانيتارلىق سالالارداعى بىرلەسكەن جوبالاردى كەڭەيتۋگە تىڭ سەرپىن بەردى.

ءمينيستردىڭ العاشقى رەسمي ساپارى

ەرمەك كوشەربايەۆ 2020-2023-جىلدارى قازاقستاننىڭ رەسەيدەگى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى بولعان ەدى. ال بۇگىن ونى جاڭا لاۋازىمدا اۋەجايدا ر ف سىرتقى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى ميحايل گالۋزين، قازاقستانداعى ر ف ەلشىسى الەكسەي بوروداۆكين جانە ر ف سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ باس كونسۋلدىق باسقارماسى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى الەكساندر پرۋسوۆ قارسى الدى.

- بۇگىنگى كەزدەسۋ - تاعايىنداۋدان كەيىنگى العاشقى رەسمي ساپارىم جانە ول ءبىزدىڭ مەملەكەتتەر اراسىنداعى جوعارى دەڭگەيلى ءوزارا سەنىمدى جانە ەكىجاقتى ىنتىماقتاستىقتى ودان ءارى دامىتۋعا باعىتتالعان ورتاق ۇمتىلىسىمىزدى راستايدى. ونىڭ ءدال بۇگىن ءوتۋى دە تەگىن ەمەس، وسىدان 33 جىل بۇرىن، 1992-جىلدىڭ 22-قازانىندا قازاقستان مەن رەسەي اراسىندا ديپلوماتيالىق قاتىناستار ورناعان ەدى. بۇل قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ العاشقى جىلدارىنان باستاپ قالىپتاسقان تاتۋ كورشىلىك، سەنىم مەن كوپقىرلى ءوزارا ءىس-قيمىل ساياساتىنىڭ ساباقتاستىعىن ايقىندايتىن سيمۆولدىق ءسات، - دەدى ەرمەك كوشەربايەۆ كەڭەيتىلگەن وتىرىس قورىتىندىسى بويىنشا بريفينگىدە.

ءوز كەزەگىندە ر ف سىرتقى ىستەر ءمينيسترى سەرگەي لاۆروۆ بۇل ساپاردىڭ كوپ نارسە اڭعارتاتىنىن، رەسەي مەن قازاقستان اراسىنداعى ارىپتەستىكتىڭ، وداقتاستىق پەن ينتەگراتسيالىق ىنتىماقتاستىقتىڭ باسىمدىعىن ايقىن كورسەتەتىنىن اتاپ ءوتتى.

- ەرمەك بەدەلباي ۇلى كوشەربايەۆ قازىرگى رەسەيدى جاقسى بىلەدى، ول ماسكەۋدە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى رەتىندە قىزمەت اتقاردى. ءبىز ءاردايىم ونىڭ وداقتاستىق قاتىناستاردى دامىتۋعا قوسقان جەكە ۇلەسى ءۇشىن جوعارى باعالايتىنبىز. ونىڭ جەتەكشىلىگىمەن قازاقستاننىڭ سىرتقى ساياسي قىزمەتى رەسەي مەن قازاقستاننىڭ جان-جاقتى ىنتىماقتاستىعىن نىعايتۋ مەن ءارى قاراي دامىتۋعا زور ۇلەس قوسۋدى جالعاستىراتىنىنا ەش كۇمان جوق، - دەدى سەرگەي لاۆروۆ.

ءمينيستردىڭ بۇل ساپارى ەكى ەل ءۇشىن ماڭىزدى داتالارعا، مەرەيتويلارعا، قۇتتىقتاۋلارعا تولى بولدى. بيىل قازاقستان مەن رەسەي ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستاعى جەڭىستىڭ 80 جىلدىعىن، مەملەكەتتىك شەكارا تۋرالى شارتتىڭ 20 جىلدىعىن جانە بايقوڭىر عارىش ايلاعىنىڭ 70 جىلدىعىن اتاپ وتەدى. 22-قازاندا قازاقستان مەن رەسەيدىڭ ديپلوماتيالىق قارىم-قاتىناس ورناتقانىنا 33 جىل تولدى.

رەسەيلىك مينيستر سەرگەي لاۆروۆ 25-قازان - قازاقستاننىڭ رەسپۋبليكا كۇنىمەن، ەرمەك كوشەربايەۆتى جاڭا تاعايىنداۋىمەن قۇتتىقتادى. ءتىپتى قازاقستاندىق دەلەگاتسيامەن كەزدەسۋ اكىمشىلىك عيماراتتا ەمەس، رەسەي سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ سالتاناتتى قابىلداۋ ۇيىندە ءوتتى.

سونىمەن بىرگە، قازاقستاندىق مينيستر قىزىل الاڭداعى الەكساندر ساياباعىندا بەلگىسىز سارباز قابىرىنە گۇل شوعىن قويدى.

پرەزيدەنتتەر ديپلوماتياسى تۇتاس ىنتىماقتاستىققا سەرپىن بەرەدى

مينيسترلەر كەلىسسوزىندە بيىل 12-قاراشادا وتەتىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ رەسەي فەدەراتسياسىنا مەملەكەتتىك ساپارىنا دايىندىق ماسەلەلەرىنە ەرەكشە نازار اۋدارىلدى. سەرگەي لاۆروۆ بۇل كەزدەسۋگە تولىققاندى دايىندىق ءجۇرىپ جاتقانىن، ونىڭ شىن مانىندە حالىقارالىق اۋقىمداعى وقيعاعا اينالاتىنىن جەتكىزدى.

- وسىدان ءبىر جىل بۇرىن، 2024-جىلعى قاراشادا پرەزيدەنت پۋتين مەملەكەتتىك ساپارمەن استانادا بولدى. اراداعى 12 ايدا ءبىزدىڭ كوشباسشىلارىمىز بىرنەشە رەت جەكە كەزدەستى. بيىلدىڭ وزىندە جوعارى دەڭگەيدە ءتورت كەزدەسۋ ءوتتى. اي سايىن، ءتىپتى ودان دا جيى تەلەفون ارقىلى سويلەسىپ تۇرادى. كوشباسشىلار ديپلوماتياسى تۇتاس ورىس-قازاق ىنتىماقتاستىعىنا قاجەتتى قارقىن بەرەدى جانە بۇگىن ءبىز ەرمەك بەدەلباي ۇلىمەن سەرىكتەستىكتىڭ قازىرگى جاعدايى مەن بولاشاعىن تالقىلادىق. ءبىزدىڭ ەلدەر اراسىندا ىنتىماقتاستىقتان تىس قالعان ەشبىر سالا جوق، - دەدى ر ف سىرتقى ىستەر ءمينيسترى.

قازاقستان مەن رەسەيدى ستراتەگيالىق ارىپتەستىك پەن وداقتاستىق قاتىناستار بايلانىستىرادى، ولار كوپجىلدىق دوستىق پەن ءوزارا تۇسىنىستىك داستۇرلەرىنە نەگىزدەلگەن.

- پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆ پەن پرەزيدەنت ۆلاديمير پۋتين اراسىنداعى سەنىمدى بايلانىستار ەكىجاقتى قاتىناستاردى دامىتۋدا ماڭىزدى ءرول اتقارادى. جوعارى دەڭگەيدەگى تۇراقتى ديالوگ ەلدەرىمىز اراسىنداعى تۇتاس ىنتىماقتاستىققا قارقىن مەن باعىت بەرىپ، ورتاق باستامالاردى جۇيەلى تۇردە ىلگەرىلەتۋگە مۇمكىندىك جاسايدى. مەملەكەتتەر باسشىلارىنىڭ جەتەكشىلىگىمەن ءوزارا ءىس-قيمىلدىڭ سىندارلى ءارى پراگماتيكالىق ۇلگىسى قالىپتاستى. بۇگىندە ول ساۋدا-ەكونوميكالىق جانە ينۆەستيتسيالىق ارىپتەستىكتى، كولىك پەن لوگيستيكانى، ەنەرگەتيكانى، ونەركاسىپتىك كووپەراتسيانى جانە مادەني-گۋمانيتارلىق سالانى تۇگەل قامتيدى، - دەدى ەرمەك كوشەربايەۆ.

ەكى ەل مينيسترلەرى وڭىرلىك جانە حالىقارالىق كۇن تارتىبىندە تۇرعان وزەكتى ماسەلەلەر بويىنشا جان-جاقتى پىكىر الماستى. ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق، ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىك شارتى ۇيىمى، ت م د، ش ى ۇ، ب ۇ ۇ سياقتى كوپجاقتى قۇرىلىمدارداعى ءوزارا ءىس-قيمىلعا وڭ باعا بەردى.

ساۋدا كولەمى رەكوردتىق دەڭگەيگە جەتتى

تاراپتار ءوڭىرارالىق جانە شەكارا ماڭى بايلانىستارىن نىعايتۋ، ساۋدا-ەكونوميكالىق جانە ينۆەستيتسيالىق ءوزارا ءىس-قيمىلدى كەڭەيتۋ، ونەركاسىپ، ەنەرگەتيكا، كولىك پەن لوگيستيكا، اۋىل شارۋاشىلىعى سالالارىنداعى بىرلەسكەن جوبالاردى ەگجەي-تەگجەيلى قاراستىردى. بۇل باعىتتار تۇراقتى وندىرىستىك بايلانىستاردى قالىپتاستىرۋعا جانە ازىق-تۇلىك پەن ەنەرگەتيكالىق تۇراقتىلىقتى نىعايتۋعا مۇمكىندىك بەرەتىنى اتالىپ ءوتتى.

قازاقستان مەن رەسەيدىڭ تاۋار اينالىمى سوڭعى جىلدارى رەكوردتىق كورسەتكىشتەرگە جەتكەن. سونداي-اق، وتكەن جىلى رەسەي قازاقستان ەكونوميكاسىنا 4 ميلليارد دوللار كولەمىندە ينۆەستيتسيا سالىپ، ەڭ ءىرى ينۆەستور اتاندى.

- رەسەي قازاقستان ءۇشىن جەتەكشى ساۋدا جانە ينۆەستيتسيالىق سەرىكتەس بولىپ قالا بەرەدى. 2024 -جىلى ءوزارا تاۋار اينالىمى 28 ميلليارد دوللاردان اسىپ، جاڭا رەكوردتىق كورسەتكىشكە جەتتى. بيىل دا بۇل كورسەتكىش كەم بولمايدى دەپ ويلايمىن. ەندى ەكىجاقتى ساۋدانى 30 ميلليارد دوللارعا دەيىن جەتكىزۋ جونىندە بيىك مىندەت قويىلدى. بۇل ءۇشىن بايلانىستاردى جانداندىرىپ، بارلىق توسقاۋىلدى جويۋىمىز قاجەت، - دەدى ەرمەك كوشەربايەۆ.

ايتا كەتەيىك، 2024-جىلى قازاقستان مەن رەسەي اراسىنداعى تاۋار اينالىمى $28 ميللياردقا جەتىپ، وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 3 پايىزعا ۇلعايعان ەدى.

قازاقستاننىڭ سىرتقى ساۋدا اينالىمىنداعى رەسەيدىڭ ۇلەسى 20 پايىزعا جەتىپ، 2023-جىلعى كورسەتكىشتەن 19 پايىز اسىپ ءتۇستى. بۇل رەتتە رەسەيدىڭ قازاقستان يمپورتىنداعى ۇلەسى 28 پايىزدان 31 پايىزعا دەيىن ءوستى.

ال بيىل قازاقستان مەن رەسەيدىڭ بىرلەسكەن باستامالار پورتفەلىندە 171 جوبا بار، ولاردىڭ جالپى سوماسى 53 ميلليارد دوللاردان اسادى. بۇل كورسەتكىش 2019-جىلى قول قويىلعان ونەركاسىپتىك ىنتىماقتاستىقتىڭ جول كارتاسىندا بەلگىلەنگەن باستاپقى جوسپارلاردان التى ەسە كوپ.

ورالداعى ءوڭىرارالىق فورۋم جۇمىسشى ماماندىقتارعا ارنالادى

سونىمەن بىرگە، سىرتقى ساياسي ۆەدومستۆو باسشىلارى 12-قاراشادا قازاقستاننىڭ ورال قالاسىندا وتەتىن قازاقستان مەن رەسەيدىڭ 21-ءوڭىرارالىق ىنتىماقتاستىق فورۋمى تۋرالى وڭ پىكىرلەر ايتتى. قوس مەملەكەت ونەركاسىپ، كولىك جانە ەنەرگەتيكا سالالارىندا بىرلەسكەن جوبالاردى بەلسەندى تۇردە دامىتىپ كەلەدى. ءارى ەكى ەلدىڭ ايماقتارى مەن ىسكەر توپتارى اراسىنداعى كووپەراتسيالىق بايلانىستار كۇشەيىپ، تاقىرىپتىق فورۋمدار جيى ۇيىمداستىرىلا باستاعان.

بۇرىن بۇل فورۋمدار نەگىزىنەن قازاقستان مەن رەسەيدىڭ شەكارالاس وبلىستارىنىڭ فورۋمدارى رەتىندە وتسە، قازىر بۇل ءوڭىرارالىق ىنتىماقتاستىقتىڭ ءبىر فورماسى بولىپ قالىپتاستى.

- ورالدا وتەتىن ءوڭىرارالىق فورۋم «جۇمىسشى ماماندىقتارى - ەكونوميكا ءوسىمىنىڭ درايۆەرى» تاقىرىبىنا ارنالادى. قازاقستاندا 2025-جىل - جۇمىسشى ماماندىقتار جىلى دەپ جاريالاندى. ءبىز بۇل تاقىرىپتى بەلسەندى تۇردە ىلگەرىلەتىپ كەلەمىز. ءبىز ءۇشىن، اسىرەسە جاستار اراسىندا ەڭبەك ماماندىقتارىنا قىزىعۋشىلىق تۋدىرۋ وتە ماڭىزدى، ويتكەنى قازىر ديپلوم الۋ ءۇشىن عانا وقىپ، ءوز ماماندىعى بويىنشا جۇمىس ىستەمەيتىندەر ءجيى كەزدەسەدى. بۇل ءۇردىس كوپتەگەن ەلدەرگە ءتان جانە باسقا مەملەكەتتەردە دە ەڭبەك ماماندىقتارىنا ۇلكەن ءمان بەرىلىپ جاتقانىن كورىپ وتىرمىز، - دەدى ە. كوشەربايەۆ.

ونىڭ ايتۋىنشا، ەلەكتريكتەر، سانتەحنيكتەر، اعاش شەبەرلەرى سياقتى ماماندار بارلىق ۋاقىتتا قاجەت بولادى. زاۋىتتار دا روبوتتاندىرىلعانىنا قاراماستان، جۇمىسشىلارعا مۇقتاج، ءتىپتى ونداعى جۇمىسشىلاردىڭ دەڭگەيى ينجەنەرلەردىڭ دەڭگەيىنە سايكەس كەلەدى.

ا ە س، كاسپي، بايقوڭىر

رەسەي قازاقستاننىڭ جەتەكشى ساۋدا سەرىكتەستەرىنىڭ قاتارىندا جانە قازاقستان ەكونوميكاسىنا ءىرى ينۆەستور سانالادى. بۇل رەتتە جىلۋ جانە گيدروەنەرگەتيكاداعى بىرلەسكەن جوبالار ارقىلى ەنەرگەتيكالىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋگە كوپ كوڭىل ءبولىنىپ وتىر.

- ءبىز رەسەيلىك «روساتوم» مەملەكەتتىك كورپوراتسياسىن رەسپۋبليكاداعى ءبىرىنشى اتوم ەلەكتر ستانتسياسىن سالۋ جونىندەگى حالىقارالىق كونسورتسيۋمنىڭ كوشباسشىسى ەتىپ تاڭداعانىن قۇپتادىق. مەن ارىپتەسىمە وسى سالاداعى بارلىق مىندەتتەمەلەرىمىزدى ءادىل ورىنداۋعا دايىن ەكەنىمىزدى راستادىم. ءوز مەرزىمىندە جانە تولىعىمەن، - دەدى س. لاۆروۆ.

رەسەيلىك س ءى م باسشىسى قازىر بەيىندى ۆەدومستۆولار جەلىسى بويىنشا تەحنيكالىق جانە قارجىلىق پارامەترلەردى، سونداي-اق زاڭ تۇرعىسىنان پىسىقتاۋ جۇرگىزىلىپ جاتقانىن ايتتى.

سونىمەن بىرگە، قازاقستان مەن رەسەي جەتىنشى كاسپي سامميتىن 2026-جىلعى 12-تامىزدا يران استاناسى تەگەراندا وتكىزۋ باستاماسىن قولدادى. مينيسترلەر كاسپي تەڭىزىندەگى بىرلەسكەن جۇمىسقا سۇرانىستىڭ ارتىپ كەلە جاتقانىن اتاپ ءوتتى. كاسپي ماڭىنداعى بەس مەملەكەت تەڭىزگە قاتىستى ماسەلەلەردى شەشۋدە ايرىقشا قۇزىرەتكە يە، وڭىردەگى ورنىقتى دامۋ، ونداعى بەيبىتشىلىك پەن قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن جاۋاپتى دەگەن پىكىرگە توقتالدى.

بۇدان بولەك، سەرگەي لاۆروۆ «بايتەرەك» جوباسى اياقتالۋ ساتىسىنا جاقىن ەكەنىن حابارلادى. بۇل جوبا قازاقستاندا ۇلتتىق عارىش باعدارلاماسىن قۇرۋعا ىقپال ەتەتىنىن، پەرسپەكتيۆالى زىمىران تاسۋشى «سويۋز 5» - ءتى بىرلەسىپ ۇشىرۋ جوسپارلانىپ وتىرعانىن جەتكىزدى.

قازاقستان مەن رەسەي بىرلەسكەن مەكتەپتەر اشادى

ءبىلىم سالاسىندا ەكى ەلدىڭ ۋنيۆەرسيتەتتەرى اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق بەلسەندى تۇردە دامىپ كەلەدى. ماسەلەن، رەسەيدە ءبىلىم الىپ جۇرگەن شەتەلدىك ستۋدەنتتەردىڭ باسىم بولىگى، ياعني 60 مىڭعا جۋىعى - قازاقستاندىقتار. ەلىمىزدە دە 60 تان استام جوعارى وقۋ ورنى رەسەيدىڭ ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىمەن ارىپتەستىك بايلانىس ورناتقان.

- ءبىز مادەني-گۋمانيتارلىق بايلانىستارعا جوعارى باعا بەردىك. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى رەسەيلىك وقۋ ورىندارىنىڭ فيليالدار جەلىسىن دامىتۋدى جانە بيىل باستالعان قازاقستاندىق فيليالدىڭ دا اشىلۋ پروتسەسىن تالقىلادىق. ماسەلەن، قىركۇيەك ايىندا ومبى قالاسىندا ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ فيليالى ەسىگىن ايقارا اشتى. سونىمەن بىرگە، قازاقستان مەن رەسەي اۋماقتارىندا بىرلەسكەن مەكتەپتەر قۇرۋ باعىتىندا جۇمىس جۇرگىزىلىپ جاتىر، - دەدى سەرگەي لاۆروۆ.

ءوز كەزەگىندە قازاقستاندىق مينيستر ومبىداعى قاز ۇ ۋ فيليالىن اشۋعا قولداۋ كورسەتىپ، بارلىق جاعداي جاسالعانىنا العىس ايتىپ، وندا ءتيىستى گرانتتار ءبولۋ مۇمكىندىگى قاراستىرىلىپ جاتقانىن اتاپ ءوتتى.

- رەسەي مەن قازاقستان ۋنيۆەرسيتەتتەرى رەكتورلارىنىڭ فورۋمى سياقتى ءىس-شارالار پىكىر الماسۋعا، تاجىريبە جيناۋعا جانە جاڭا كەلىسىمدەر جاساۋعا ىقپال ەتەدى. بۇل سالاداعى ىنتىماقتاستىقتا اسىرەسە ەكى ەلدە جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ زەرتتەۋ باعىتتارىنا ۇلكەن ءمان بەرىلەدى، ويتكەنى بۇل عىلىم مەن ءبىلىمنىڭ ەكى ەل ەكونوميكاسىنا قوساتىن ۇلەسىن نىعايتۋعا سەپتىگىن تيگىزەدى، - دەدى ە. كوشەربايەۆ.

كەلىسسوزدەر قورىتىندىسىندا مينيسترلەر قازاقستان مەن رەسەي اراسىنداعى قاتىناستاردى سەنىم، سەرىكتەستىك جانە تاتۋ كورشىلىك رۋحىندا تۇراقتى دامىتۋعا دەگەن ورتاق ۇمتىلىسىن تاعى دا راستادى.

ايتا كەتەيىك، كەشە سەرگەي لاۆروۆ قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ رەسەيگە مەملەكەتتىك ساپارى حالىقارالىق اۋقىمداعى وقيعا دەگەن ەدى.

اۆتور ايجان سەرىكجان قىزى