نوعاي حالقىنىڭ اتاۋى قالاي پايدا بولعان؟

ноғай
Фото: qarmaqshy-tany.kz

استانا.  قازاقپارات - نوعاي ۇلتى قازاق حالقىمەن اسا جاقىندىعىمەن ەرەكشەلەنەدى. وسى ۇلتتىڭ اتاۋى نەلىكتەن «نوعاي» دەپ اتالدى ەكەن؟

XIV عاسىردا التىن وردا ىدىراپ، ونىڭ ورنىنا تاريح ساحناسىنا نوعاي ورداسى كوتەرىلگەن بولاتىن.

بۇل وردانىڭ قۇرامىنا قازىرگى باتىس قازاقستاننىڭ ءبىر بولىگى قوسىلعان-دى.

بۇل مەملەكەتتىڭ اتاۋى التىن وردانىڭ بەكلەربەگى، اسكەرىنىڭ قولباسشىسى، جوشى حاننىڭ نەمەرەسى (1260-1306) نوعاي ەسىمىمەن بايلانىستى.

بەركە حان ولگەننەن كەيىن دوننان دۋنايعا دەيىنگى جەر نوعايدىڭ باقىلاۋىندا بولدى.

ونىڭ قۇرامىنداعى رۋلار كاسپي ماڭىنا قونىس اۋدارىپ، نوعاي ەلى اتاندى. نوعاي ورداسىنىڭ نەگىزىن سالۋشى - ءامىر ەدىگە (1395-1419). ول 15 جىلداي التىن وردانى بيلەپ (1396-1411)، «ۇلى ءامىر» اتانعان. شىڭعىس اۋلەتىنەن حان سايلاۋ ەدىگەنىڭ قولىندا بولدى.

نوعاي ورداسى ەدىگەنىڭ تۇسىندا التىن وردادان بولەكتەنە باستادى. بۇل پروسەسس ەدىگەنىڭ ۇلى نۇراددين (1426-1440) تۇسىندا اياقتالىپ، نوعاي ورداسى دەربەس مەملەكەت بولدى. ەدىل-جايىق اراسىن جايلاعان ماڭعىت، قىپشاق، قوڭىرات، ارعىن، قارلۇق، الشىن، تاما جانە ت.ب. تۇركى تايپالارى قوسىلىپ، قازىرگى نوعاي حالقى دۇنيەگە كەلدى.

سوڭعى جاڭالىقتار
telegram