كەنەسارى حاننىڭ ەسكەرتكىشى تۇعىرىنا قاشان ورالادى؟

استانا. قازاقپارات - حان كەنەنىڭ استانادا، ەسىلدىڭ جاعاسىندا تۇرعان ايبىندى ەسكەرتكىشى تۇعىرىنان الىنىپ، ەل-جۇرت الاڭداپ قالعان ەدى. ەندى ەسكەرتكىش قايدا، ونىڭ قاي تۇسى بۇزىلعان؟ بۇزىلعان ەسكەرتكىش پە، تۇعىر ما؟ قازاقتىڭ سوڭعى حانىنىڭ بەينەسى تۇعىرىنا قاشان ورالادى؟

Памятник Кенесары хану Кенесары хан ескерткіші
Фото: Адлет Беремкулов/ Kazinform

كوكەيدەگى وسى سۇراقتارعا ءتىلشىمىز ءمولدىر مولداعالي جاۋاپ ىزدەگەن ەدى.

كەنەسارى حان ەسكەرتكىشى 2001 -جىلى ورناتىلعان. سول ۋاقىتتان بەرى ەسكىرگەنى سونشالىق، بيىكتىگى 11 مەتر، سالماعى 10 توننا تۇعىرلى ءمۇسىن قۇلاۋ قاۋپى ءتونىپ، قايتا جوندەۋگە الىنعان ەدى. سول جوندەۋ جۇمىستارى قازىر قانداي دەڭگەيدە؟ ونى ءبىلۋ ءۇشىن استانا قالالىق مادەنيەت باسقارماسىنا قاراستى تاريحي-مادەني مۇرالاردى ساقتاپ، قورعاۋ ورتالىعىنىڭ باسشىسى باياندى ساحاريا ۇلىن سوزگە تارتتىق. ونىڭ ايتۋىنشا تۇعىردى جوندەيتىن مەردىگەر كومپانيا انىقتالىپ، جۇمىسقا كىرىسكەن. ءبىراق قىس تۇسكەلى قۇرىلىس جۇمىستارى ءجۇرىپ جاتقان جوق، جەر كەپكەن سوڭ باستالادى. ال ءمۇسىن ازىرگە شەبەرلەردىڭ قولىندا.

Памятник Кенесары хану может обрушиться в Астане
Фото: акимат Астаны

باياندى ساحاريا ۇلى، تاريحي-مادەني مۇرالاردى ساقتاپ، قورعاۋ ورتالىعىنىڭ باسشىسى: 

- كەز كەلگەن مۇسىنگە جاقىنداساڭىز وكيسلەنيە دەيدى اۋامەنەن جانە ىلعالدى جاڭبىردان مەتالدىڭ اراسىندا تۋىنداعان دۇنيە بولادى. سونى تازارتۋ جانە ويىلعان شىرىگەن جەرلەرىن اقىرىنداپ قالپىنا كەلتىرۋى سوسىن گرۋنتوۆكا جۇمىستارى ءجۇرىپ جاتىر دەپ بىزگە شەبەرلەر سولاي اقپارات بەرىپ وتىر. ەسكەرتكىشتى ورنىنان الىپ، قايتا جوندەۋگە جىبەرۋدىڭ باستى سەبەبى ىرگەتاسىنىڭ قيسايۋى. ەندى ونىڭ دىڭگەگى قايتا قاعىلىپ، بۇرىنعىدان بەرىك ەتىپ جاسالماق.

جالپى قالاداعى ەسكەرتكىشتەر ۇنەمى مامانداردىڭ باقىلاۋىندا، ونداعى اقاۋعا ءتۇرلى جاعدايلار اسەر ەتۋى مۇمكىن.

ايدوس كۇزەنبايەۆ، ساۋلەتشى:

- ەسكەرتكىش تە توزادى. وعان مەحانيكالىق تۇرعىدا زاقىم كەلۋى مۇمكىن، ۋاقىت اسەر ەتەدى، تابيعات جاعدايلارى، اسىرەسە، تەحنوگەندى فاكتورلار، اتاپ ايتساق، كولىك قوزعالىسى، ەگەر ەسكەرتكىش جول بويىندا ورنالاسسا، ونداعى قوزعالىس ۆيبراتسياسى زاقىم كەلتىرەدى. ىلعال مەن سۋىق قاتتى اسەر ەتەدى. مىنە سوندىقتان ەسكەرتكىشكە ۇنەمى كۇتىم جاسالۋى كەرەك. ارتىق زاتتاردان تازارتىلىپ تۇرۋى ماڭىزدى. قازىر ەسكەرتكىشتىڭ ءوزى جابىق قويمادا تۇر. بۇزىلماس ءۇشىن ارنايى قاپتالعان. سول سەبەپتى ازىرگە اشىپ كورسەتۋگە كەلمەيدى. ال قۇلاۋعا شاق قالعان ەسكەرتكىشكە عىلىمي- تەحنيكالىق ساراپتاما جۇرگىزىلىپ بارىپ، ورنىنان الىنعان.

تۇعىرداعى اقاۋدى ادام ارنايى زەر سالىپ قاراماسا بىلىنبەيدى دەيدى ماماندار. ەندى جوندەۋ جۇمىستارى جازعا تاياۋ بىتەدى. سول كەزدە ات ۇستىندە قاسقايىپ وتىرعان حاننىڭ ەسكەرتكىشى تۇعىرىنا قايتا ورناتىلماق.

24.kz

سوڭعى جاڭالىقتار