شاشتاراز - باۋىرجان مومىش ۇلىنىڭ ەستەلىگى
استانا. قازاقپارات - بۇل جازبا باۋىرجان مومىش ۇلىنىڭ ەستەلىكتەرى مەن كۇندەلىكتەرى توپتاسقان جيناعىنان الىندى.
شاشتاراز
عابيتتىڭ جازۋشىلار وداعىنا باستىق كەزى. شارۋام بولىپ كابينەتىنە كىرىپ بارسام، عابەكەڭ دولدانىپ، الدىنداعى كونسۋلتانتىنا ۇرسىپ تۇر ەكەن. كىرەرىمدى كىرسەم دە، شىعارىمدى بىلمەستەن داعدارىپ قالدىم.
-بارعىن! - دەپ كونسۋلتانتىنا داۋىستادى دا، ماعان نازارى ءتۇسىپ:
-ە، جوعارى شىق، وتىر، - دەدى.
مەن وتىردىم. عابيت ءۇن قاتپاي قانىن ىشىنە تارتىپ ءبىراز وتىردى.
-اقساقال، ءبىر بولار-بولماس شارۋامەن كەلىپ ەدىم. بۇگىن اشۋلى ەكەنسىز. ايتپاي-اق قويايىن. تاعى دا ءبىر ءساتى ءتۇسىپ، جادىراپ وتىرعانىڭىزدا كەلەرمىن...
-جوق. وتىر... اشۋلانىپ وتىرعانىم راس. قالاي اشۋلانباسسىڭ. مەن شەت ەلگە جۇرمەكپىن جاقىندا... ءبىز قازاقستاندا جيىرما ميلليون گەكتار تىڭ جىرتىپپىز... وسى قازاقتان جيىرما-وتىز وزات مەحانيزاتور-تىڭشىلاردىڭ ءتىزىمىن بەرگىن دەپ تاپسىرسام، جاڭاعى قۇر قول كەلىپ وتىر... بۇعان قالاي اشۋلانبايسىڭ، ءوزىڭ ايتشى؟
- ونىڭ نەسىنە اشۋلاناسىز؟ ودان باسقا دا قولداعى ماعلۇمات بار ەمەس پە؟
- قانداي؟
- ءبىزدىڭ قازاقتا وتىز مىڭ ميليسيونەر، جيىرما مينيسترلەر بار ەكەنى وتىرىك پە؟ سونى عانا ايتساڭىز بولىپ جاتىر عوي...
-ەي، سەن دە وڭباعاننىڭ بىرەۋى ەكەنسىڭ عوي، - دەدى عابيت تاعى دا اشۋلانىپ، كەيىننەن بارىپ كۇلىپ.
-ءيا، ميليسيونەرلەر مەن مينيسترلەرىمىزدىڭ كوپ ەكەنى راس... وكىنىشكە وراي، ەكەۋىمىزدىڭ كوزقاراسىمىز ۇقساماۋدا، قازاقتا ەلەكتر رەمونتشى، ساعات جوندەۋشى، اسپاز، تىگىنشى، شاشتاراز دەگەندەر جوق... - دەپ كۇرسىندى.
ارادا ءبىر اي ءوتتى.
مەن جەڭ جاعاسى وقالى گەنەرالنىي شتابتىڭ مۋنديرىن كيىپ، فۋرمانوۆ كوشەسىندەگى شاشتارازعا باردىم. كەزەگىمدى كۇتىپ الدىڭعى بولمەدە وتىرمىن.
- سلەديۋششي!
زالعا ەنىپ، بوس كرەسلوعا وتىردىم.
-نە ىستەلىك، جولداس پولكوۆنيك؟ - دەدى يىعىمنان بىرەۋ. بۇرىلىپ قاراسام: ۇستىندە اق حالاتى بار، ورتا بويلى، ءتامپىش مۇرىندى، كىرپىك شەشەن تۇكسيگەن قويۋ قارا شاشتى قازاق جىگىتى ەكەن.
«استاپىراللا! ەلۋگە كەلگەندە قازاقتان ءبىرىنشى شاشتاراز كورىپ وتىرمىن» دەپ ىشىمنەن تاڭ قالدىم.
- جەلكەم، مەن ساماي شاشتارىمدى رەتتەگىن، قاراعىم، - دەدىم.
- قازىر، اعاسى، - دەدى ماستەر مويىنىمدى سەيسەپپەن وراپ، ىسكە كىرىسە باستادى. وتە پىسىق، قولى-قولىنا تيەر ەمەس... ماشينكەنى تاستاپ قايشىمەن تەگىستەي باستادى...
-جولداس پولكوۆنيك، سىزگە سۇراق بەرسەم ايىپقا بۇيىرمايسىز با؟
- سۇراعىن، قاراعىم.
-ءسىز مالىك عابدۋلليندى بىلەسىز بە؟
- بىلەمىن. مايداندا بىرگە بولعانبىز.
-تالعات بيگەلدينوۆتى بىلەسىز بە؟
- بىلەمىن. ءبىراق ول جىگىتپەن ونشا تانىس ەمەسپىن.
-مەن جاقىندا ستانسياعا ءبىر اپامدى شىعارعالى بارىپ ەدىم. پەرروندا ءبىر قازاق مورياكتى كورىپ، قاسىنا بارسام، الگىنىڭ فورماسى مورسكوي بولعانمەن، پوگونى ينتەندانتسكي ەكەن... مەن الدىمەن «ويپىرماي، ءبىزدىڭ قازاقتان دا كاپيتان پەرۆوگو رانگا بار ەكەن اۋ» دەپ ىشىمنەن قۋانىپ ادەيى قاسىنا بارىپ ەدىم...
مەن كۇلدىم دە:
-مۇمكىن بار دا شىعار. الماتىدا تەڭىز جوق قوي، - دەدىم.
- جولداس پولكوۆنيك، قازاقتان گەنەرال بار ما؟
-بار. جەكسەنبايەۆ دەگەن گەنەرال بار.
-ول كىسى الگى تەحنيچەسكي ۆويسكىنىڭ گەنەرالى عوي. الگى اسكەردى شىن باسقارعان ستروەۆوي، ناستوششي گەنەرال بار ما؟
- گەنەرالدىڭ ءبارى گەنەرال عوي، قاراعىم...
- جوق، جولداس پولكوۆنيك. مەن اسكەردە بولعانمىن. گەنەرال مەن گەنەرالدىڭ ايىرماسىنا تۇسىنەمىن.
-ونىڭ دۇرىس ەكەن، - دەپ تاعى دا كۇلدىم.
قايشىسىن جالاڭداتىپ شاشىمدى الىپ جاتقان جىگىت:
- تاعى سىزگە ءبىر سۇراق، - دەدى.
-سۇراعىن.
-الگى باۋىرجان مومىش ۇلى دەيتىن وتان سوعىسىندا ەرلىك كورسەتىپ، اسكەر توبىن باستاپ، كوماندير پولكا، كوماندير ديۆيزي بولعان ەكەن، ءبىراق تا ءوزى مىنەزى جامان قۇداي اتقان كىسى ەكەن. سول مىنەزىنەن باستىقتارعا جاقپاي كوپ نارسەدەن قۇر قالىپتى... ەگەر دە سول وڭباعاندىعى بولماسا، ول كىسىگە باتىر اتاعىن دا، گەنەرال اتاعىن دا بەرمەك ەكەن، ءبىراقءوركوكىرەك، وڭباعان مىنەزى ءبۇلدىرىپتى. جولداس پولكوۆنيك، ءسىز باۋىرجان مومىش ۇلىن بىلەسىز بە؟
مەن نە ايتارىمدى بىلمەستەن ءبىراز ءۇن قاتپادىم.
-ول كىسىنىڭ قايدا ەكەنىن بىلەسىز بە؟ مەنىڭشە، سول كىسى ءسىزدىڭ الدىڭىزدا وتىرۋى كەرەك، - دەگەنىمدە، شاشتاراز جىگىت شوشىنىپ سەكىرە شەگىندى.
- اعاتاي، اعاتاي، ءسىزبىسىز؟ كەشىرىڭىز.
قايتا جاقىندادى. مەن كۇلدىم. ول ساسقالاقتاپ قايشىسىن سۋماڭداتىپ، ساماي شاشىمدى الا باستادى. تۇرىنە قاراسام، شىپ-شىپ تەرلەپ كەتىپتى.
- سەن مەنى نەنورمالنىي(دۇرىس ەمەس) قازاق دەدىڭ عوي.
-جوق! قۇداي ساقتاسىن.
-سەن دە نەنورمالنىي قازاقسىڭ.
- نەگە؟
-نورمالنىي قازاق اسكەر نەمەسە مينيستر دارەجەسىندە بولادى، ال سەن شاشتارازسىڭ، - دەگەنىمنىڭ ءازىل ەكەنىن ءتۇسىنىپ، كۇلىپ:
-اقساقال، شاش الىپ، ساقال مۇرتتى باساتىن دا بىرەۋ كەرەك شىعار، - دەدى ول.
- كەمىتىپ ايتىپ وتىرعانىم جوق. قۋانىپ ايتىپ وتىرمىن، شىراعىم.
-ءتۇسىندىم، اعاسى.
-راحمەت، قاراعىم، - دەپ قوشتاستىم.
