باياناۋىلدا قىرىلعان قۇستىڭ سانى مىڭنان اسىپ كەتۋى مۇمكىن
پاۆلودار. KAZINFORM – سارى الاقازبەن قوسا كولدە وزگە دە قۇستار، اققۋلار جۋساپ جاتىر. اۋىل ادامدارى، ورمان ينسپەكتورلارى ۆەتەرينارلارمەن بىرگە سوڭعى ەكى كۇندە مىڭنان استام قۇستىڭ ولەكسەسىن جيناپ، ورتەگەندەرىن ايتادى.
پاۆلودار وبلىسىنىڭ باياناۋىل اۋدانى شالقار كولىنىڭ اينالاسىندا ناعىز ەكولوگيالىق اپات قالىپتاسىپ وتىرعانعا ۇقسايدى. سۋ ايدىنىنىڭ اينالاسى ولگەن قۇستىڭ جەمتىگىنە تولىپ، ۆەتەرينارلار مەن جەرگىلىكتى تۇرعىندار ولاردى جيناپ ۇلگەرە الماي جاتىر.
- سوڭعى ەكى كۇندە اۋىل ازاماتتارى، جەرگىلىكتى ورمان قورعاۋ قىزمەتكەرلەرى، ۆەتەرينارلار تىزە قوسىپ، كول اينالاسىنان مىڭعا تارتا قۇستىڭ ولەكسەسىن جينادىق. ءار 10-15 مەتر سايىن كەمى 10 قۇستىڭ ولەكسەسى جاتىر. اينالدىرعان 300 مەتر جەردەن 600-گە تارتا ۇشانى جيناپ الدىق. ولگەن قۇستاردىڭ اراسىندا تەك سارى الاقاز عانا ەمەس، اققۋلار، ۇيرەكتەر، وزگە دە قۇس تۇرلەرى بار. ءتىپتى، جيناپ كەتكەن جەرلەردە قايتادان جاڭا قۇس ولەكسەلەرى تابىلدى.
اناۋ كول ورتاسىنداعى ارالدا، قامىس اراسىندا كەمى 600-700 ولەكسە جاتىر. وعان باياناۋىلدان كەلگەن ۆەتەرينار ماماندار جەتە العان جوق. دالا قۇستارىنىڭ بارلىعى بەلگىسىز ءبىر ىندەتتەن قىرىلىپ جاتقانى انىق. بۇل كولدەن جەلتاۋ جانە قويتاس اۋىلدارىنىڭ مالى سۋ ىشەدى. ەرتەڭ بۇل ىندەت ءۇي جانۋارلارىنا جۇعىپ، تۇلىگىمىز قىرىلىپ قالا ما دەگەن قورقىنىش بار. كۇنىمىز مالعا قاراپ وتىرعان ادامدارمىز عوي.
ۆەتەريناريا ماماندارى تەك قۇس ولەكسەلەرىنەن سىناما الىپ، استاناعا زەرتتەۋ ءۇشىن جىبەرگەندەرىن ايتادى. ال كول سۋىنان، توپىراقتان سىناما العان جان جوق. كولدىڭ اينالاسى قازىرگى ۋاقىتتا ابدەن قۇرتتاپ، جاعىمسىز ءيىس جايلاپ تۇر. سۋدا دا الدەبىر وزگەرىس بارداي، كولدەن جامان ءبىر ءيىس مۇرنىمىزعا كەلەدى، - دەپ مۇڭدارىن شاقتى شالقار كولىنە نەبارى ءبىر جارىم شاقىرىم جەردە ورنالاسقان جەلتاۋ اۋىلىنىڭ تۇرعىندارى.
اۋىل ادامدارىنىڭ ايتۋىنشا، ۆەتەريناريا ماماندارىندا ارنايى قۇرال-جابدىق جوقتىڭ قاسى. ءتىپتى العاشقى كۇنى قۇس ولەكسەلەرىن تاسيتىن تەحنيكانىڭ ءوزى بولماعان. باياناۋىل ۇلتتىق پاركى كومەك رەتىندە ءوز ورمانشىلارىن جىبەرگەن.
«ءبىراق قازىرگى ۋاقىتتا كول ماڭايىن تولىق تازارتۋعا كۇش-قۋاتتارى جەتپەي تۇر. ونىڭ ۇستىنە كول ورتاسىنداعى ارالعا جەتۋ ءۇشىن رەزەڭكە قايىقتارى دا جوق كورىنەدى. ال ولگەن قۇستاردى جاعاتىن ارنايى پەشتەرى دۇرىس ىستەمەي، ولەكسەلەردى اشىق دالادا ورتەپ جاتىر»، - دەيدى اۋىل تۇرعىندارى.
وسىنىڭ بارلىعى ۆەتەريناريا ماماندارىنىڭ اۋرۋدان نەمەسە ۋلانۋدان قىرىلعان دالا قۇستارىن جيناۋ، جويۋ جۇمىستارىن تالاپقا ساي جۇرگىزبەي وتىرعانىن بايقاتادى.
بۇعان دەيىن اتالعان سۋ ايدىنىنىڭ اينالاسىنان ۆەتەرينارلار 150 قۇستىڭ ۇشاسىن تاۋىپ، ورتەگەنى تۋرالى حابارلاعان ەدىك.
الايدا وڭىرلىك ۆەتەريناريا باسقارماسىنىڭ مالىمەتتەرى تۇرعىندار ايتقان جايتتارمەن سايكەس كەلمەيدى. ونىڭ ۇستىنە باسقارما باسشىلارى سارى الاقازدان وزگە قۇستاردىڭ قىرىلىپ جاتقانىنان بەيحابار بولىپ شىقتى.
- قازىرگى ۋاقىتتا ولگەن قۇستاردىڭ ناقتى سانىن، تۇرلەرىن ايتا المايمىن. سەبەبى جيناۋ، ورتەۋ جۇمىستارى ءالى دە جالعاسىپ جاتىر. بۇعان قوسا 9-تامىز كۇنى ولەكسەلەردەن الىنعان سىنامانىڭ ناتيجەلەرى ءالى شىققان جوق. ال سۋدان، توپىراقتان سىناما الماي وتىرعانىمىزدىڭ دا سەبەبى بار. ەڭ اۋەلى زەرتحانا قۇستاردىڭ ىندەتتەن نەمەسە ۋلانۋدان قىرىلعانىن ناقتى كورسەتۋى كەرەك. ەگەر قۇستاردىڭ ۋلانعانى دالەلدەنسە، وندا سۋ مەن توپىراقتان سىنامالار الىنادى. ال ىندەتتىڭ تاراعانى انىقتالسا، وندا اۋماقتا ەپيزووتيالىق جاعدايدى تىركەيمىز. قازىرگى ۋاقىتتا اۋماق بويىنشا مال مەن قۇستاردىڭ سانىن انىقتاپ، تالداۋ جۇرگىزىپ جاتىرمىز. ەگەر ىندەت شىقسا، قۇستاردى ەگۋ جۇرگىزىلەدى. اۋرۋ تاراتۋشى قۇستاردىڭ ۇلكەن قۇس فابريكالارىنا ءتۇسىپ كەتپەۋىن قاداعالايمىز، - دەپ جاۋاپ بەردى پاۆلودار وبلىسى ۆەتەريناريا باسقارماسى باسشىسىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى اسىلتاس تىلەۋبايەۆ.
باسقارما وكىلى بۇعان قوسا شالقار كولىنىڭ ماڭايىنداعى قۇستاردىڭ ءولىمى ۋلانۋدان بولۋى مۇمكىن دەگەن بولجامىن تاعى ءبىر ناقتىلادى. جاقىن جەردە، ياعني قاراعاندى وبلىسىمەن شەكارا ماڭىندا شارۋاشىلىق ەگىن ەگىپ وتىر. بۇعان قوسا بيىل جازدا شەگىرتكەگە قارسى حيميالىق وڭدەۋ شارالارى جۇرگىزىلدى. قۇستار پەستيتسيدتەردەن نەمەسە شەگىرتكەگە قارسى دارىدەن ۋلانىپ قالعان بولىپ شىعۋى مۇمكىن. سوندىقتان اۋىل تۇرعىندارى سابىر ساقتاپ، زەرتحانانىڭ ناتيجەلەرىن كۇتۋى كەرەك دەيدى ول.
ال باياناۋىل ۇلتتىق پاركىنىڭ باسشىسى اجدار ءجۇسىپوۆ ۆەتەرينارلارعا كومەك رەتىندە 4 ورمانشىنى جىبەرگەنىن، ولار ءالى كۇنگە كولدە جۇمىس ىستەپ جاتقانىن ناقتىلادى.
جەلتاۋ، قويتاس ەلدى مەكەندەرىنىڭ ادامدارى ايماقتا دابىل قاعاتىنداي ەكولوگيالىق اپات قالىپتاسىپ وتىر دەپ ەسەپتەيدى. سەبەبى كۇركەلى اۋىلدىق وكرۋگى اۋماعىندا 10-نان استام كول بار. ولاردىڭ بارلىعىنا اققۋ-قاز، ۇيرەك قونادى. ەرتەڭ شالقاردان جۇقپالى ىندەت تارايتىن بولسا، وڭىردە ادام ايتقىسىز الاپات جاعداي تۋىنداۋى مۇمكىن. ال بۇل اۋماقتىڭ توسكەيى مىڭعىرعان مالعا تولى. كولدەردىڭ باسىم بولىگى مال سۋاتى رەتىندە پايدالانىلاتىنىن ەسكەرسەك، اۋىل ادامدارىنىڭ الاڭداپ وتىرعان ماسەلەسى ورىندى ەكەنىنە كوز جەتكىزۋگە بولادى.
اۆتور
مۇرات اياعان
