ورتالىق ازيا ەلدەرىنىڭ باسشىلارى قول قويعان شارت قانداي مىندەتتەر جۇكتەيدى
جارلىقتىڭ جوباسىن مىنا جەردەن كورۋگە بولادى. 32 باپتان تۇراتىن قۇجاتتىڭ ىشىندە ەرەكشە نازار اۋدارۋعا تۇرارلىق تۇستارى بار. مىسالى، 2-باپتا ۋاعدالاسۋشى تاراپتاردىڭ ءوزارا قارىم-قاتىناس كەزىندە ءبىر-ءبىرىنىڭ مەملەكەتتىك ەگەمەندىگىن، اۋماقتىق تۇتاستىعى مەن شەكارالاردىڭ مىزعىماستىعىن ءوزارا قۇرمەتتەيتىنى، ىشكى ىستەرگە ارالاسپايتىنى جانە داۋلاردى بەيبىت جولمەن رەتتەيتىنى، ءبىر-بىرىنە قارسى كۇش قولدانبايتىنى نەمەسە كۇش قولدانۋ قاتەرىن توندىرمەيتىنى ايتىلعان.
ال 3-باپ بويىنشا تاراپتار ءبىر-ءبىرىنىڭ تاڭداپ العان ساياسي، ەكونوميكالىق، الەۋمەتتىك جانە مادەني دامۋ جولدارىن ءوزارا قۇرمەتتەۋگە مىندەت الادى. 4-باپتا ۋاعدالاسۋشى تاراپتار قاجەت بولعان كەزدە ورتالىق ازيا مەملەكەتتەرى باسشىلارىنىڭ كونسۋلتاتيۆتىك كەزدەسۋلەرى اياسىندا كونسۋلتاتيۆتىك-كەڭەسشى ورگاندار مەن مەملەكەتارالىق قۇرىلىمداردى قۇراتىنى كورسەتىلگەن.
5-باپتا وسىنىڭ الدىنداعى باپپەن مازمۇنداس. ناقتىراق ايتساق، تاراپتاردىڭ ءبىرىنىڭ قاۋىپسىزدىگىنە، ەگەمەندىگىنە جانە اۋماقتىق تۇتاستىعىنا قاتەر توندىرەتىن احۋال تۋىنداسا، ەكىجاقتى فورماتتا دا، ورتالىق ازيا مەملەكەتتەرى باسشىلارىنىڭ كونسۋلتاتيۆتىك كەزدەسۋلەرى شەڭبەرىندە دە ءتيىستى كونسۋلتاتسيالار وتكىزىلۋى مۇمكىن ەكەنى اتاپ وتىلگەن.
«ۋاعدالاسۋشى تاراپتار ءوزارا مەملەكەتارالىق قاتىناستاردا كۇش قولدانۋدان نەمەسە كۇش قولدانۋ قاتەرىن توندىرۋدەن تارتىنۋعا نىق بەيىلدىلىگىن راستايدى»، - دەپ جازىلعان 6-باپتا.
ياعني، تاراپتار قىرعىز رەسپۋبليكاسىنىڭ شولپان اتا قالاسىنداعى كەزدەسۋدە بەسجاقتى شارتقا قول قويعان ورتالىق ازياداعى بەس مەملەكەتتىڭ بىرىنە قارسى باعىتتالعان مەملەكەتتەردىڭ اسكەري وداقتارىنا، بلوكتارىنا نە وزگە دە بىرلەستىكتەرىنە كىرمەۋگە، سونداي-اق ۋاعدالاسۋشى تاراپتاردىڭ كەز كەلگەنىنە قارسى باعىتتالعان ءىس-قيمىلدارعا قاتىسپاۋعا مىندەتتەنەدى.
«ۋاعدالاسۋشى تاراپتار ءۇشىنشى مەملەكەتتەردىڭ ءوز اۋماقتارىن، كوممۋنيكاتسيا جۇيەلەرىن جانە باسقا دا ينفراقۇرىلىمىن قانداي دا ءبىر باسقا ۋاعدالاسۋشى تاراپتىڭ مەملەكەتتىك ەگەمەندىگىنە، قاۋىپسىزدىگىنە، تۇراقتىلىعىنا، كونستيتۋتسيالىق قۇرىلىسىنا جانە اۋماقتىق تۇتاستىعىنا نۇقسان كەلتىرە وتىرىپ پايدالانۋىنا جول بەرمەۋگە مىندەتتەنەدى»، - دەلىنگەن قۇجاتتا.
8-باپتا اتالعان بەس مەملەكەتتىڭ ب ۇ ۇ- نىڭ نەعۇرلىم بەدەلدى جانە امبەباپ حالىقارالىق ۇيىم رەتىندەگى ورتالىق ءرولىن نىعايتۋعا كۇش سالاتىنى ايتىلعان.
«ۋاعدالاسۋشى تاراپتار باسقا حالىقارالىق جانە وڭىرلىك ۇيىمدار شەڭبەرىندەگى ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتەدى، وزدەرىنىڭ مۇددەلەرىن قوزعايتىن ماسەلەلەردى قاراۋ كەزىندە ءبىر-بىرىنە قولداۋ كورسەتەدى جانە قاجەت بولعان كەزدە حالىقارالىق جاعدايدىڭ وزەكتى ماسەلەلەرى بويىنشا ءوز ۇستانىمدارىن كەلىسۋ ءۇشىن كونسۋلتاتسيالار وتكىزەدى، سونداي-اق ورتالىق ازيادا بەيبىتشىلىك پەن قاۋىپسىزدىكتى نىعايتۋ ماسەلەلەرىندە ءبىرىڭعاي كەلىسىلگەن ۇستانىمدارمەن شىعادى»، - دەپ جازىلعان 8-باپتا.
ال 10-باپتا اتالعان 5 مەملەكەت تەرروريزم مەن ەكسترەميزم يدەولوگياسىنىڭ اۋەلى جاستار اراسىندا تارالۋىنا قارسى ءىس-قيمىل جاساۋ ءۇشىن كۇش سالاتىنى جازىلعان.
14-باپ اراداعى الىس-بەرىستى جەڭىلدەتۋدىڭ جولدارىن جەتىلدىرۋگە ارنالعان.
«ۋاعدالاسۋشى تاراپتار قولدانىستاعى تەمىرجول، اۆتوموبيل، اۋە جانە سۋ كوممۋنيكاتسيالارىن كەڭىنەن پايدالانۋ جانە جاڭالارىن قۇرۋ جولىمەن، سونداي-اق ترانسشەكارالىق تاسىمالداۋ كەزىندە اكىمشىلىك راسىمدەردى وڭايلاتۋ ارقىلى ءوڭىردىڭ ترانزيتتىك-كولىكتىك الەۋەتىن ودان ءارى دامىتۋعا جاردەمدەسەدى. ۋاعدالاسۋشى تاراپتار ونىمدەر مەن تاۋارلاردىڭ ترانزيتىن جەڭىلدەتۋ ءۇشىن قولايلى جاعدايلاردى قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا ورتالىق ازيادا يندۋستريالىق-لوگيستيكالىق جانە كوتەرمە-تاراتۋ ورتالىقتارىنىڭ جەلىسىن قالىپتاستىرۋ ءۇشىن قاجەتتى شارالاردى قابىلدايدى»، - دەلىنگەن بۇل باپتا.
17-باپتا تاراپتاردىڭ سۋ-ەنەرگەتيكا رەسۋرستارىن كەشەندى جانە ۇتىمدى پايدالانۋ جونىندەگى ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتەتىنى كورسەتىلگەن. 18، 19، 20-باپتار قورشاعان ورتانى قورعاۋ، تابيعي جانە تەحنوگەندىك اپاتتاردى بىرلەسىپ ەڭسەرۋ، ارالدى قۇتقارۋ ماسەلەسىنە، وسى سالاداعى مامانداردى دايارلاۋعا ارنالعان. 21، 22، 23، 24-باپتار عىلىم، يننوۆاتسيا، عارىش، سيفرلاندىرۋ سالاسىنداعى ءوزارا ارىپتەستىكتى دامىتۋ ماسەلەرىن قامتيدى.
25-باپتا ۋاعدالاسۋشى تاراپتار ءوز اۋماعىندا تۇراتىن حالىقتاردىڭ ەتنوستىق، تىلدىك، مادەني جانە ءدىني وزىندىك ەرەكشەلىگىن ساقتايتىنى جانە ەتنوستىق توپتاردى قورعايتىنى ناقتىلانعان.
«تاراپتار ولاردىڭ مادەني، الەۋمەتتىك جانە ەكونوميكالىق ومىرگە، سونداي-اق مەملەكەتتىك ىستەرگە تەڭ قاتىسۋى ءۇشىن ۋاعدالاسۋشى تاراپتاردىڭ ۇلتتىق زاڭنامالارىنا سايكەس جاعدايلار جاسايدى»، - دەپ جازىلعان اتالمىش باپتا.
ەڭ سوڭعى 32-باپتا بۇل شارتتىڭ بەلگىلەنبەگەن مەرزىمگە جاسالاتىنى ايتىلعان.
ەسكە سالساق، وتكەن اپتادا ورتالىق ازيا ەلدەرىنىڭ باسشىلارى دوستىق، تاتۋ كورشىلىك جانە ىنتىماقتاستىق تۋرالى تاريحي قۇجاتقا قول قويعان بولاتىن.
ق ر پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ ايتۋىنشا، بۇل شارت ايماقتاعى مەملەكەتتەرگە ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك جۇكتەيدى.
