قازاقتىڭ تۋىستىق اتاۋلارى

 استانا. قازاقپارات - قازاق حالقى ەرتەدەن ءوزىنىڭ ءتىلى مەن ءداستۇرىن قالىپتاستىرعان تۇركىتەكتەس حالىق.

ءتىل ەرەكشەلىگى مەن ءسوز ماعىناسى جاعىنان قازاق ءتىلىنىڭ اتاۋلارى مەن سويلەۋ مانەرى تۇرعىسىنان الەمدەگى ەڭ باي ءتىلدىڭ ءبىرى.

وسى باي ءتىلدىڭ ءبىر ەرەكشەلىگى، تۋىستىق اتاۋلاردىڭ ءتۇرى. قازاقى اتاۋلاردىڭ ءمانى بولماق. تۋىپ وسكەننەن قارتايىپ ءالى كەتكەنشە ۋاقىتتاعى اتاۋلاردى ايتار بولساق.

بالا - باليعات جاسىنا جەتپەگەن پەرزەنت.

ۇل - كامىلەتكە تولماعان ەر بالا.

قىز - كامىلەتكە جەتپەگەن ايەل بالا.

اكە - پەرزەنتتى بولعان ەر ادام.

ۇلكەن اكە - اكەنىڭ اعاسى بولىپ تابىلادى.

كىشى اكە - اكەنىڭ ءىنىسى.

انا - ءسابي سۇيگەن ايەل زاتى. (شەشە)

ۇلكەن شەشە - ۇلكەن اكەنىڭ ايەلى.

وگەي شەشە - تۋعان اناسى قايتىس بولعان جاعدايدا، اجىراسۋ كەزىندە، اكەسىمەن قايتا جاڭادان وتاۋ قۇرعان ايەل.

وگەي اكە - اكەسى قايتىس بولىپ نەمەسە اجىراسىپ كەتكەن سوڭ، شەشەسى تيگەن ەر ادام.

اتا - اكەسىنىڭ اكەسى.

اجە - اكەسىنىڭ شەشەسى.

ناعاشى اتا - شەشەنىڭ اكەسى. (اتا)

ناعاشى اجە - شەشەسىنىڭ شەشەسى. (اپا)

كىندىك شەشە - تۋعان كەزدە كىندىگىن كەسكەن ايەل. قازاقتا كىندىك شەشەنىڭ جولى ۇلكەن. بالانىڭ تۋعانىنان ادام بولىپ كەتكەنشە، كىندىك شەشە جاعدايىن قامتاماسىز ەتىپ وتىرعان.

كىندىك اكە - پەرزەنتتىك كىندىگىن كەسكەن ەر ادام.

اعا - جاسى وزىنەن ۇلكەن ەر ادام.

اپكە - جاسى وزىنەن ۇلكەن ايەل ادام (قىز).

اعايىن- تۋىس - ءبىر رۋدىڭ ادامدارى.

ءىنى - جاسى كىشى ەر ادام.

قارىنداس - ەر ادامداردان جاسى كىشى ايەل (قىز).

ءسىڭلى - جاسى ايەل ادامداردان كىشى قىز.

باۋىر - بىرگە تۋعان تۋماسى.

جاماعايىن - اتالاس اعايىن جۇرتى.

جەڭگە - اعانىڭ جۇبايى.

كەلىن - بالاسىنىڭ جانە ءىنىسىنىڭ جۇبايى.

جيەن - ۇزاتىلعان قىزدان تۋعان بالا.

جيەنشار - جيەننەن تۋعان پەرزەنت.

دەگەنشار - جيەنشاردان تۋعان بالا.

كوگەنشار - دەگەنشاردان تۋعان بالا.

جيەن ءىنى - ۇزاتىلعان قىزدان تۋعان (اپكە- قارىنداستان) جاسى كىشى ەر ادام.

جيەن قارىنداس - ۇزاتىلعان قىزدان تۋعان (اپكە- قارىنداستان) جاسى كىشى ايەل ادام.

جيەن ءسىڭلى - ۇزاتىلعان قىزدان تۋعان (اپكە- سىڭىلدەن) جاسى كىشى ايەل ادام.

جەزدە - اپكەنىڭ كۇيەۋى.

كۇيەۋ - ايەل ادامنىڭ نەكەلەسكەن ەرى.

كۇيەۋ بالا - ۇزاتىلعان قىزدىڭ نە قارىنداسى، سىڭىلىلەرىنىڭ كۇيەۋى (ەرى).

قايىن اتا - ايەلىنىڭ اكەسى.

قايىن ەنە - ايەل جاقتىڭ اناسى.

قايىن اعا - سول ءۇيدىڭ (قىز جاقتىڭ) جاسى ۇلكەن ەرى.

قايىنبيكە - ايەل جاقتىڭ اپكەسى.

قالىڭدىق - اتاستىرىلىپ قويعان قىز.

بالدىز - ايەلدىڭ ءسىڭىلىسى. (نەگىزىنەن الىپ قاراعاندا كوپ جەرلەردە بالدىز دەپ ەر ادامعا دا ايتىپ جاتادى)

بالدىز كەلىن - قايىن ءىنىسىنىڭ ايەلى.

باجا - ايەلدىڭ اپكەسىنە نە سىڭىلىسىنە جار بولعان ادام، كۇيەۋ.

ناعاشى اعا - شەشەسىنىڭ اعا-ىنىلەرى.

ناعاشى اپكە - اناسىنىڭ اپكە-سىڭىلدەرى.

ناعاشى ءىنى - شەشە جاقتىڭ اعا- ىنىلەرىنەن تۋعان جاسى كىشى ەر ادام.

ناعاشى قارىنداس - اناسىنىڭ تۋىستارىنان تۋىلعان جاسى كىشى ايەل ادام (قىز بالا)

ناعاشى ءسىڭلى - نەگىزىنەن ايەلدەرگە قاراتىلادى. شەشەسىنىڭ اعا- ىنىلەرىنەن تۋعان وزىنەن جاسى كىشى ايەل ادام.

ناعاشى جەڭگە - ناعاشى اعالارىنىڭ ايەلى.

ناعاشى جەزدە - ناعاشى اپكەلەرىنىڭ كۇيەۋى

ناعاشى كەلىن - ناعاشى ىنىلەرىنىڭ ايەلى.

ناعاشى كۇيەۋ - ناعاشى قارىنداسى پەن ناعاشى سىڭىللەرىنىڭ كۇيەۋى. بۇل «ناعاشى كەلىن، ناعاشى كۇيەۋ» دەگەن جالپى تۇرمىستا قولدانىستا جوق. تەك ءتۇبىن قوپارىپ زەردەلەپ، كىم ەكەن دەپ كەلگەن كەزدە تۋىندايتىن دەرەك.

بولە - تۋىسقان، اعايىن ادامداردىڭ اراسىندا قىزدارىنان تۋعان بالا.

قارىن بولە - ءبىر تۋعان اپكەلى- سىڭىلدەردىڭ بالاسى.

بولە اعا - ەر بولەلىلەردىڭ جاسى ۇلكەنى.

بولە قارىنداس - ايەل بولەلىلەردىڭ جاسى كىشىسى (قىز بالا).

ابىسىن - قايىن اعانىڭ ايەلى.

اجىن - قايىن ءىنىنىڭ جارى.

توركىن - تۇرمىسقا شىققان قىزداردىڭ اكە- شەشەسى مەن ونىڭ تۋىپ وسكەن ورتاسى.

بەل بالا - اكە-شەشەسىنىڭ وزىنەن تۋعان ءتول پەرزەنتى (العاشقى دۇنيەگە كەلگەن ءسابي).

نەمەرە - ۇلىنان تۋعان نارەستە (ەكىنشى دۇنيە ەسىگىن اشقان بالا).

شوبەرە - نەمەرەدەن تۋعان بالا (ءۇشىنشى ۇرپاق).

شوپشەك - شوبەرەدەن تۋعان بالا (ءتورتىنشى ۇرپاق).

نەمەنە - شوپشەكتەن تۋعان بالا (بەسىنشى ۇرپاق).

تۋاجات - نەمەنەدەن تۋان بالا (التىنشى ۇرپاق).

جۇرەجات - تۋاجاتتان تۋعان بالا (جەتىنشى ۇرپاق).

جەگجات - جۇرەجاتتان تۋعان بالا (سەگىزىنشى ۇرپاق).

 bilim-all.kz