نازاربايەۆتىڭ يادرولىق قارۋسىزدانۋعا قوسقان ۇلەسىن الەم عالىمدارى جوعارى باعالادى
ەڭ العاش 1957 -جىلى الەم عالىمدارى كانادانىڭ پاگۋوش اۋىلىندا جينالىپ، الەمدىك ساياساتتىڭ ماڭىزدى اسپەكتىلەرى، يادرولىق سوعىس قاۋپى تۋرالى پىكىر الماسقان ەدى. 2002 -جىلعا دەيىن ادامزاتقا تونگەن قاۋىپ-قاتەرلەر تالقىلاناتىن بۇل ءداستۇرلى جيىن الەمنىڭ 275 مەملەكەتىندە وتكىزىلىپ، وعان قاتىسقان ادامدار سانى 4 مىڭنان اسىپ جىعىلدى.
بيىلعى كەزدەسۋدە پاگۋوش عالىمدار قوزعالىسىنىڭ قاتىسۋشىلارى، ب ۇ ۇ وكىلدەرى، حالىقارالىق ۇيىمدار مەن قاۋىپسىزدىك سالاسىنداعى ساياسي قايراتكەرلەر مەن حالىقارالىق ساراپشىلار جاڭا يادرولىق قاتەرلەرگە قارسى تۇرۋ جونىندە ءسوز قوزعاماق.
«ءبىر كەزدەرى قازاقستان يادرولىق قارۋدىڭ اسا اۋىر زاردابىن شەگىپ ەدى. بۇل مەملەكەت يادرولىق سىناقتاردى توقتاتۋدىڭ ماڭىزدى ەلەمەنتى بولىپ قالا بەرەدى. ءبىز يادرولىق قارۋدىڭ ەشبىر ەلدە بولماعانىن قالايمىز جانە بۇگىن يادرولىق قارۋسىزداندىرۋ مەن ونى تاراتپاۋ ماسەلەلەرىن تالقىعا سالامىز. قازىرگى ۋاقىتتا 15-16 مىڭ دانا كولەمىندە يادرولىق قارۋ بار، سوندىقتان يادرولىق قاۋىپ- قاتەرلەر ماسەلەسىن تاسادا قالدىرا المايمىز. پىكىرلەر سان الۋان بولعانىمەن، ءتۇيىن - بىرەۋ. يادرولىق قارۋدى تۇبەگەيلى جويۋدى تالقىلايتىن بولامىز»، - دەدى پاگۋوش كونفەرەنسيالارىنىڭ (پاگۋوش عالىمدار قوزعالىسى) باس حاتشىسى پاولو كوتتا رامۋسينو شارانىڭ اشىلۋ سالتاناتىندا.
سالتاناتتى اشىلۋدا ءسوز سويلەگەن عالىمدار قازاقستان پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ يادرولىق قارۋسىزداندىرۋ پروتسەسىنە قوسقان ۇلەسىنە جوعارى باعا بەردى.
«ورتالىق ازيادا يادرولىق قارۋدان ازات ايماق قۇرۋ يدەياسى العاش رەت ايتىلعان بۇۇ جينالىسىندا مەن دە بولدىم. ءبىز قازاقستاننىڭ يادرولىق قارۋسىزداندىرۋ عانا ەمەس، سيريا ماسەلەلەرى بويىنشا دا ديالوگتىق پلاتفورماعا اينالعانىن كورىپ وتىرمىز. استانا پروتسەسى بۇل شيەلەنىستىڭ ساياسي شەشىمىن ىزدەۋگە ەلەۋلى ۇلەس قوسىپ كەلەدى»، - دەپ اتاپ ءوتتى ب ۇ ۇ باس حاتشىسىنىڭ بۇرىنعى ورىنباسارى، پاگۋوش قوزعالىسىنىڭ پرەزيدەنتى دجايانتا داناپالا.
پاگۋوش قوزعالىسى بەيبىتشىلىك، قارۋسىزدانۋ، قاۋىپسىزدىك جانە عىلىمي ىنتىماقتاستىق جولىنداعى عالىمداردىڭ، ساياسي جانە قوعامدىق قايراتكەرلەردىڭ ءىرى حالىقارالىق ۇيىمى بولىپ تابىلادى. 1955 -جىلى بەرتران راسسەل مەن البەرت ەينشتەين الەمنىڭ الدىڭعى قاتارلى عالىمدارىن يادرولىق قارۋدىڭ قاۋپىنە نازار اۋدارۋعا شاقىرعان مانيفەستكە قول قويدى. ەينشتەين قول قويعان سوڭعى تاريحي قۇجات قوزعالىستىڭ نەگىزىنە اينالدى.
ۇيىم يادرولىق قارۋدى اتموسفەرادا، عارىش كەڭىستىگىندە جانە سۋ استىندا سىناۋعا تىيىم سالۋ تۋرالى شارت؛ يادرولىق قارۋدى تاراتپاۋ تۋرالى شارت؛ زىمىرانعا قارسى قورعانىس جۇيەسىن شەكتەۋ تۋرالى شارت؛ بيولوگيالىق جانە حيميالىق قارۋ تۇرلەرىنە تىيىم سالۋ تۋرالى كونۆەنتسيا؛ ەۋروپاداعى كادىمگى قارۋلار تۋرالى شارتقارۋسىزدانۋ جانە قاۋىپسىزدىك سالاسىنداعى كوپتاراپتى نەگىزگى كەلىسىمدەردى ازىرلەۋ جانە قابىلداۋدا ماڭىزدى ءرول اتقاردى. 1995 -جىلى پاگۋوش قوزعالىسى نوبەلدىڭ بەيبىتشىلىك سىيلىعىنا يە بولدى.
پاگۋوش قوزعالىسىنىڭ استاناداعى كەزدەسۋى 25-29 -تامىز كۇندەرى وتەدى.