ۇكىمەت: جاڭا جىل مەرەكەسىندە حالىقتى جىلۋسىز قالدىرمايىق
الدىمەن ۇلتتىق ەكونوميكا ءمينيسترى قۋاندىق بيشىمبايەۆتىڭ قىزمەتىنەن كەتەتىندىگى بەلگىلى بولسا، ىلە شالا ەلىمىزدىڭ سىرتقى ىستەر ءمينيسترى ەرلان ىدىرىسوۆتىڭ دا جاڭا قىزمەتكە اۋىسۋىنا بايلانىستى مينيستر لاۋازىمىنان كەتەتىندىگى جاريا ەتىلدى.
جاڭا ۇلتتىق ەكونوميكا ءمينيسترىن ۇكىمەت باسشىسى باقىتجان ساعىنتايەۆتىڭ ءوزى ۇجىمىمەن تانىستىرىپ، الداعى جۇمىسىنا ساتتىلىك تىلەدى. ال سىرتقى ىستەر ءمينيسترى قىزمەتىنە قايرات قۇدايبەرگەن ۇلى ءابدىراحمانوۆ تاعايىندالىپ وتىر. وسى اپتادا ەل ۇكىمەتى مەشىن جىلىنداعى سوڭعى وتىرىسىن وتكىزىپ، وندا مينيسترلەر كابينەتىنىڭ 2017 -جىلعا ارنالعان زاڭ جوبالاۋ جۇمىستارى جوسپارىنىڭ جوباسىن قارادى. سونىمەن قاتار جىلۋ بەرۋ ماۋسىمىنا قاتىستى جايتتار دا پىسىقتالدى. بۇل ماسەلە بويىنشا نەگىزگى بايانداما جاساعان ەنەرگەتيكا ءمينيسترى قانات بوزىمبايەۆتىڭ ايتۋىنشا، جوندەۋ جۇمىستارى كەستە بويىنشا جۇرگىزىلۋدە. 8 ەنەرگيا بلوگىنىڭ، 51 قازاندىق پەن 35 تۋربينانىڭ جوندەۋ جۇمىستارى اياقتالدى. 3 ەنەرگيا بلوگىندا، 3 قازاندىق پەن 7 تۋربينادا جوندەۋ جۇمىستارىنىڭ ءتۇرلى كەزەڭى ءجۇرىپ جاتىر. «ەلەكتر ستانسالارىنىڭ وتىن قويمالارىندا 3 ميلليون توننادان استام كومىر مەن 124 مىڭ توننا مازۋت جيناقتالعان، بۇل جالپى بەكىتىلگەن نورمالارعا سايكەس كەلەدى. الايدا، پەتروپاۆلداعى «سولتۇستىك قازەنەرگو» كومپانياسىنىڭ ە ج و-2، «استانا- ەنەرگيا» كاسىپورىنىنىڭ ە ج و-2، قاراعاندىداعى «Bassel Group LLS» كومپانياسىنىڭ م ا ە س-1 قازاندىقتارىندا بۇل نورما ساقتالماي وتىر. وعان سەبەپ ەكسپەديتورلىق كومپانيالاردىڭ كومىر تاسۋ ءۇشىن جارتىلاي ۆاگونداردى ۋاقىتىلى بەرمەۋى»، - دەدى ول.
اكىمدىكتەردىڭ وتىنىمدەرىنە سايكەس، ەنەرگەتيكا مينيسترلىگى 2016-2017 -جىلعى كۇزگى- قىسقى كەزەڭدە 342,6 مىڭ توننا كولەمىندە الەۋمەتتىك- وندىرىستىك نىساندارعا مازۋتتى جەتكىزۋ بويىنشا ايماقتاردى بەكىتۋ كەستەسىن جاساعان. الايدا، پرەمەر- مينيستر باقىتجان ساعىنتايەۆ جىلۋ ماۋسىمى باستالعالى بەرى «ارسەللور ميتاللعا» قاراستى ج ە س-2-دە 17 اپاتتىق جاعدايدىڭ بولعانىن، بۇگىندە ەكى قازاندىقتىڭ توقتاپ تۇرعانىنا قاراماستان تاعى ءبىر قازاندىقتىڭ ىستەن شىقاندىعىن ايتتى.
«تەمىرتاۋلىقتاردىڭ ۇيلەرىندە اۋا تەمپەراتۋراسى 16 گرادۋستان جوعارى كوتەرىلمەيدى. ال اۋا- رايى كۇرت سۋىتىپ كەتكەندە 12 گرادۋسقا دەيىن ءتۇسىپ كەتەدى»، - دەدى ساعىنتايەۆ. وسى ورايدا قاراعاندى وبلىسىنىڭ اكىمى نۇرمۇحامبەت ابدىبەكوۆ ونداي جاعدايدىڭ بار ەكەنىن مويىندادى. الايدا بۇگىننەن قالدىرماي، ءبىر قازاندىقتى، ال ەرتەڭ تاعى ءبىر قازاندىقتى ىسكە قوسۋعا ۋادە بەردى. ايماق باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، ەكى كۇننەن كەيىن تەمىرتاۋلىقتاردىڭ ۇيلەرىندە تۇراقتى تەمپەراتۋرا ورنايتىن بولادى.
«جالپى، جىلۋ ماۋسىمى باستالعالى بەرى تەمىرتاۋدا جىلۋ بەرىلمەي قالعان كەز بىردە- ءبىر رەت بولعان جوق. ءيا، ازىرشە تەمپەراتۋرالىق رەجيم تومەن. ونىڭ بارلىعى قازاندىقتاردىڭ ىستەن شىعۋىنا بايلانىستى»، - دەدى ابدىبەكوۆ. دەگەنمەن، ۇكىمەت باسشىسى ونداي جاۋاپقا قاناعاتتانعان جوق. «نۇرمۇحامبەت قاناپيا ۇلى، 12 گرادۋستىق جىلۋدى بەرىپ جاتىرمىز دەپ، ماقتانۋدىڭ قاجەتى جوق دەپ ويلايمىن. ونداي جاعدايدا جىلۋ بەرىلمەي قالعان بىردە- ءبىر كۇن بولمادى دەۋدىڭ ءوزى دۇرىس ەمەس. نەگە ءبىرىنشى قازاندىقتى جوندەۋ جۇمىستارى ەندى عانا اياقتالىپ جاتىر؟ مينيسترلىكتەر دۇرىس باقىلامادى ما؟ اپتا سايىن سەلەكتورلىق وتىرىس وتكىزەمىز، ىلعي ايتامىز. بىزدە ەنەرگەتيكالىق قاداعالاۋ جانە تاعى باسقا ورگاندار بار. باسىندا ءاتۇستى قارايمىز دا، جىلدىڭ سوڭىندا كىنالى ادامدى ىزدەيمىز. اقىر سوڭىندا حالىق قينالادى. وسىنىڭ ءبارىن بىردەن رەتتەپ الۋعا بولمادى ما؟»، - دەدى ساعىنتايەۆ.
وسى ورايدا پرەمەر- مينيستر ەكى كۇننەن كەيىن تەمىرتاۋداعى جىلۋدى قالپىنا كەلتىرۋ - جۇمىستىڭ تاعى ءبىر مارتە تەكسەرىلەتىنىن ەسكەرتتى.
«قۇرمەتتى اكىمدەر! وڭىرلەرىڭىزدەگى جىلۋ جۇيەسىنە سىزدەر تىكەلەي جەكە جاۋاپتى ەكەندەرىڭىزدى ەستەرىڭىزگە سالامىن. بۇنى ۇنەمى ايتىپ ءجۇرمىز. باياندامالارىڭىزدى دا تىڭداپ ءجۇرمىز. دەگەنمەن، جىلۋ جەلىسىندە ءارتۇرلى اپاتتار بولىپ تۇرادى. ءبىراق، ءبارىن باقىلاۋدا ۇستاۋ كەرەك. ەڭ باستىسى، جاڭا جىل مەرەكەسىندە حالىقتى جىلۋسىز قالدىرمايىق. حالىق جاڭا جىلدى جىلى ۇيىندە قارسى العىسى كەلەدى. سوندىقتان، جىلۋ بەرۋ ماۋسىمىنىڭ ويداعىداي ءوتۋى ءۇشىن دۇرىس جاعداي جاسايىق. اسىرەسە، مەرەكە كۇندەرى»، - دەدى وسى ماسەلەگە وراي پرەمەر- مينيستر باقىتجان ساعىنتايەۆ.
ۇكىمەت باسشىسى جاڭا جىلعا قارسى قوعامدىق ءتارتىپتى، جولدارداعى قاۋىپسىزدىك پەن وزگە دە جاعدايلاردى قاتاڭ باقىلاۋ ءۇشىن بۇكىل مەملەكەتتىك ورگاندارعا جەدەل ارەكەت ەتەتىن كەزەكشىلەر وتىرۋى قاجەتتىگىن دە قاتاڭ تاپسىردى. «ىشكى ىستەر مينيسترلىگى بۇگىننەن باستاپ كۇشەيتىلگەن رەجىمدە جۇمىس ىستەۋگە كىرىسسىن. سونداي-اق، جاڭا جىلدىق مەرەكەلەر وتەتىن ورىنداردى باقىلاۋعا الۋ كەرەك. اسىرەسە، ءورت قاۋىپسىزدىگى نازاردا بولسىن. وبلىس اكىمدەرى، استانا جانە الماتى قالالارىنىڭ باسشىلارىنا ىشكى ىستەر مينيسترلىگىمەن بىرگە، اۋا رايىن ەسكەرە وتىرىپ، جولدارداعى اۆتوكولىكتەردىڭ قاۋىپسىزدىگى ءۇشىن الدىن الا شارا قولدانۋدى تاپسىرامىن. بۇكىل مەملەكەتتىك ورگانداردا جەدەل ارەكەت ەتەتىن كەزەكشى وتىرۋى كەرەك. بۇل ءىستى اسقار مامين ءوزى باقىلاسىن» ، - دەدى ساعىنتايەۆ.
قازاقستانعا ۆيزاسىز كەلە الاتىن ەلدەر قاتارى تولىقتى ايتپاقشى، وسى اپتادا سىرتقى ىستەر ءمينيسترى قىزمەتىن وسىمەن ءتامامداعان ەرلان ىدىرىسوۆ ورتالىق كوممۋنيكاتسيالار قىزمەتىندە ارنايى باسپا ءسوز ءماسليحاتىن ءوتىزىپ، ءوزى باسشىلىق جاسايتىن ۆەدومستۆونىڭ وسى جىلدا اتقارعان جۇمىستارىنا ەگجەي- تەگجەيلى توقتالىپ، 2017 -جىلعى قولعا الىناتىن باسىم باعىتتار جايىن دا ءسوز ەتكەن بولاتىن.
«استانادا وتەتىن «ەكسپو-2017» حالىقارالىق كورمەسى مەن الماتىدا وتەتىن قىسقى «ۋنيۆەرسيادا-2017» ويىندارى قارساڭىندا شەتەلدىك قوناقتار مەن ينۆەستورلاردىڭ كەلۋىن بارىنشا ىڭعايلى ەتۋ ماقساتىندا قر سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى ۆيزاسىز رەجىمدى جەڭىلدەتۋ جانە ميگراتسيالىق باقىلاۋ مەن قاۋىپسىزدىك تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ بويىنشا جۇمىسىن جالعاستىرادى. ءبىر رەتتىك ىسكەرلىك، جەكە، سونىمەن قاتار 48 ەكونوميكالىق دامىعان ەلدەردىڭ ازاماتتارى ءۇشىن ءبىر رەتتىك جانە ەكى رەتتىك تۋريستىك ۆيزا بەرۋ ۇدەرىسى جەڭىلدەتىلگەن»، - دەپ اتاپ ءوتتى ول.
ءمينيستردىڭ ايتۋىنشا، قازىرگى تاڭدا ەلىمىزگە 19 مەملەكەتتىڭ ازاماتتارى ۆيزا اشپاي- اق كەلە الادى. «2017 -جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ 45 ەل ازاماتتارى، ولاردىڭ ىشىندە ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق جانە دامۋ ۇيىمى مەن ەۋروپالىق وداق مۇشەلەرى، سونىمەن بىرگە بىرىككەن اراب امىرلىگى، مالايزيا، سينگاپۋر ەلدەرى جانە موناكو كنيازدىگى قازاقستانعا كىرگەننەن باستاپ، 30 كۇنگە دەيىن ەلىمىزدە ۆيزاسىز جۇرە الادى»، - دەدى ە. ىدىرىسوۆ.
ونىڭ ايتۋىنشا، 2017 -جىلدىڭ 1 -قاڭتارىنان باستاپ كۇشىنە ەنەتىن شەتەلدىك ازاماتتارعا ارنالعان قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۆيزاسىن بەرۋ جانە شاقىرۋلاردى راسىمدەۋدىڭ جاڭا ەرەجەلەرى وتكەن اپتادا ديپلوماتيالىق كورپۋس پەن بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى وكىلدەرىنە ۇسىنىلدى.
«ۆيزا رەجىمىن ىرىقتاندىرۋ ماقساتىندا قابىلدانعان شارالار ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ ۇلتتىق مۇددەسىن ەسكەرە وتىرىپ جۇرگىزىلەتىندىگىن اتاپ وتكىم كەلەدى. جوعارىدا اتالعان مەملەكەتتەردەن بولەك تاعى 19 ەلدىڭ ازاماتتارى قول قويىلعان ەكىجاقتى كەلىسىمدەردىڭ نەگىزىندە ۆيزا تالاپتارىنان بوساتىلادى. مۇنداي كەلىسىمدەرگە باسقا دا مەملەكەتتەرمەن قول قويۋ ءۇشىن كەلىسسوزدەردى جالعاستىرا بەرەتىن بولامىز» ، - دەدى سىرتقى ساياسات ۆەدومستۆوسىنىڭ باسشىسى.
اۆتور: مارلان جيەمباي
