ن. نازاربايەۆ پەن ر. ەردوعان يسلام الەمىندەگى تاتۋلاسۋ جونىندە بىرلەسكەن دەكلاراتسيا قابىلدادى

ىستامبۇل- استانا. قازاقپارات - قازاقستان پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ پەن تۇركيا پرەزيدەنتى رەجەپ تايىپ ەردوعان يسلام الەمىندەگى تاتۋلاسۋ جونىندە بىرلەسكەن دەكلاراتسيا قابىلدادى، دەپ حابارلايدى اقوردانىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى.

بۇل دەكلاراتسيا ەكى ەل كوشباسشىلارى كەلىسسوزدەرىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا قابىلداندى.

مەملەكەتتەر باسشىلارى قۇجاتتا حالىقارالىق بەيبىتشىلىك پەن قاۋىپسىزدىكتى قولداۋعا جانە مەملەكەتتەر اراسىنداعى دوستىق قارىم-قاتىناستاردى دامىتۋعا باعىتتالعان قاعيداتتاردى بەرىك ۇستاناتىنىن راستادى.

سونىمەن قاتار نۇرسۇلتان نازاربايەۆ پەن ر. ەردوعان يسلام ىنتىماقتاستىعى ۇيىمىنا مۇشە ەلدەردى مەملەكەتارالىق قاتىناستاردا جانە قاقتىعىستار مەن داۋلاردى رەتتەۋ ماسەلەلەرىندە ىزگى نيەت پەن ەرىك-جىگەر تانىتۋ جانە سىندارلى قادام جاساۋ ارقىلى يسلام الەمىندەگى قارىم-قاتىناستىڭ جاڭا پاراديگماسىن قالىپتاستىرۋعا شاقىردى.

 ***

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ

پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ

پەن تۇركيا رەسپۋبليكاسىنىڭ

پرەزيدەنتى رەجەپ تايىپ ەردوعاننىڭ

يسلام الەمىندەگى تاتۋلاسۋ جونىندەگى

بىرلەسكەن دەكلاراتسياسى

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ پەن تۇركيا رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى رەجەپ تايپ ەردوعان 2016-جىلعى 14-15- ءساۋىر ارالىعىندا ىستانبۇل قالاسىندا وتەتىن يسلام ىنتىماقتاستىعى ۇيىمىنىڭ 13-يسلام ءسامميتى كونفەرەنتسياسى قارساڭىندا وتكەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ تۇركيا رەسپۋبليكاسىنا 2016-جىلعى 13- ساۋىردەگى جۇمىس ساپارى اياسىنداعى ەكىجاقتى كەلىسسوزدەردىڭ قورىتىندىسى بويىنشا،

2009-جىلعى 22- قازاندا قول قويىلعان قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەن تۇركيا رەسپۋبليكاسى اراسىنداعى ستراتەگيالىق ارىپتەستىك تۋرالى كەلىسىمدى باسشىلىققا الا وتىرىپ،

بارلىق ساياسي، ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك اسپەكتىلەردى قامتيتىن جان-جاقتى ارىپتەستىكتى، سونداي-اق ورتاق تاريحي جانە مادەني بايلانىستاردىڭ نەگىزىندە قالىپتاسقان قازاقستان مەن تۇركيا حالىقتارى جانە ازاماتتىق قوعامدارى اراسىنداعى تىعىز قارىم-قاتىناستاردى ىلگەرىلەتۋ ماقساتىن كوزدەي وتىرىپ،

قازاقستان مەن تۇركيا اراسىنداعى ەكىجاقتى قارىم-قاتىناستاردى جانە ىنتىماقتاستىقتى ودان ءارى دامىتۋدا ماڭىزدى ءرول اتقاراتىن جوعارى دەڭگەيدەگى ءوزارا ساپارلار مەن ساياسي كونسۋلتاتسيالاردى ۇدايى وتكىزۋگە جانە قولداۋعا بەيىلدىلىك تانىتا وتىرىپ،

حالىقارالىق بەيبىتشىلىك پەن قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋگە، سونىمەن بىرگە مەملەكەتتەر اراسىنداعى دوستىق بايلانىستار مەن ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋعا باعىتتالعان بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى جارعىسىنىڭ جانە يسلام ىنتىماقتاستىعى ۇيىمى جارعىسىنىڭ ماقساتتارى مەن قاعيداتتارىنا بەيىلدىلىگىن راستاي وتىرىپ،

جاھاندىق قاۋىپ-قاتەرلەرگە، ەكونوميكالىق پروبلەمالارعا، كونفەسسيالار مەن وركەنيەتتەر اراسىنداعى قاراما-قايشىلىقتارعا، لاڭكەستىك پەن ۇيىمداسقان قىلمىس قاتەرلەرىنىڭ تەڭدەسسىز دارەجەدە وسۋىنە، سونداي-اق ميگراتسيا، كەدەيشىلىك پروبلەمالارىنا قارسى تۇرۋداعى بىرلەسكەن ءىس-ارەكەتتەردىڭ قاجەتتىلىگىن تۇسىنە وتىرىپ،

حالىقارالىق قاتىناستاردىڭ شاپشاڭ ترانسفورماتسياسىنىڭ ەپيتسەنترىندە قالىپ وتىرعان يسلام الەمىنىڭ شيەلەنىستەرگە تولى مەملەكەتارالىق قاتىناستاردىڭ ناشارلاۋى، سونداي-اق مەملەكەتتەر اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق دەڭگەيىنىڭ تومەندەۋى سەكىلدى پروبلەمالار ورىن العان كەزەڭدى باسىنان كەشىرىپ جاتقانىن مويىنداي وتىرىپ،

يسلام ۇمبەتىنىڭ تۇتاستىعىنا قاۋىپ توندىرەتىن جانە يسلام بىرلىگىنە زيان كەلتىرەتىن ءبىرقاتار جەتەكشى مۇسىلمان ەلدەرى اراسىنداعى تەكەتىرەستەردىڭ كۇشەيىپ كەلە جاتقانىنا الاڭداۋشىلىق بىلدىرە وتىرىپ،

شەشىمىن تاپپاعان تاريحي پروبلەمالار، تۇراقسىزدىق، لاڭكەستىككە قارسى كۇرەس مۇسىلمان ەلدەرىنىڭ دامۋ ماقساتتارىنا جۇمساۋعا بولاتىن وراسان زور رەسۋرستارىن زايا كەتىرىپ جاتقانىن اتاي وتىرىپ،

ءار مەملەكەتتىڭ كەز-كەلگەن باسقا مەملەكەتتىڭ ىشكى ىستەرىنە ارالاسپاۋ جونىندەگى مىندەتتەمەسى حالىقتاردىڭ ءوزارا بەيبىت ءومىر ءسۇرۋىن قامتاماسىز ەتۋدىڭ ماڭىزدى شارتى بولىپ تابىلاتىنىنا كامىل سەنە وتىرىپ،

بارلىق مەملەكەتتەر ءۇشىن حالىقارالىق بەيبىتشىلىك، قاۋىپسىزدىك جانە ادىلەتتىلىككە قاۋىپ توندىرمەي، وزدەرىنىڭ شيەلەنىستەرىن بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ جارعىسىنا سايكەس بەيبىت جولمەن شەشۋ ورتاق ماڭىزدىلىققا يە ەكەندىگىن ەسكەرە وتىرىپ،

الەم حالىقتارىنىڭ بەيبىت جانە گۇلدەنگەن بولاشاعى ءۇشىن ءوز جاۋاپكەرشىلىگىن سەزىنە وتىرىپ جانە مەملەكەتتەر مەن حالىقتار اراسىنداعى دوستىق قارىم-قاتىناستاردى ىلگەرىلەتۋ، ولاردىڭ قاۋىپسىز جانە بەيبىت ءومىر ءسۇرۋىن قامتاماسىز ەتۋگە نيەتىن باسشىلىققا الا وتىرىپ،

حالىقارالىق قاتىناستارداعى توزىمدىلىكتىڭ ماڭىزدىلىعىن، ءوزارا تۇسىنىستىككە جەتۋدىڭ، بەيبىتشىلىككە تونەتىن قاتەرلەردى جويۋدىڭ جانە ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋدىڭ قۇرالى رەتىندەگى ديالوگتىڭ ەلەۋلى ءرولىن اتاي وتىرىپ،

يسلام الەمىنىڭ ءتۇرلى وڭىرلەرىندە ورىن الىپ وتىرعان ساياسي، ەكونوميكالىق جانە گۋمانيتارلىق پروبلەمالار اياسىندا تۇركيا رەسپۋبليكاسىنىڭ ىستانبۇل قالاسىندا يسلام ىنتىماقتاستىعى ۇيىمى 13- يسلام سامميتى كونفەرەنتسياسى وتكىزىلۋىنىڭ ماڭىزدىلىعىن اتاي وتىرىپ،

13- يسلام سامميتى كونفەرەنتسياسىنىڭ «ادىلەتتىلىك پەن بەيبىتشىلىك بىرلىك پەن ىنتىماقتاستىق ءۇشىن» تاقىرىبىن نازارعا الا وتىرىپ،

تومەندەگىدەي ۋاعدالاستىقتارعا قول جەتكىزدى:

1. مەملەكەتتەر شەكارالارىنىڭ مىزعىماستىعى، اۋماقتىق تۇتاستىق پەن ەگەمەندىكتى قۇرمەتتەۋ، باسقا مەملەكەتتەردىڭ ىشكى ىستەرىنە ارالاسپاۋ، مەملەكەتارالىق قاتىناستارداعى داۋلار مەن قاقتىعىستاردى بەيبىت كەلىسسوزدەر ارقىلى شەشۋ جونىندەگى بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ جانە يسلام ىنتىماقتاستىعى ۇيىمىنىڭ باستى قاعيداتتارىن راستايمىز.

2. يسلام بىرلىگى رۋحىنا بەرىكتىگىمىزدى تاعى دا راستايمىز جانە يسلام ىنتىماقتاستىعى ۇيىمىنا مۇشە مەملەكەتتەردى مەملەكەتارالىق قاتىناستاردا جانە ءوزارا قاقتىعىستار مەن داۋلاردى شەشۋ جولىندا ىزگىلىك پەن سىندارلى ۇستانىم تانىتۋ ارقىلى يسلام الەمىندەگى قاتىناستاردىڭ جاڭا پاراديگماسىن قالىپتاستىرۋعا شاقىرامىز.

3. يسلام ىنتىماقتاستىعى ۇيىمىنا مۇشە مەملەكەتتەردى ەڭ الدىمەن ورتاق قۇندىلىقتار مەن مۇددەلەرگە باستى نازار اۋدارا وتىرىپ، يسلام الەمىندەگى مەملەكەتارالىق پروبلەمالارعا ريەۆيزيا جاساۋ ۇدەرىسىن باستاۋعا شاقىرامىز.

4. يسلام ىنتىماقتاستىعى ۇيىمىنا مۇشە مەملەكەتتەردى يسلام الەمىندەگى تاتۋلاسۋ ۇدەرىسىن قولداۋعا جانە ونى تاياۋ جىلدارداعى يسلام ۇمبەتىنىڭ جاڭا ساياسي تۇعىرناماسى رەتىندە قاراستىرۋعا شاقىرامىز.

5. بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ جانە يسلام ىنتىماقتاستىعى ۇيىمىنىڭ حالىقارالىق قاقتىعىستاردىڭ الدىن الۋداعى جانە ولاردى بەيبىت جولدارمەن شەشۋدەگى جەتەكشى ءرولىن، سونداي-اق يسلام ىنتىماقتاستىعى ۇيىمىنىڭ يسلام الەمىندەگى تاتۋلاسۋ ۇدەرىسىن ىلگەرىلەتۋدەگى باسقا حالىقارالىق جانە وڭىرلىك ۇيىمدارمەن ىنتىماقتاستىعىن قولدايمىز.

6. يسلام الەمىندەگى تاتۋلاسۋ ۇدەرىسىن ىلگەرىلەتۋ مىندەتىن يسلام ىنتىماقتاستىعى ۇيىمىنا جۇكتەۋدى ۇسىنامىز جانە باستامانىڭ ماقساتتارىنا قول جەتكىزۋگە باعىتتالعان ۇسىنىستاردى دايىنداۋ ماقساتىمەن يسلام ىنتىماقتاستىعى ۇيىمى باس حاتشىسىنان وسى سالاداعى جاعدايعا تەرەڭ تالداۋ جاساۋدى سۇرايمىز.

7. يسلام الەمىندەگى تاتۋلاسۋ تاقىرىبىن يسلام ىنتىماقتاستىعى ۇيىمى سىرتقى ىستەر مينيسترلەرى كەڭەسىنىڭ جانە مەملەكەت پەن ۇكىمەت باسشىلارى سامميتتەرى وتىرىستارىنىڭ كۇن تارتىبىندەگى تۇراقتى ماسەلەسى رەتىندە بەكىتۋدى ۇسىنامىز.

8. يسلام ىنتىماقتاستىعى ۇيىمىنا مۇشە مەملەكەتتەردى حالىقارالىق قاتىناستارداعى شيەلەنىستى باسەڭدەتۋ ءۇشىن ناقتى قادامدار جاساۋ جانە قوردالانعان پروبلەمالاردى ءتۇرلى كونسۋلتاتسيا تەتىكتەرىن قالىپتاستىرۋ جولىمەن شەشۋ، ديپلوماتيالىق ميسسيالاردىڭ، پارلامەنتارالىق ديالوگتاردىڭ، ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمداردىڭ الەۋەتىن قولدانۋ ارقىلى يسلام الەمىندەگى تاتۋلاسۋ باستاماسىن ناقتى ءىس جۇزىنە اسىرۋ ءۇشىن ۇلەس قوسۋعا شاقىرامىز.

2016-جىلعى 13- ءساۋىر، ىستامبۇل