ەلباسىنىڭ يادرولىق قاۋىپسىزدىك جونىندەگى سامميت تۋرالى ماقالاسى ا ق ش- تىڭ ساياسي باسىلىمىندا جاريالاندى
نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ پىكىرىنشە، ءىس-شارا اياسىندا وتكەن كەزدەسۋلەر قاۋىپتى يادرولىق ماتەريالدار اينالىمىن باقىلاۋ ماسەلەسىندەگى ىنتىماقتاستىقتى جاڭا دەڭگەيگە كوتەردى، ال ا ق ش پرەزيدەنتى باراك وبامانىڭ وسى سامميتتەردى شاقىرۋداعى كوشباسشىلىعى يادرولىق قاۋىپسىزدىكتى نىعايتۋ ىسىنە ناقتى ۇلەس قوستى.
«دەگەنمەن، سامميتتەر سەرياسىنىڭ قورىتىندىسىن شىعارا وتىرىپ، حالىقارالىق قوعامداستىق يادرولىق قاتەر ازايماعانىن، كەرىسىنشە ۇلعايىپ بارا جاتقانىن مويىنداۋى ءتيىس. ترانسۇلتتىق تەررورلىق ۇيىمداردىڭ ءوسىپ- جەتىلۋى جانە وڭىرلىك قاقتىعىستار ەسكەرۋگە ءتيىس جاڭا پروبلەمالاردى تۋدىرۋدا»، - دەلىنگەن ماقالادا.
نۇرسۇلتان نازاربايەۆ كەڭەس وداعىنان كولەمى جونىنەن الەمدەگى ءتورتىنشى يادرولىق ارسەنالعا يە بولىپ قالعان قازاقستاننىڭ تاجىريبەسىنە نازار اۋداردى.
«جەرى يادرولىق قارۋ سىناۋ ءۇشىن پوليگون رەتىندە پايدالانىلعان، 500 يادرولىق سىناقتىڭ ناتيجەسىندە ءبىر جارىم ميلليوننان استام ازاماتى مەن اۋقىمدى تەرريتورياسى رادياتسياعا ۇشىراعان ەلىمىزدىڭ تاريحي تاجىريبەسى ءبىزدى قاۋىپسىزدىكتى باسقاشا تۇسىنۋگە الىپ كەلدى»، - دەپ اتاپ ءوتتى قازاقستان پرەزيدەنتى.
مەملەكەت باسشىسى قازاقستان حالقىنىڭ قولداۋى ارقاسىندا كەڭەستىك سەمەي يادرولىق پوليگونى جابىلعانىن، سودان كەيىن ەلىمىز ءوز اۋماعىنداعى بارلىق يادرولىق قارۋدان باس تارتقانىن ايتتى.
«قارۋ جانە يادرولىق ماتەريالدار قورىن جويۋ وڭىرىمىزگە قاۋىپسىزدىك پەن تۇراقتىلىق اكەلدى. الايدا، الدەقايدا بەرىك قاۋىپسىزدىك بارلىق تاراپتىڭ ءوزارا قاۋىپسىزدىگىنە باعىتتالعان قۇرىلىمدار ارقىلى عانا قامتاماسىز ەتىلۋى مۇمكىن»، - دەلىنگەن ماقالادا.
نۇرسۇلتان نازاربايەۆ مۇنداي ۇدەرىس ورتالىق ازيادا سەنىم شارالارىن جۇزەگە اسىرۋدان باستالعانىنا نازار اۋداردى. بۇل ىنتىماقتاستىق كەيىننەن ورتالىق ازيانى يادرولىق قارۋدان ادا ءوڭىر رەتىندە جاريالاۋعا ىقپال ەتتى، ناتيجەسىندە ءوڭىر بارىنشا تۇراقتى بولا ءتۇستى.
«يادرولىق قارۋ بۇدان بىلاي ورتالىق ازيادا ۇلتتىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ فاكتورى بولىپ سانالمايدى»، - دەدى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ.
مەملەكەت باسشىسى ەلىمىزدىڭ تاجىريبەسى يادرولىق قارۋ ماسەلەسىن بارىنشا كەڭىنەن تالقىلاۋ ءۇشىن جاعداي جاساۋعا مۇمكىندىك بەرگەنىن ايتتى. قازاقستاننىڭ بىرەگەي تاريحى يراننىڭ اقش، رەسەي، قىتاي، ۇلىبريتانيا، فرانتسيا جانە گەرمانيامەن يادرولىق پروبلەما بويىنشا كەلىسىم ازىرلەۋ جونىندەگى باستاپقى كەلىسسوزدەرىنە سەپتىگىن تيگىزدى.
بۇل رەتتە قازاقستان پرەزيدەنتى الاڭداۋشىلىق تۋدىرىپ وتىرعان جايتتىڭ - قارۋ جاساۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن دەڭگەيگە دەيىن ۋراندى بايىتۋ ءىسىنىڭ تامىرىنا بالتا شابۋ قاجەتتىگىن ايرىقشا اتاپ وتكەن. بۇل ءۇشىن قازاقستانداعى اتوم ەنەرگياسىنىڭ حالىقارالىق اگەنتتىگى تاراپىنان تومەن بايىتىلعان ۋراننىڭ الەمدەگى تۇڭعىش بانكى قۇرىلۋدا، ول يادرولىق وتىندى كەز كەلگەن ەلگە جەتكىزۋدى سەنىمدى تۇردە قامتاماسىز ەتىپ، سول ارقىلى بايىتۋعا ارنالعان باعاسى قىمبات تۇراتىن جانە تۇراقسىزداندىراتىن قوندىرعىلاردى ازىرلەۋ مەن جاساۋعا دەگەن قاجەتتىلىكتى جويادى.
نۇرسۇلتان نازاربايەۆ يادرولىق سىناقتاردىڭ بارلىعىنا تىيىم سالۋ قاجەتتىگىن تاعى دا اتاپ ايتتى.
«بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى 29 -تامىزدى، سەمەي پوليگونى جابىلعان كۇندى يادرولىق سىناقتارعا قارسى كۇرەستىڭ حالىقارالىق كۇنى دەپ جاريالادى. قازاقستانداعى يادرولىق سىناقتاردىڭ اۋىر سالدارلارى جانە يادرولىق سىناقتارعا جاپپاي تىيىم سالۋ تۋرالى شارتتىڭ (ي س ج ت ش) تەزىرەك كۇشىنە ەنۋ قاجەتتىگى تۋرالى ءبىز باستاماشىلىق ەتكەن اتوم جوباسىندا حالىقارالىق دەڭگەيدە ايتىلعان، ونىڭ يدەيالارىنا 100 دەن استام ەلدىڭ قاراپايىم تۇرعىندارى قولداۋ كورسەتتى»، - دەلىنگەن ماقالادا.
جاپونيامەن بىرگە ي س ج ت ش جونىندەگى شولۋ كونفەرەنتسياسىنىڭ تەڭ ءتوراعاسى رەتىندە قازاقستان بۇل ماسەلە بويىنشا ىلگەرىلەۋشىلىككە قول جەتكىزۋ ءۇشىن جۇمىس جۇرگىزۋگە نيەتتى. نۇرسۇلتان نازاربايەۆ بارلىق مەملەكەتتەردى، اسىرەسە ي س ج ت ش- نىڭ كۇشىنە ەنۋىنە ىقپال ەتەتىن ەلدەردى جاۋاپكەرشىلىك تانىتىپ، ءتيىستى قادامدار جاساۋعا شاقىردى.
«سىناقتارعا تىيىم سالۋ بارلىق ماسەلەنى وزىنەن ءوزى شەشپەيدى. ءبىراق كەلىسىمنىڭ كۇشىنە ەنۋى ءبىزدىڭ الەمدەگى يادرولىق قارۋدى جويۋ جونىندەگى تۇپكىلىكتى ماقسات جولىنداعى تاعى ءبىر ەلەۋلى قادام بولماق»، - دەپ تۇيىندەدى مەملەكەت باسشىسى.
