ىقپالداستىقتى ورىستەتۋ ءۇشىن ە ا ە و بىرتىندەپ دامۋى ءتيىس - ق. توقايەۆ

استانا. قازاقپارات - استانادا قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى سەناتىنىڭ ءتوراعاسى قاسىم-جومارت توقايەۆ «پرەزيدەنت. پارلامەنت. ينتەگراتسيا» حالىقارالىق عىلىمي-تاجىريبەلىك كونفەرەنتسياسىندا ءسوز سويلەدى.

1- جەلتوقسان - قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى كۇنى قارساڭىندا ءوتىپ وتىرعان كونفەرەنتسيانىڭ ماڭىزىنا نازار اۋدارعان سەنات ءتوراعاسى مەملەكەت باسشىسى ن. نازاربايەۆتىڭ «نۇرلى جول» جولداۋىندا قازىرگى زامان قاتەرلەرىنە باستى جاۋاپ بەرىلگەنىن اتاپ ءوتتى.

«ستراتەگيالىق ماڭىزى بار جانە حالىقارالىق مانگە يە بۇل قۇجاتتى جاھاندىق تۇراقسىزدىق جاعدايىندا رەفورمالاردىڭ كەشەندى جوسپارى رەتىندە قاراستىرۋ كەرەك. پارلامەنتشىلەردىڭ مىندەتى داعدارىسقا قارسى وسى ەرەكشە باعدارلامانى زاڭنامالىق تۇرعىدا ساپالى قامتاماسىز ەتۋ»، - دەپ اتاپ ءوتتى ق. توقايەۆ.

سەنات باسشىسىنىڭ پىكىرىنشە: «قازاقستاندا كورنەكتى تاريحي تۇلعا، جاھاندىق اۋقىمداعى ساياساتكەر ن. ءا. نازاربايەۆ بەينەسىندەگى پرەزيدەنتتىك ينستيتۋت قول جەتكەن بارلىق جەتىستىكتەردى: ورنىقتى ەكونوميكالىق وركەندەۋ، دەموكراتيالىق دامۋ، ۇلتارالىق كەلىسىم، الەۋمەتتىك مولشىلىقتى بايلانىستىرىپ وتىر».

جوعارعى پالاتا باسشىسى قازاقستاندا كۇشتى پرەزيدەنتتىك بيلىكتىڭ بولۋى قوعامنىڭ ستراتەگيالىق نەگىزگى مىندەتتەرىنە جاۋاپ بەرەدى، دەپ اتاپ ءوتتى. سونىمەن بىرگە ەلىمىزدە كەزەڭ-كەزەڭىمەن ساياسي جاڭعىرۋ جۇزەگە اسىرىلۋدا. 2007-2008-جىلدارداعى كونستيتۋتسيالىق رەفورمالاردىڭ ناتيجەسىندە ەلىمىزدىڭ جوعارعى زاڭ شىعارۋ ورگانىنىڭ ءرولى ەلەۋلى تۇردە جوعارىلادى، «كۇشتى پرەزيدەنت - ىقپالدى پارلامەنت - ەسەپ بەرۋشى ۇكىمەت» فورمۋلاسى بويىنشا پرەزيدەنتتىك- پارلامەنتتىك باسقارۋ تۇرىنە بىرتە-بىرتە كوشۋ باستالدى.

حالىقارالىق ىقپالداستىقتى ورىستەتۋدى ورنىقتى دامۋدىڭ ماڭىزدى رەسۋرسى رەتىندە اتاپ وتكەن ق. توقايەۆ 2015-جىلدىڭ 1- قاڭتارىنان جۇمىسى باستالاتىن اسا ءىرى ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق جوباسى شىن مانىندە ءبىزدىڭ ەلباسى يدەيالارىنىڭ شىرقاۋ شىڭى بولدى، دەدى. بۇل وداقتىڭ نەگىزگى ميسسياسى - قاتىسۋشى ەلدەر ازاماتتارىنىڭ ءال-اۋقاتىن كوتەرۋ، ە ا ە و-قا قاتىسۋشى ەلدەردىڭ مەملەكەتتىك ەگەمەندىگى تولىق ساقتالا وتىرىپ، ءبىزدىڭ ەلدەرىمىزدى الەمدىك ەكونوميكانىڭ جەتەكشى ورىندارىنا شىعارۋ.

سەنات ءتوراعاسى ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداقتىڭ قۇقىقتىق بازاسىن قالىپتاستىرۋ بويىنشا ە ا ە و ەلدەرى زاڭ شىعارۋ ورگاندارىنىڭ الدىندا تۇرعان مىندەتتەردى بەلگىلەدى.

«بۇل قىزمەتتىڭ تۇرپاتى زاڭ شىعارۋ اۋقىمىن ۇيلەستىرۋ، حالىقارالىق قۇجاتتاردى راتيفيكاتسيالاۋ ۇدەرىستەرىن بىردەيلەۋ، باسقا ايماقتىق ەكونوميكالىق بىرلەستىكتەرمەن ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتۋ جونىندە كۇش-جىگەردى ۇدەتۋدى قاراستىرادى»، - دەدى ق. توقايەۆ.

سەنات ءتوراعاسى «جۇلقىپ-تارتپاي جانە العا وزباي ە ا ە و بىرتە-بىرتە دامۋى ءتيىس، ايتپەسە ءبىز ۇيىمنىڭ باستى مىندەتىنەن الشاقتاپ كەتەمىز، ول ىقپالداستىق پەن ءوزارا ءتيىمدى ءىس-قيمىلدى ورىستەتۋدى ماقسات ەتەدى. ە ا ە و وعان قاتىسۋشىلارعا دا جانە وعان كوز تىگىپ وتىرعان باسقا مەملەكەتتەرگە دە تارتىمدى بولۋى ءتيىس. بارلىق شەشىمدەر وداققا قاتىسۋشى مەملەكەتتەردىڭ كەلىسىمىمەن تەك كونسەنسۋس نەگىزىندە قابىلدانۋى كەرەك» ەكەنىنە كونفەرەنتسياعا قاتىسۋشىلاردىڭ نازارىن اۋداردى.

پارلامەنت ءماجىلىسى ۇيىمداستىرعان «پرەزيدەنت. پارلامەنت. ينتەگراتسيا» كونفەرەنتسياسىنا قاتىسۋشىلار قازاقستان پرەزيدەنتى ن. نازاربايەۆتىڭ سىرتقى ساياسي باستامالارىن، ەۋرازيالىق كەڭىستىگى اياسىنداعى ىقپالداستىق ۇدەرىستەرىن زاڭنامالىق تۇرعىدا قامتاماسىز ەتۋ جانە پارلامەنتتىك ديپلوماتيانى بەلسەندىلەندىرۋ تاقىرىپتارىن تالقىلادى.

شاراعا رەسەي فەدەراتسياسى مەملەكەتتىك دۋماسىنىڭ ءتوراعاسى س. ە. نارىشكين، رەسەي، بەلارۋس، قىرعىزستان، تاجىكستان پارلامەنتشىلەرى، سونداي-اق حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ وكىلدەرى، ەكونوميكالىق ىقپالداستىق سالاسىنىڭ ماماندارى مەن ساراپشىلارى قاتىستى.

اۆتور: سەرىك قاراجان