شەكارانى شەگەندەۋدى كەيىنگە شەگەرۋگە بولمايدى

استانا. قازاقپارات  - قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتى جانىنان قۇرىلعان مەملەكەتتىك شەكارا جونىندەگى كوميسسيا ءتوراعاسى باقىتجان ساعىنتايەۆ مىرزانىڭ جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى - شەكارا قىزمەتىنىڭ ديرەكتورى نۇرلان جولامانوۆ مىرزانىڭ نازارىنا!
None
None

وتان مەملەكەتتىك شەكارادان باستالادى. ال شەكارا ق ر كونستيتۋتسياسى بويىنشا سىزىقتارمەن بەكىتىلىپ، باعانمەن بەلگىلەنەدى.

 ۋكرايناعا قاراعاندا قازاقستان تاۋەلسىزدىك العالى بەرى قاراي ەل شەكاراسىنىڭ بارلىعىن قىمتاپ، بەكىتىپ ۇلگەرگەن، وعان تاۋبە دەسەمىز. الايدا تولىققاندى دەليميتاتسيالانعان، ياعني شارتپەن بەكىتىلگەن ەڭ ۇزىن شەكارا - ر ف مەن قازاقستان اراسىنداعىسىنىڭ كەيبىر تۇسى ءالى دەماركاتسيالانباي، بەلگىسى قويىلماي جاتقاندىعى بەلگىلى.

بىلتىر ق ر شەكارا جونىندەگى ۇكىمەتتىك كوميسسياسى چەليابينسك، ورىنبور جانە قورعان وبلىستارىمەن شەكتەسەتىن ۇزىندىعى 859 شاقىرىمدى الاتىن مەملەكەتتىك شەكاراعا باعانا قويۋ ماسەلەسىن قاراۋدى ەكى جىلعا شەگەرگەن ەدى. ويتكەنى بۇل اۋماقتاعى جەر تەلىمدەرى جالعا بەرىلىپ، ونى يگەرىپ جاتقان قوس مەملەكەتتىڭ شارۋالارىنا بەلگىلى ءبىر دەڭگەيدە قيىندىقتار تۋعىزعان. سوندىقتان جەردى جالعا الۋشىلارعا ەسكەرتۋ جاسالىپ، شەكارا باعاناسى ەكى جىلدان سوڭ بەكىتىلەتىندىگى تۇسىندىرىلگەن.

بۇل دۇرىس تا. الايدا بۇل كەشەگى جاعداي. ال بۇگىندەرى ىرگەدەگى ەلدەردە وسى شەكاراعا قاتىستى جاعداي ۋشىعىپ، ءتىپتى تەرريتورياسىنىڭ تۇتاستىعىنا قاۋىپ ءتوندىرىپ جاتقاندىعىنىڭ كۋاسى بوپ وتىرعاندا مۇنداي ماسەلەگە بەي-جاي قاراپ وتىرۋعا بولمايدى. سوندىقتان جوسپاردا بەلگىلەنگەن 2015 - جىلدى كۇتپەي، بۇل ماسەلەنى دەرەۋ ارادا بۇگىن قولعا الۋ كەرەك.



بىرىنشىدەن، وزدەرىڭىزگە بەلگىلى، پوست كەڭەستىك كەڭىستىكتە شەكاراعا قاتىستى داۋ-داماي مەن كيكىلجىڭدەر قىرعىز-وزبەك، وزبەك-تاجىكتەر اراسىندا ءجيى كوتەرىلىپ وتىرادى. ال ۋكراينا ءۇشىن بۇل ماسەلە قازىر ۇلكەن باس اۋرۋىنا اينالىپ وتىر. ولار كەزىندە وسى سالاداعى بارلىق قۇجاتتى كورشى مەملەكەتپەن ماقۇلداسپاعان. نەگىزىنەن، شەكارانى دەليميتاتسيالاۋدى كيەۆ بيلىگى ءساتتى جۇرگىزگەنىمەن، ال دەماركاتسياعا كەلگەندە، ولار ماسكەۋدەن ۇنەمى قولداۋ تابا الماعان. مۇندايدا ايتىلعان سىلتاۋ كوپ. سونىڭ ءبىرى - باۋىرلاس حالىققا شەكارا باعاناسى قوسىمشا كەدەرگى كەلتىرەدى دەگەن ءسوز بولعان. شىندىعىندا رەسەي ۋكراينامەن اراداعى شەكارانى بەكىتۋگە مۇلدە قۇلىقسىز ەدى. قازىر دە سولاي.

(دەليميتاتسيا (لات. delіmіtatіo -  شەكارانى انىقتاۋ) -  ىرگەلەس مەملەكەتتەر اراسىنداعى كەلىسىم بويىنشا مەملەكەتتىك شەكارانىڭ ورنالاسۋى مەن باعىتىن انىقتاۋ. ول بۇرىن قابىلدانعان ءوزارا كەلىسىمشارتتار مەن كارتالاردا كورسەتىلگەن مەجە بويىنشا جۇرگىزىلەدى. )

سوندىقتان قايتادان كوتەرىلگەن بۇل ماسەلەدە بۇگىندەرى ماسكەۋ اقىلعا سىيمايتىن ءتۇرلى سەبەپتەر ۇسىنىپ، ۋكراينانىڭ قىتىعىنا تيۋدە. مىسالى، جۋىردا ۋكرايناداعى ر ف ەلشىسى شەكارالىق اۋماقتى سول اۋداندا تۇراتىن حالىقتىڭ تاڭداۋىنا قاراي بەلگىلەۋ كەرەكتىگىن ۇسىنعان، ياعني، حالىق ۋكراينامەن بە، الدە رەسەيمەن تۇرعىسى كەلە مە، ءوزى شەشسىن دەپ ونسىز دا مۇندا كەڭ قانات جايا باستاعان تۇراقسىزدىق وتىن ۇرلەي تۇسكەن. ال ءوز كەزەگىندە ۋكراينا شەكاراسىن، كەرەك بولسا قورعانمەن ءبىرجاقتى بەكىتىپ العىسى كەپ جاتىر.

رەسەي دۋماسىنداعىلار بولسا، ءبىرجاقتى شەكارانى بەلگىلەۋ زاڭسىزدىق دەپ تۋلاپ باعۋدا. وسى جاعىنان العاندا، ۋكرايناداعى جاعداي شەكاراعا قاتىستى تيتتەي كۇپتى ماسەلەنىڭ ساياسي ويىننىڭ باستى قۇرالىنا اينالا الاتىندىعىن كورسەتىپ بەرىپ وتىر.

ەكىنشىدەن، قىرىمداعى رەفەرەندۋمنان سوڭ قازاقستانعا قاتىستى رەسەيلىك ساياساتكەرلەردىڭ ءجيى مالىمدەمەسى حالىقتىڭ قاتتى الاڭداۋشىلىعىن تۋعىزعانى بەلگىلى.

ساندىراقتادى دەسەك تە ساناسىندا جۇرگەن تەرىس ويىن ايتقانداردىڭ ءبىرى حاكاسيا جوعارى كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى ۆلاديمير شتىگاشيەۆ شىعىس قازاقستان وبلىسىن رەسەيگە قوسىپ الۋعا مۇمكىندىك بارىن مالىمدەدى جانە ونىڭ جولى ارادا دەماركاتسيالانباي جاتقان شەكارالىق اۋماق ەكەنىن اشىقتان اشىق مەڭزەگەن ەدى. كەيىن سوزىنەن جالتارىپ كەتكەن شتىگاشيەۆتىڭ سول كەزدە ايتقانىنا سوزبە-ءسوز توقتالساق: «ت م د ەلدەرى اياسىندا دەماركاتسيا جاساۋعا ونشا قۇلىق تانىتىلمادى. نەگە؟ ويتكەنى جەرگىلىكتى حالىق بۇرىنعى اۋماقتى جاڭعىرتقىسى كەلەتىن ۋاقىتى بولۋى مۇمكىن دەپ كۇتىلدى...»

مىنە، وسىنداي قوعامعا ۇرەي تۋعىزاتىن، تاۋەلسىزدىگىمىزگە سەلكەۋ تۇسىرەتىن مالىمدەمەلەر جاسالىپ جاتقاندا بىزگە تەز ءىس-قيمىلعا كوشۋ كەرەك ەدى. دەگەنمەن ءالى دە كەش ەمەس. ال قاۋىپ كۇتكەن جاعدايدا قوس ەلدىڭ مىزعىماس دوستىعى تۋرالى مەملەكەتارالىق دەڭگەيدەگى كەز كەلگەن يگى شارا جوققا شىعاتىندىعى بەلگىلى. بۇعان دا جول بەرمەۋ ءۇشىن شەكارانىڭ باعاناسىنا قاتىستى ماسەلەنى دەرەۋ قولعا الۋ كەرەك دەپ ويلايمىز.

(دەماركاتسيا- شەكارا دەليميتاتسياسى تۋرالى كەلىسىمگە سايكەس جانە وعان قوسىمشا كارتاپار مەن سۋرەتتەۋگە بايلانىستى مەملەكەتتىك شەكارا سىزىعىن انىقتاۋ جانە بەلگىلەۋ)



قازىر ۋكراينادان باس ساۋعالاپ قاشىپ جاتقان حالىق كوپ. ونىڭ باسىم بولىگىن رەسەي فەدەراتسياسى قابىلداپ جاتىر. ءبىراق رەسەي ارقىلى ءبىزدىڭ شەكارادان ۋكرايندىقتاردىڭ زاڭسىز وتپەكشى بولعاندىعى تۋرالى فاكتىلەر دە بار. ال بەي- بەرەكەتسىزدىك ورناپ جاتقان مەملەكەتتەن قاشقاندار بەلگىلى ءبىر دەڭگەيدە ءتۇرلى قاۋىپتى تاسىمالداۋشى بوپ تابىلاتىندىعىن دا ۇمىتپالىق: قارۋ-جاراقتان باستاپ ءتۇرلى اۋرۋعا دەيىن. سوندىقتان بۇل اۋماققا شەكارا باعانىن بەكىتىپ، تەرگەۋ-تەكسەرۋ بەكەتتەرىن ورناتۋ ماڭىزدى دەپ سانايمىز.

«كورشىڭمەن تاتۋ بول» دەگەن قاعيداعا قانشا جەردەن جۇگىنسەك-تاعى، بارلىق ساۋساق بىردەي ەمەس سەكىلدى قاتار قونىستانعان كورشى ۇيلەردىڭ، شارۋا قوجالىقتارىنىڭ اراسىندا قانداي دا ءبىر كەلىسپەۋشىلىكتەر تۋىپ كەتۋ تاۋەكەلى جوعارى. مۇنداي ماسەلە شەشىمىندە دە شەكارا باعانىنىڭ بولۋى ۇلكەن ءرول اتقارادى دەپ ەسەپتەيمىز.

مىنە، وسى اتالعان سەبەپتەردى نەگىزگە الا وتىرىپ، «الاش ايناسى» باسىلىمى جوسپارعا ساي 2015 - جىلدى كۇتپەي، قازاقستان مەن رەسەي فەدەراتسياسى اراسىندا قۇجاتپەن بەلگىلەنىپ، حالىقارالىق شارتپەن ماقۇلدانعان سىزىقتار دەڭگەيىنە باعانا قويۋ ماسەلەسىن بۇگىن دەرەۋ ارادا قولعا الۋلارىڭىزدى سۇرايدى.

«الاش ايناسى»

سوڭعى جاڭالىقتار