انيماتسيا سالاسى قالاي دامىپ كەلەدى - مامانمەن سۇحبات
قازاقستاندا مۋلتيپليكاتسيا، انيماتسيا سالاسىنا بەت بۇرعان جاستاردىڭ سانى ارتىپ كەلەدى. بۇگىندە ەلىمىزدە مۋلفيلم جاسايتىن 40-تان استام ستۋديا بار. سولاردىڭ ءبىرىن الماتىلىق ءدىلشات راحماتۋللين باسقارادى. جاس رەجيسسەر - انيماتور Kazinform تىلشىسىنە ءوز سالاسىنىڭ قىر-سىرى تۋرالى ايتىپ بەردى.
- مامان رەتىندە ايتىڭىزشى جالپى وتاندىق انيماتسيانىڭ قازىرگى دەڭگەيى قالاي؟
- وسىدان 10 جىل بۇرىن انيماتسيا كەنجە قالعان سالا بولعانى راس. قازىر جاقسى دامىپ كەلەدى. انيماتسيا- كرەاتيۆتى يندۋستريانىڭ اجىراماس بولىگى. پرەزيدەنت قاسىم- جومارت توقايەۆ بىلتىر ءوزىنىڭ سايلاۋالدى باعدارلاماسىندا كرەاتيۆتى يندۋستريانى قولدايتىنىن ايتقان. بيىلعى جولداۋىندا دا بۇل ماسەلەگە ەرەكشە نازار اۋداردى. وڭىرلەردە كرەاتيۆتى يندۋستريا ورتالىقتارىن اشىپ، شىعارماشىل ادامداردىڭ ءونىمىن كوممەرتسيالاندىرۋعا كومەك كورسەتىلۋى كەرەك دەدى. سونداي- اق كرەاتيۆتى يندۋستريا سۋبەكتىلەرىنە قولداۋ جاساۋعا ارنالعان شارالاردىڭ جەكە توپتاماسىن ازىرلەۋدى تاپسىردى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ بۇل يدەياسى انيماتسيا سالاسىنا قىزىعۋشىلىق تانىتاتىن جاستارعا جول اشتى. وعان دالەل انيماتسيالىق ورتالىقتاردىڭ كوپتەپ اشىلۋى.
- ءوزىڭىز باسقارىپ وتىرعان ورتالىق قاشان قۇرىلدى؟
- ت. جۇرگەنوۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ونەر اكادەمياسىندا رەجيسسەر - انيماتور ماماندىعى بويىنشا ءبىلىم الدىم. بۇل ونەردىڭ قيىندىعى كوپ بولعانىمەن، شىنايى ءارى ساف ونەر دەپ قارايمىن. 2011 -جىلى «Dala Animation» ستۋدياسىن اشتىم. وسى ۋاقىت ارالىعىندا 60-تان استام مۋلتفيلم جاسادىق. ونىڭ ىشىندە كوپسەريالى جانە قىسقا مەتراجدى تۋىندىلار بار. مىسالى، 20 سەريالى مۋلفيلمگە ءبىر جىل ۋاقىت كەتەدى. قازىر ءبىزدىڭ ورتالىقتا ءوز كاسىبىن مىقتى مەڭگەرگەن 25 مامان جۇمىس ىستەيدى. ءبىزدىڭ انيماتورلار دايىنداعان تۋىندىلار كىشكەنتاي كورەرمەندەردىڭ كوڭىلىنەن شىعىپ ءجۇر. بۇل ءبىز ءۇشىن ۇلكەن باقىت، ولاردىڭ ىقىلاسى ءبىزدى شابىتتاندىرادى.
- ءسىزدىڭ ستۋدياعا تاپسىرىس قايدان تۇسەدى؟
- تاپسىرىستىڭ 90 پايىزى مەملەكەتتەن تۇسەدى. «Dala Animation» ستۋدياسىنا العاشقى تاپسىرىس «بالاپان» تەلەارناسىنان تۇسكەن بولاتىن. قازىر دە سول ارنامەن بىرىگىپ ءتۇرلى جوبالاردى جۇزەگە اسىرىپ جاتىرمىز. مىسالى، «الپامىس»، «ەر تارعىن»، «قوبىلاندى»، «اقىلدى تەنتەكتەر» سياقتى ونداعان مۋلفيلم بار. بىلتىر كينو ورتالىعىنىڭ باستاماسىمەن «بەسىك جىرى» دەگەن مۋلتفيلم جاسادىق. ول - فەستيۆالدىق جۇمىس. بۇل فيلم بۇكىل الەمدى اينالىپ شىقتى دەسە بولادى. ەڭ باستى جۇلدەمىز يسپانيادان كەلدى، ودان كەيىن لوندوننان، تۇركيادان. سوڭعىسى قىرعىزستاننان كەلدى.
- فيلمدى قالاي تۇسىرەتىنى جايلى كورىپ- ءبىلىپ ءجۇرمىز، ال انيماتسيانىڭ جاسالۋى كوپشىلىككە جۇمباق...
- الدىمەن مۋلتفيلمنىڭ تاقىرىبى تاڭدالادى. سوسىن كوماندامەن بىرگە يدەياسىن تالقىلايمىز. كەيىن تاقىرىپقا ساي سسەناري جازىلادى. وندا دەتالدار، كەيىپكەرلەر، ونىڭ ىشىندە جاعىمدى- جاعىمسىز كەيىپكەرلەر اراسىنداعى تارتىس، بارلىعى بۇگە- شىگەسىنە دەيىن قامتىلادى. سودان كەيىن سۋرەت سالىنادى. 3D بولسا، ونىڭ مودەلدەرىن سالامىز، انيماتسياسى بىتكەن سوڭ رەندەر شىعادى، مونتاج، كامپوز. كامپوز دەگىنمىز - جيناۋ.
- مۋلتفيلم جاساۋ ءۇشىن قانداي ماماندار قاجەت؟
- انيماتسيا جاساۋ ءۇشىن، ەڭ الدىمەن، رەجيسسەر قاجەت. سۋرەتشى، انيماتورلارسىز مۋلتفيلم شىقپايتىنى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى. انيماتور دەگەنىمىز - قيمىلدى جاسايتىن ماماندار. ودان كەيىن مونتاجەر، دىبىستاۋشى اكتەرلەر مەن كومپوزيتور دا كەرەك. پروديۋسەردىڭ دە بولعانى ابزال.
- انيماتسيا جانرلارعا بولىنە مە؟
- ارينە، كومەديا، فانتاستيكا، تاريحي، اۆتورلىق بولىپ بولىنەدى. كينو قانداي نەگىزگى جانرلارعا بولىنسە، بۇل دا سولاي جىكتەلەدى. سونىمەن قاتار مۋلتفيلم مەكتەپكە دەيىنگى، مەكتەپ جاسىنداعى بالالارعا جانە ەرەسەكتەرگە دەپ بولىنەدى. مەكتەپكە دەيىنگى مۋلتفيلمدەر وتە قاراپايىم، زاتتى تانىستىرۋ سياقتى تانىمدىق تۇرعىدا جاسالادى. ال مەكتەپ جاسىنداعى بالالارعا جانە ەرەسەكتەرگە ايتارى بار، فيلوسوفيالىق وي بىلدىرەتىن فيلمدەر جاتادى.
- قازىرگى تاڭدا قانداي مۋلتفيلم جاساپ جاتىرسىز؟
- بيىل ءبىز «بالاپان» ارناسىنىڭ تاپسىرىسى بويىنشا ءالي مەن ايا دەگەن 19 سەريالى مۋلفيلمدى اياقتادىق. سونداي- اق قازاق انيماتسياسىنا «تۇڭعىش كوكتۇرىك» دەگەن قىسقا مەتراجدى فيلم جاساپ شىعاردىق. ءبارى دۇرىس بولسا، اتالعان كارتينا فەستيۆالدەرگە قاتىسادى.
- اڭگىمەڭىزگە راقمەت!
اۆتور
الما مۇقانوۆا
