ۇلتتىق بانك 2016 - جىلعى ق ر ەكونوميكاسى دامۋىنىڭ سەناريلىك نۇسقالارىن جاريالادى
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەكونوميكاسىنا ىقپال ەتۋ دەڭگەيىن ەسكەرە وتىرىپ، مۇنايدىڭ الەمدىك باعاسىنىڭ ورتاشا جىلدىق دەڭگەيى اقشا- كرەديت ساياساتىن ازىرلەۋ كەزىندە سەناريلىك نۇسقالارعا ءبولۋدىڭ نەگىزگى ولشەمى بولدى.
«ماكرو ەكونوميكالىق احۋال دامۋىنىڭ ءۇش سەناريى قاراستىرىلدى، ول ءبىر باررەل ءۇشىن 35, 30 جانە 20 ا ق ش دوللارى بولاتىن Brent سۇرىپتى مۇناي باعاسىنىڭ دەڭگەيىن كوزدەيدى. بازالىق سسەناري رەتىندە ءبىر باررەل ءۇشىن 30 ا ق ش دوللارى سەناريى قابىلداندى. قازاقستان رەسپۋبليكاسى اقشا- كرەديت ساياساتىنىڭ نەگىزگى كورسەتكىشتەرىنىڭ بولجامدارى تولەم بالانسىنىڭ بولجامدارىمەن كەلىسىلدى»، دەلىنگەن حابارلامادا.
2015 -جىلى ىسكە اسىرىلعان تەرىس سەناريلەر ەلدىڭ ماكرو ەكونوميكالىق احۋالىنا 2016 -جىلى تەرىس ىقپال ەتۋىن جالعاستىرىپ وتىر. تەڭگەنىڭ قۇنسىزدانۋى ينفلياتسيانىڭ نەگىزگى ىسكە اسىرىلعان تاۋەكەلى بولىپ تابىلادى. ءبىراق شىعارىلىمنىڭ تەرىس ايىرماسىنا (شىعارىلىمنىڭ ناقتى كولەمى ءوزىنىڭ الەۋەتتى دەڭگەيىنەن تومەن بولادى) سەبەپشى بولاتىن تومەن تۇتىنۋشىلىق سۇرانىس جانە ىسكەرلىك بەلسەندىلىك ينفلياتسيانىڭ ءوسۋىن شەكتەيدى. 2017 - جىلى جاڭا ەكونوميكالىق جاعدايعا بىرتە- بىرتە بەيىمدەلۋ بايقالاتىن بولادى. ول ەكونوميكالىق بەلسەندىلىكتىڭ قالپىنا كەلۋىمەن قاتار جۇرەدى، ونىڭ قارقىندارى ەكونوميكانى قولداۋعا جانە دوللارسىزداندىرۋعا باعىتتالعان مەملەكەتتىڭ ءتيىمدى ساياساتىنا بايلانىستى بولادى.
«ورتامەرزىمدى بولجام ءۇشىن سەناريلەردە كوزدەلگەن سىرتقى العىشارتتاردىڭ وزگەرۋى، ونىڭ ىشىندە مۇناي باعاسىنىڭ كۇتپەگەن وزگەرۋى، سونداي- اق قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ نەگىزگى ساۋدا ارىپتەس ەلدەرىندەگى ماكرو ەكونوميكالىق احۋالدىڭ وزگەرۋى نەگىزگى تاۋەكەل بولىپ تابىلادى.
ءبىرىنشى سەناري الەمدىك ەكونوميكا دامۋىنىڭ باياۋ، ءبىراق بىرتە- بىرتە دامۋىن كوزدەيدى. وسى سسەناري شەڭبەرىندە 2016 -جىلى مۇنايدىڭ ءبىر باررەل ءۇشىن باعاسى 35 ا ق ش دوللارىن قۇرايدى دەپ كوزدەلىپ وتىر. وسى سەناريگە سايكەس قىزمەت كورسەتۋ تەڭگەرىمىنىڭ ايتارلىقتاي تاپشىلىعى ساقتالعان جانە شەتەلدىك ينۆەستورلارعا كىرىستەر تولەگەن كەزدە تاۋارلار تازا ەكسپورتىنىڭ ۇشتەن بىرگە تومەندەۋى كۇتىلەدى. ناتيجەسىندە، اعىمداعى شوتتىڭ تاپشىلىعى ءى ج ءو- ءنىڭ 4 پايىزعا جۋىعىن قۇرايدى»، - دەپ حابارلايدى ۇلتتىق بانك.
اعىمداعى شوتتىڭ تاپشىلىعىن قارجىلاندىرۋ قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق قورىنىڭ سىرتقى اكتيۆتەرىن پايدالانۋ ەسەبىنەن، سول سياقتى تىكەلەي شەتەلدىك ينۆەستيتسيالاردىڭ جانە بۇرىن جاسالعان كرەديتتىك شارتتار بويىنشا ينۆەستيتسيالاردىڭ اكەلىنۋى ەسەبىنەن قامتاماسىز ەتىلەدى.
اقشا ۇسىنىسى كەڭەيۋىنىڭ قارقىندارى نومينالدى ءى ج ءو ءوسۋىنىڭ قارقىندارىنا سايكەس كەلەدى، بۇل مونەتالاندىرۋدى بولجانىپ وتىرعان كەزەڭدە 2015 -جىلعى دەڭگەيدە ساقتاۋدى قامتاماسىز ەتەدى.
ەكىنشى سەناري شەڭبەرىندە مۇنايدىڭ ورتاشا جىلدىق باعاسى الدىڭعى سسەناريگە قاراعاندا تومەن دەڭگەيدە قالىپتاسادى جانە ءبىر باررەل ءۇشىن 30 ا ق ش دوللارىن قۇرايدى دەپ بولجانىپ وتىر.
ءبىرىنشى جانە ەكىنشى سەناريلەردە ىسكەرلىك بەلسەندىلىك پەن تۇتىنۋشىلىق سۇرانىستىڭ تومەن دەڭگەيدە ساقتالۋى، تولەم بالانسى كورسەتكىشتەرىنىڭ ناشارلاۋى جانە اقشا ۇسىنىسى ءوسۋ قارقىندارىنىڭ تومەندەۋى كۇتىلەدى.
اقشا ۇسىنىسىنىڭ سەرپىنى، ءبىرىنشى سەناريدەگى سياقتى ءى ج ءو- ءنىڭ نومينالدى ءوسۋ قارقىندارىنا سايكەس كەلەدى، وسىنىڭ ناتيجەسىندە بولجانۋ كەزەڭدە مونەتالاندىرۋ دەڭگەيى اعىمداعى دەڭگەيگە قاتىستى وزگەرمەيدى.
ءۇشىنشى سسەناري ورتامەرزىمدى پەرسپەكتيۆادا الەمدىك تاۋارلىق جانە قارجى نارىقتاعى احۋالدىڭ ناشارلاۋى جاعدايىندا پەسسيميستىك بولجامداردى كوزدەيدى. 2016 -جىلى وسى سەناري كەزىندە مۇنايدىڭ الەمدىك باعاسى ءبىر باررەل ءۇشىن 20 ا ق ش دوللارى دەڭگەيىندە باعالانادى.
وسى سەناري ىسكە اسىرىلعان كەزدە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ماكرو ەكونوميكالىق دامۋىنىڭ كورسەتكىشتەرى ءبىرىنشى جانە ەكىنشى سەناريلەرمەن سالىستىرعاندا تومەندەۋ بولادى.
تاۋارلاردىڭ تازا ەكسپورتىنان تۇسىمدەردىڭ ايتارلىقتاي تومەندەۋى ناتيجەسىندە اعىمداعى شوت تاپشىلىعىنىڭ كەڭەيۋى قىزمەتتەر مەن كىرىستەر بالانسى تاپشىلىعىنىڭ ايتارلىقتاي قىسقارۋى ەسەبىنەن تەجەلەتىن بولادى. تىكەلەي ينۆەستيتسيالار اكەلىنۋىنىڭ قىسقارۋى جاعدايىندا اعىمداعى شوت تاپشىلىعىن قارجىلاندىرۋ رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتكە كەپىلدىك بەرىلگەن جانە نىسانالى ترانسفەرتتەردىڭ كولەمدەرى ساقتالعان كەزدە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق قورىنىڭ اكتيۆتەرىن پايدالانۋ ەسەبىنەن، سونداي- اق مەملەكەتتىك سىرتقى قارىز الۋ ەسەبىنەن قامتاماسىز ەتىلەتىن بولادى.
بارلىق سەناريلەر كەزىندە جىلدىق ينفلياتسيا جوعارى دەڭگەيدە ساقتالادى. 2016 -جىلعى ەكىنشى- ءۇشىنشى توقسانداردا ول ەڭ جوعارى دەڭگەيگە جەتەدى، دەگەنمەن، 2016 -جىلدىڭ سوڭىنا قاراي ينفلياتسيانىڭ ايتارلىقتاي تومەندەۋى كۇتىلەدى.
