يزرايلدىڭ يرانعا جاساعان اۋە سوققىسىنا الەم كوشباسشىلارى قالاي ءۇن قاتتى

استانا. KAZINFORM - يزرايل 13-ماۋسىمعا قاراعان ءتۇنى يرانعا اۋەدەن سوققى جاسادى. تەگەران، يسفاحان اۋداندارىندا جانە ناتانزاداعى يادرلىق نىسان ماڭىندا كوپتەگەن جارىلىس تىركەلدى. ءدال وسى جايتقا وراي الەم قانداي ءۇن قاتقانىن Kazinform اگەنتتىگى شولۋىنان وقىڭىزدار.

ا ق ش مەملەكەتتىك حاتشىسى ماركو رۋبيو

- بۇگىن تۇندە يزرايل يرانعا قارسى ءبىرجاقتى شابۋىل جاسادى. بۇل سوققىعا قاتىسقانىمىز جوق... يزرايل ءبىزدى اقپاراتتاندىردى جانە بۇل ءىس-ارەكەتتى ءوزىنىڭ قورعانىسى ءۇشىن قاجەتتى دەپ سانايدى. پرەزيدەنت ترامپ جانە اكىمشىلىك كۇشتەرىمىزدى قورعاۋ جانە وڭىردەگى سەرىكتەستەرىمىزبەن تىعىز ءوزارا ءىس-قيمىلدى جالعاستىرۋ ءۇشىن قاجەتتى بارلىق ءىس-شارانى قابىلدادى. اتاپ وتكىم كەلەدى، يران امەريكالىق مۇددەگە نەمەسە قىزمەتكەرلەرگە شابۋىل جاساماۋى ءتيىس، - دەلىنگەن سايتىندا جاريالانعان اق ءۇي رۋبيو مالىمدەمەسىندە.

ۇلى بريتانيا پرەمەر-ءمينيسترى كير ستارمەر

- اتالعان شابۋىل جايىنداعى اقپارات الاڭداۋشىلىق تۋدىرادى جانە ءبىز بارلىق تاراپتى شەگىنۋگە ءارى شيەلەنىستى شۇعىل تومەندەتۋگە شاقىرامىز. ەكسالاتسيا وڭىردەگى ەشكىمگە دە ابىروي اكەلمەيدى. تاياۋ شىعىستاعى تۇراقتىلىق باسىمدىق بولۋى ءتيىس جانە ءبىز سەرىكتەستەرىمىزبەن جاعدايدى ۋشىقتارماۋ ءۇشىن جۇمىس ىستەپ جاتىرمىز. قازىرگى ۋاقىتتا بۇرىن-سوڭدى بولماعان ۇستامدىلىق تانىتۋ، سابىرلىق ساقتاۋ جانە ديپلوماتياعا ورالۋ ماڭىزدى، - دەپ مالىمدەدى ول X الەۋمەتتىك جەلىسىندە.

جاپونيا سىرتقى ىستەر ءمينيسترى تاكەسي يۆايا

- ول جاپونيا يزرايلدىڭ يراننىڭ يادرولىق جانە اسكەري نىساندارىنا سوققى جاساپ، «جاعدايدى ۋشىقتىرعانى ءۇشىن» باتىل ايىپتايتىنىن مالىمدەدى جانە جاعدايدىڭ ودان ءارى ناشارلاۋىنا جول بەرمەۋ ءۇشىن قاجەتتى ديپلوماتيالىق كۇش- جىگەر جۇمساۋعا ۋادە بەردى، - دەپ حابارلايدى Kyodo News.

سونىمەن قاتار جاپون ءمينيسترى ۆاشينگتون مەن تەگەران اراسىنداعى بەيبىت كەلىسسوزدەر جالعاسىپ جاتقانىنا قاراماستان، يزرايلدىڭ اسكەري ارەكەتكە بارعانى «وتە وكىنىشتى» ەكەنىن ايتىپ، بارلىق تاراپتى «بارىنشا ۇستامدىلىق تانىتۋعا» شاقىردى.

ناتو باس حاتشىسى مارك ريۋتتە

ناتو يزرايلدىڭ يرانعا جاساعان سوققىسىنان كەيىن الەم يادرولىق سوعىسقا تاياپ قالدى دەپ سانامايدى. بۇل تۋرالى ناتو باس حاتشىسى مارك ريۋتتە ستوكگولمدە وتكەن باسپا ءسوز كونفەرەنسياسىندا مالىمدەدى. ول بۇل قالاعا بيلدەربەرگ كلۋبىنىڭ كەزدەسۋى اياسىندا كەلگەن بولاتىن. بۇل تۋرالى تاسس جازدى.

- جوق، جوق، ءبىز ونداي جاعدايدا ەمەسپىز. ناتو-عا مۇشە بارلىق ەل دەەسكالاتسيا ءۇشىن جۇمىس ىستەپ جاتىر. بۇل - يزرايل تاراپىنان جاسالعان ءبىرجاقتى ارەكەت. ناتو وداقتاستارى، اسىرەسە ا ق ش، جاعدايدى باسەڭدەتۋگە كومەكتەسۋى كەرەك - مەن ولاردىڭ بۇل باعىتتا جۇمىس ىستەپ جاتقانىن بىلەمىن، - دەدى ريۋتتە يزرايلدىڭ يرانعا جاساعان سوققىسىنان كەيىن يادرولىق سوعىس قاۋپى ارتتى ما دەگەن سۇراققا جاۋاپ بەرە وتىرىپ.

سونداي-اق ريۋتتە بۇل يزرايل تارابىنىڭ ءبىرجاقتى اكتسياسى ەكەنىن ايتتى.

- ناتو-داعى وداقتاستار، ءبىرىنشى كەزەكتە ا ق ش جاعدايدى ۋشىقتىرماۋعا كومەكتەسۋى ءتيىس. مەنىڭ بىۋىمشە، ولار سولاي جاساپ تا جاتىر، - دەگەن ول بۇل جاعدايدىڭ وتە جىلدام دامىپ جاتقانىن جانە الداعى 24-48 ساعات ىشىندە نە بولاتىنىن بولجاۋ قيىن ەكەنىن مويىندادى.

ب ۇ ۇ باس حاتشىسى انتونيۋ گۋتەرريش

- باس حاتشى تاياۋ شىعىستاعى كەز كەلگەن جاعدايدىڭ اسكەري ۋشىعۋىن ايىپتايدى. ول يران مەن ا ق ش اراسىندا يراننىڭ يادرولىق باعدارلاماسىنىڭ مارتەبەسى تۋرالى جالعاسىپ جاتقان كەلىسسوزدەر اياسىندا يزرايلدىڭ يرانداعى يادرولىق نىساندارعا سوققى جاساۋىنا ەرەكشە الاڭداۋشىلىعىن بىلدىرەدى. باس حاتشى ب ۇ ۇ-عا مۇشە مەملەكەتتەر ب ۇ ۇ جارعىسى مەن حالىقارالىق زاڭدارعا سايكەس ارەكەت ەتۋگە مىندەتتى ەكەنىن ەسكە سالادى. ول ەكى تاراپتى دا تەرەڭىرەك قاقتىعىسقا اپارىپ سوقتىرماۋ ءۇشىن بارىنشا ۇستامدىلىق تانىتۋعا شاقىرادى، - دەلىنگەن ب ۇ ۇ سايتىنداعى مالىمدەمەدە.

ساۋد ارابياسى

- ساۋد ارابياسى باۋىرلاس يران يسلام رەسپۋبليكاسىنا قارسى يزرايلدىڭ اشىق باسقىنشىلىعىن قاتاڭ ايىپتايدى. يزرايل شابۋىلى - يراننىڭ ەگەمەندىگى مەن قاۋىپسىزدىگىنە نۇقسان كەلتىرەدى جانە حالىقارالىق زاڭدار مەن نورمالاردى اشىق تۇردە بۇزۋ. وسىناۋ جيىركەنىشتى شابۋىلداردى ايىپتاي وتىرىپ، كورولدىك حالىقارالىق قاۋىمداستىق پەن قاۋىپسىزدىك كەڭەسى بۇل باسقىنشىلىقتى دەرەۋ توقتاتۋدا ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك ارقالايتىنىن اتاپ وتەدى، - دەپ حابارلايدى SPA.

تۇركيا

- انكارا يزرايلدىڭ يران تەرريتورياسىنا جاساعان اۋە شابۋىلىن قاتاڭ ايىپتايدى، - دەپ حابارلايدى Anadolu تۇركيا سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ مالىمدەمەسىنە سىلتەمە جاساپ.

ۆەدومستۆو تەل-اۆيۆتىڭ ارەكەتى حالىقارالىق قۇقىقتى اشىق بۇزۋ جانە يزرايلدىڭ ايماقتى تۇراقسىزداندىرۋ ستراتەگيالىق ساياساتىن جۇزەگە اسىرۋعا قىزمەت ەتەتىن ارانداتۋشىلىق ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

تۇركيا سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى بۇل شابۋىلداردىڭ يراننىڭ يادرولىق باعدارلاماسى بويىنشا كەلىسسوزدەردى جانداندىرۋمەن ءبىر مەزگىلدە جاسالعانىن اتاپ ءوتتى.

- بۇل نەتانياحۋ ۇكىمەتىنىڭ قانداي دا ءبىر ماسەلەنى ديپلوماتيالىق جولمەن شەشكىسى كەلمەيتىنىن جانە ءوز مۇددەسى ءۇشىن ايماقتىق تۇراقتىلىق پەن جاھاندىق بەيبىتشىلىككە قاۋىپ توندىرۋدەن تارتىنبايتىنىن كورسەتەدى، - دەلىنگەن حابارلامادا.

مالىمدەمەدە يزرايل كەڭ اۋقىمدى قاقتىعىستاردى تۋدىرۋى مۇمكىن باسقىنشىلىق ارەكەتتەرىن دەرەۋ توقتاتۋى كەرەكتىگى ايتىلعان.

- ءبىز تاياۋ شىعىستا قانتوگىس پەن قيراۋدىڭ مۇنان ارى دا تەرەڭدەي تۇسكەنىن كورگىمىز كەلمەيتىنىن تاعى دا مالىمدەيمىز. ءبىز حالىقارالىق قاۋىمداستىقتى سوعىستىڭ ورشۋىنە جول بەرمەۋ ءۇشىن شۇعىل شارالار قابىلداۋعا شاقىرامىز، - دەپ اتاپ ءوتتى تۇركيا سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى.

قىتاي

قىتاي يزرايلدىڭ يرانعا جاساعان سوققىلارىنا بارىنشا الاڭداۋشىلىق تانىتادى جانە بۇل ءىس- ارەكەتتەردىڭ ىقتيمال اۋىر زارداپتارىنا قاتتى الاڭدايدى. بۇل جايىندا قىتاي سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ رەسمي وكىلى لين جيان بريفينگ بارىسىندا ءمالىم ەتتى، دەپ جازدى Global Times.

- قىتاي يراننىڭ ەگەمەندىگىن، قاۋىپسىزدىگى مەن اۋماقتىق تۇتاستىعىن كەز كەلگەن بۇزۋعا، سونداي-اق شيەلەنىستىڭ ارتۋىنا جانە قاقتىعىستىڭ كەڭەيۋىنە اكەلەتىن قادامدارعا قارسى. ايماقتاعى جاعدايدىڭ جاڭادان كۇرت شيەلەنىسۋى ەكى تاراپتىڭ دا مۇددەلەرىنە سايكەس كەلمەيدى. قىتاي بارلىق مۇددەلى تاراپتى ايماقتاعى بەيبىتشىلىك پەن تۇراقتىلىقتى نىعايتۋعا جانە ودان ءارى شيەلەنىستى بولدىرماۋعا بارىنشا كۇش سالۋعا شاقىرادى. قىتاي جاعدايدى ۋشىقتىرماۋدا سىندارلى ءرول اتقارۋعا دايىن، - دەدى ول.

ءۇندىستان

- ءبىز يران مەن يزرايل اراسىنداعى قارىم-قاتىناستاعى كەيىنگى وزگەرىستەرگە قاتتى الاڭداۋشىلىق تانىتامىز. ءبىز جاعدايدىڭ، ونىڭ ىشىندە يادرولىق نىساندارعا سوققى جاساۋ تۋرالى حابارلاردى مۇقيات قاداعالاپ وتىرمىز.

ءۇندىستان ەكى تاراپتى دا جاعدايدى ۋشىقتىراتىن قادامنان باس تارتۋعا شاقىرادى. جاعدايدى ۋشىقتىرماۋ جانە نەگىزگى ماسەلەلەردى شەشۋ ءۇشىن ديالوگ پەن ديپلوماتيانىڭ قولدانىستاعى ارنالارىن پايدالانىلۋ قاجەت. ءۇندىستان ەكى ەلمەن دە تىعىز جانە دوستىق قارىم-قاتىناستا ءارى جان-جاقتى قولداۋ كورسەتۋگە دايىن.

ايماقتاعى ءۇندىستاننىڭ بارلىق ازاماتىنا ساقتىق شارالارىن ساقتاۋعا جانە جەرگىلىكتى بيلىكتىڭ نۇسقاۋلارىن ورىنداۋعا كەڭەس بەرىلەدى، - دەلىنگەن ءۇندىستان سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ مالىمدەمەسىندە.

رەسەي

- تاياۋ شىعىستاعى شيەلەنىستىڭ قاۋىپتى ۋشىعۋىنا اسا الاڭداۋشىلىق تانىتامىز. يزرايل مەملەكەتىنىڭ 13-ماۋسىمعا قاراعان ءتۇنى بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ جارعىسى مەن حالىقارالىق قۇقىق نورمالارىن بۇزاتىن اسكەري ارەكەتىن ءۇزىلدى-كەسىلدى ايىپتايمىز، - دەلىنگەن رەسەي سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى مالىمدەمەسىندە.

بەيبىتشىلىكتى بۇزىپ، ايماقتىق جانە حالىقارالىق قاۋىپسىزدىككە نۇقسان كەلتىرەتىن مۇنداي جاۋىزدىققا حالىقارالىق قاۋىمداستىق بەيجاي قاراي المايدى. مالىمدەمەگە سايكەس، ورىن الىپ جاتقان جايتتىڭ ەڭ ارسىزدىق فاكتىسى - يزرايل شابۋىلدارىنىڭ ماگاتە باسقارۋشىلارى كەڭەسىنىڭ سەسسياسىنىڭ قىزىپ جاتقان كەزىندە جانە يران مەن ا ق ش وكىلدەرى اراسىنداعى جاناما بايلانىستاردىڭ كەزەكتى راۋندى قارساڭىندا جاسالۋى.

- يەرۋساليم شيەلەنىستى ودان ءارى ۋشىقتىرۋعا سانالى تۇردە تاڭداۋ جاساعانى انىق. ايماقتاعى تۇراقتىلىق پەن قاۋىپسىزدىككە قاتەر توندىرەتىن اسكەري اۆانتيۋرانىڭ زياندىلىعى تۋرالى بىرنەشە رەت ەسكەرتۋ جاسالدى. بۇل ارانداتۋشىلىقتىڭ بارلىق سالدارى ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىك يزرايل باسشىلىعىنا جۇكتەلەدى، - دەپ مالىمدەدى سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى.

اۆتور

مارلان جيەمباي