تۇرىك جازۋشىسى: قازاقستان تۋىنداعى ءار نىشان «ءبىز تۇركىلەرمىز» دەپ جار سالىپ تۇر
استانا. KAZINFORM - تۇركيالىق جازۋشى احمەت ساگلام «قازاقستان تۋىنىڭ ميفيولوگيالىق قىرلارى: تاريحي كودتار» اتتى كىتاپ جازىپ شىعاردى. Kazinform ءتىلشىسى تۇركى تىلدەس ەلدەردىڭ تۋلارىن زەرتتەپ باستاعان جازۋشىنىڭ تاڭداۋى ءبىرىنشى نەگە قازاقستان جالاۋىنا تۇسكەنىن سۇرادى.
- ارينە، مەنىڭ تۇپكى ماقساتىم - تۇركى الەمىنىڭ بارلىق تۋلارىن عىلىمي تۇرعىدان تانىستىرىپ شىعۋ. «قىرعىز ەتنيكالىق بىرەگەيلىگى» اتتى ماگيسترلىك ديسسەرتاتسيامدى جازىپ جۇرگەن كەزدە كەڭەس بيلىگىنە دەيىنگى تۇركى ۇلىستارىن زەرتتەگەن ەدىم. سول كەزدە قازاقستان تۋىنا ەرىكسىز نازارىم اۋعان. قازاقستان تۋى مەنىڭ جەكە رەيتينگىمدە ەرەكشە ورىن الادى. بۇل - تۇركى تۇتاستىعىن، بىرەگەيلىگىن بارىنشا تولىق بەينەلەيتىن، ەڭ ءساتتى سيمۆول. سوندىقتان تاڭداۋىم ءبىرىنشى كوك تۋعا تۇسكەن ەدى. ميفولوگياعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىمنىڭ ارقاسىندا قازاقستان تۋىنىڭ كورنەكى ەلەمەنتتەرى تۇركى تۇتاستىعىن بەينەلەيتىنىن بايقادىم. ءتۇبى تۇركى ۇلتتار مەن ۇلىستاردىڭ دۇنيەتانىمىن تانىستىرۋعا جارامدى ەڭ ءساتتى مىسال - قازاقستان تۋى.
- قازاقستان تۋىنداعى ەڭ نەگىزگى ءارى كوز جاۋىن الاتىن نىشان نە دەپ ويلايسىز؟
- قازاقستان تۋىنداعى بۇكىل تاڭبالار، نىشاندار، كەسكىندەر ماڭىزدى. بۇل تۇركى مادەنيەتىنەن تامىر الىپ جاتىر. مىسالى، «كۇندى» الايىق. قازاق نەمەسە قىرعىز بولسىن، تۇرىك نەمەسە ازەربايجان بولسىن، بارشا تۇركىلەر ءۇشىن كۇن مولشىلىق پەن انا باستاۋىنىڭ سيمۆولى. تۇركىلەر بۇكىل تىرشىلىگىن تابيعاتقا تاۋەلدى ەتىپ بايلاعان كوشپەلى حالىق بولدى. كۇن بولماسا، مالعا ازىق جوق. ال ءتورت تۇلىكتىڭ ەتى مەن ءسۇتى تۇركىنىڭ نەگىزگى تاماعى بولعان. سوندىقتان تۇركىلەر ءۇشىن كۇن - ءومىردىڭ قاينار كوزى، قاسيەتتى سيمۆول.
قىران قۇس پەن كوك اسپان - بۇكىل تۇركى حالقىنا ورتاق رامىزدەر. ال تۋدىڭ شەتىندەگى ويۋ-ورنەك قازاق حالقىنىڭ اسا تالانتتى، شىعارماشىل ۇلت ەكەنىن بىلدىرەدى.
- قازاقستان تۋىنىڭ باسقا تۋلاردان نەگىزگى ايىرماشىلىعى نەدە؟
- قازاقستان تۋىنداعى نىشاندار «ءبىز تۇركىمىز!» دەپ جار سالىپ تۇر. قازاق تۋىنداعى بارلىق كەسكىن ەجەلدەن تۇركىلەر ءۇشىن كيەلى نىشان بولعان. ءتىپتى و باستا اۆتورلار كۇن مەن قىراندى تۋعا بەينەلەگەن كەزدە تۇركىلىك اۋقىمدا ويلانباعان كۇننىڭ وزىندە قازىر تۇركى كودىنان حابار بەرەتىن سيمۆول دەڭگەيىنە كوتەرىلىپ وتىر. مىسالى، تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمىنىڭ تۋىندا دا كۇن بار. بۇل جاي سايكەستىك ەمەس. ءبىز وسى نىشانداردىڭ تاريحي ءمانىن تەرەڭ ءتۇسىنىپ، كەلەر ۇرپاققا قاستەرلى قالپىندا تابىستاي الۋىمىز كەرەك.
- قورىتا كەلگەندە، ءسىزدىڭ كىتابىڭىزداعى دەرەكتەر قانشالىقتى وبەكتيۆتى؟ عىلىمي دەرەكتەرمەن ۇندەسە مە؟
- بۇل كىتاپتاعى بۇكىل اقپارات تەك عىلىمي زەرتتەۋلەرگە نەگىزدەلگەن. اياق جاعىنا ءوزىم پايدالانعان دەرەككوزدەردىڭ ءتىزىمىن ارنايى بولىمگە ەگجەي- تەگجەيلى جازدىم. وقىعان ادام قازاقستان تۋى بۇكىل تۇركى حالىقتارىنىڭ تاريحي كودتارىن توپتاستىرعان ۇلى تۋىندى ەكەنىنە سول سىلتەمەلەر ارقىلى كوز جەتكىزەدى. بۇل - ءبىر قيالدان تۋعان پافوس ەمەس، فاكتى مەن ناقتى دەرەككوزدەرگە نەگىزدەلگەن عىلىمي جۇمىس.
بۇعان دەيىن قازاقستان الەمدىك ءتولقۇجات رەيتينگىسىندە 67 ورىندا تۇرعانىن جازعان ەدىك.
