تۇركى مەملەكەتتەرى ەنەرگيا سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى ارتتىرادى - شەتەلدەگى قازاق باسپا ءسوزى
Kazinform ح ا ا شەتەلدەگى قازاق تىلىندە تارايتىن اقپارات كوزدەرىنە اپتالىق شولۋىن ۇسىنادى.
بۋكمەكەرلىك قىزمەتتەردى جارنامالايتىن 70 كە جۋىق ۆەب-سايت بۇعاتتالدى – ءو ز ا
باسەكەلەستىكتى قورعاۋ كوميتەتى قۇمار جانە تاۋەكەلگە نەگىزدەلگەن ويىنداردى ناسيحاتتاۋعا باعىتتالعان ۆەب-سايتتار بويىنشا كەزەكتى زەرتتەۋ مەن تالداۋ ناتيجەلەرىن جاريالادى.
كوميتەت حابارىنشا، جارناماعا قاتىستى زاڭ بۇزۋشىلىقتارعا جەدەل شارالار كورۋ ماقساتىندا ءتيىستى ۇيىمدارمەن ءوزارا ىنتىماقتاستىق جولعا قويىلعان. بۇل تۋرالى وسى اپتادا «ءو ز ا» اقپارات اگەنتتىگى حابارلادى.
حابارلامادا ءمالىم بولعانداي، سونىمەن بىرگە بۋكمەكەرلىك قىزمەتتەرگە قاتىستى جارنامانى تاراتۋعا باعىتتالعان ۆەب-سايتتارعا قولجەتىمدىلىكتى شەكتەۋ (بۇعاتتاۋ) شارالارى جۇزەگە اسىرىلىپ جاتىر. اتاپ ايتقاندا، بيىل اتقارىلعان جۇمىستار ناتيجەسىندە بۋكمەكەرلىك قىزمەتتەردى ناسيحاتتايتىن 86 ۆەب-سايتتى بۇعاتتاۋ بويىنشا ءتيىستى باقىلاۋ ورگانىنا اقپارات جولدانىپ، سونىڭ ىشىندە 70 كە جۋىق سايت بەلگىلەنگەن تارتىپپەن بۇعاتتالعان.
وزبەكستاندىق باق-تىڭ دەرەگىنشە، «جارناما تۋرالى» زاڭنىڭ 46-بابىنا سايكەس، قۇمار ويىندارى جانە تاۋەكەلگە نەگىزدەلگەن وزگە دە ويىندار جارناماسىنا تىيىم سالىنادى.
يراندا باسقارۋ سالاسىندا ايەلدەردىڭ ماڭىزى قاي دەڭگەيدە – Eurasia Today
كەيىنگى جىلدارى يراندا ايەلدەردىڭ ءرولى ايتارلىقتاي وزگەرىسكە ۇشىرادى. Eurasia Today اقپارات اگەنتتىندە بۇل تۋرالى يرانتانۋشى PHD گۇلباقىت قۇدايبەرگەنوۆانىڭ مالىمدەمەسى كەلتىرىلگەن.
اتالعان باسىلىمنىڭ دەرەگىنشە، بۇرىن قوعام مەن ساراپشىلاردىڭ نازارى نەگىزىنەن قۇقىقتىق جانە الەۋمەتتىك شەكتەۋلەرگە اۋدارىلسا، قازىرگى جاعداي، اسىرەسە ءبىلىم، كاسىبي قىزمەت جانە ساياسي سالالاردا شىنايى جەتىستىكتەردى كورسەتەدى. بۇل ەلدىڭ الەۋمەتتىك جانە ەكونوميكا سالالارىندا ەلەۋلى وزگەرىستەر ءۇشىن جاڭا مۇمكىندىكتەر قالىپتاستىرادى.
ايەلدەر ءبىلىم بەرۋ دەڭگەيىندە كوپ ۋاقىت بويى ۋنيۆەرسيتەت ستۋدەنتتەرى مەن اكادەميالىق قاۋىمداستىق مۇشەلەرىنىڭ كوپشىلىگىن قۇرادى.
Eurasia Today اقپارات اگەنتتىنىڭ كەلتىرگەن مالىمەتىنە سۇيەنسەك، 2025 -جىلعا قاراي ايەلدەر عىلىمي كەڭەس مۇشەلەرى مەن زەرتتەۋشىلەردىڭ 56 پايىزدان استامىن قۇرادى، ال ستۋدەنتتەر اراسىندا بۇل كورسەتكىش 63 پايىزعا جەتتى.
سونداي-اق ايەلدەردىڭ باسقارۋ جانە قوعامدىق سالاداعى جەتىستىكتەرى دە ايتارلىقتاي ايقىندالعان. اتاپ ايتقاندا، كەيىنگى جىلدارى ونداعان ايەل باسقارۋشىلىق قىزمەتكە، سونىڭ ىشىندە مينيسترلىككە، مەملەكەتتىك مەكەمەلەرگە جانە ەلشىلەر مەن باس كونسۋلدار سياقتى ديپلوماتيالىق لاۋازىمدارعا تاعايىندالدى. بۇل ەل تاريحىندا العاش رەت ايەلدەردىڭ ءداستۇرلى تۇردە ەر ادامدارعا تيەسىلى سانالاتىن ماماندىقتارداعى تابىسىنىڭ تۇراقتى ۇلگىلەرىن قالىپتاستىرىپ، ايەلدەر باسقارۋ ۇدەرىستەرىندەگى بەلسەندىلەرگە اينالدى. بۇل ولاردىڭ كاسىبي ۇستانىمدارىن نىعايتىپ قانا قويماي، سونىمەن قاتار ايەلدەردىڭ رەسمي ساياساتتاعى قۇزىرىنىڭ بىرتىندەپ كەڭەيگەنىن بىلدىرەدى.
بەيجىڭدە قىتاي-قازاقستان ادەبي كونفەرەنتسياسى ءوتتى – «حالىق گازەتى»
10- جەلتوقسان كۇنى قىتاي جازۋشىلار وداعى مەن قازاقستان جازۋشىلار وداعى بىرلەسىپ، بەيجىڭدەگى قازاقستان مادەنيەت ورتالىعىندا قىتاي-قازاقستان ادەبي كونفەرەنتسياسىن وتكىزدى. ءىس-شاراعا قىتاي جازۋشىلار وداعى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى ۋ يتسين مەن قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ توراعاسى مەرەكە كۇلكەنوۆ قاتىسىپ، ءسوز سويلەدى، دەپ حابارلادى قىتايدىڭ «حالىق گازەتى» باسىلىمى.
قىتايلىق ب ا ق-تىڭ مالىمەتىنشە، كونفەرەنتسيادا ەكى تاراپ «قىتاي جازۋشىلار وداعى مەن قازاقستان جازۋشىلار وداعى اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق تۋرالى ءوزارا تۇسىنىستىك مەموراندۋمىنا» قول قويدى. مەموراندۋمعا سايكەس، ەكى وداق حالىقارالىق جاستار پوەزياسى فەستيۆالى، قىتاي تانۋشىلاردىڭ ادەبي اۋدارماسى بويىنشا حالىقارالىق سيمپوزيۋم جانە «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» ادەبي اليانسى سياقتى پلاتفورمالاردا تىعىز قارىم-قاتىناستى جالعاستىرادى. بۇل بايلانىس قالامگەرلەردىڭ قوس تاراپقا ءوزارا قاتىناۋىن، تۋىندىلارىنىڭ اۋدارىلىپ باسىلۋىن، سونداي-اق ادەبي فورۋمداردى بىرلەسىپ وتكىزۋ ىنتىماقتاستىعىن تەرەڭدەتەدى.
ايتا كەتۋ كەرەك، كونفەرەنتسيا بارىسىندا قوس ەلدىڭ جازۋشىلارى قازاقستان جازۋشىلارىنىڭ كىتاپ كورمەسىن ارالادى. ايتۋلى شارا بارىسىندا جىر وقىلىپ، ءان ايتىلىپ، كۇي تارتىلىپ، قالام ۇستاۋشىلاردىڭ شابىتى بەكەمدەلدى.
سونىمەن قاتار وسى اپتادا «حالىق گازەتى» باسىلىمىندا «استانا ل رت قىزمەتكەرلەرى كاسىپتىك داعدى بويىنشا 3 ايلىق ساباق الۋ ءۇشىن تيان جين قالاسىنا كەلدى» دەگەن تاقىرىپتا اقپارات جارىق كوردى.
قىتايلىق باسىلىمنىڭ دەرەگىنشە، 5 -جەلتوقساندا استانا ل رت-نىڭ ماماندارىنىڭ ەكىنشى توبى تيان جيندە وقۋ-جاتتىعۋ كۋرسىنىڭ اشىلۋ سالتاناتىن وتكىزگەن.
اتاپ ايتقاندا، وقۋ كۋرسى 3 ايعا سوزىلادى. وندا «تەوريا + پراكتيكا» وقىتۋ مودەلىن ۇستانا وتىرىپ، كولىك قۇرالدارى، بايلانىس، دابىل، ەلەكترمەن جابدىقتاۋ، كولىك جۇرگىزۋدى ۇيىمداستىرۋ سياقتى 7 نەگىزگى كاسىبي كۋرستاردى ۇيىمداستىرادى. بۇل تىڭداۋشىلارعا تولىققاندى كاسىبي تەوريالىق نەگىز قۇرۋعا جانە بىرلەسكەن كوماندالىق قابىلەتتى جۇيەلەندىرۋگە كومەكتەسەدى.
بۇعان دەيىن تيان جين تەمىرجول ترانزيتتىك توبى استاناعا ءبىر ايلىق تەوريالىق دارىسكە كاسىبي مامانداردى جىبەرگەن بولاتىن.
يران ءشولدى ەل مە؟ – ParsToday
شەتەلدىك پايدالانۋشىلاردىڭ Google دا ءجيى قوياتىن سۇراقتارىنىڭ ءبىرى – يران تەك ءشولدى جانە قۇرعاق ەل مە؟ بۇل تۋرالى ParsToday اقپارات اگەنتتىگى جازدى.
اتالعان ب ا ق-تىڭ دەرەگىنشە، يراننىڭ جاي عانا ءشولدى جانە قۇرعاق ەل ەكەنى تۋرالى تۇسىنىك كوبىنەسە ب ا ق-تاعى جانە كەيبىر قوعامدىق دەرەككوزدەردەگى ستەرەوتيپتىك بەينەلەرگە بايلانىستى بولىپ وتىر. دەگەنمەن، يراننىڭ شىندىعى الدەقايدا باسقاشا جانە كۇردەلىرەك.
ParsToday مالىمەتىنشە، يران – 1.6 ميلليون كيلومەتردەن استام اۋماقتى الىپ جاتقان كەڭ بايتاق جەر جانە ءوزىنىڭ ەرەكشە گەوگرافيالىق ورنالاسۋىنا بايلانىستى كليماتتىق ارتۇرلىلىككە يە. كوپشىلىكتىڭ پىكىرىنە قايشى، يران – جاي عانا ءشولدى ەمەس؛ بۇل ءتورت مەزگىلى بار ەل، وندا ونىڭ ءارتۇرلى بولىكتەرى ءبىر ۋاقىتتا ءارتۇرلى اۋا رايىن بايقاۋعا بولادى.
كەلتىرىلگەن اقپاراتتارعا سۇيەنسەك، ەلدىڭ سولتۇستىگىندە، قالىڭ ورماندار مەن مول جاۋىن-شاشىنمەن ەرەكشەلەنەتىن البورز تاۋ جوتاسى ورنالاسقان. سونداي-اق راشت جانە ساري سياقتى قالالاردىڭ كليماتى جاۋىن-شاشىننىڭ كوپتىگىنە بايلانىستى ءشولدى ايماقتاردان مۇلدەم وزگەشە. ال وڭتۇستىكتە پارسى شىعاناعى مەن ومان تەڭىزىنىڭ جاعالاۋلارى جىلى جانە ىلعالدى كليماتىمەن تانىمال ەكەنى ايتىلادى. سونىمەن قاتار باتىسىندا قارلى قىسى مەن جۇمساق جازى بار زاگروس تاۋ جوتاسى يران تابيعاتىنىڭ تاعى ءبىر قىرىن ۇسىنادى.
يراندىق باسىلىم جازبا سوڭىندا سۇراقتىڭ جاۋابىن ايقىندايدى. يران تەك ءشولدى ەل عانا ەمەس، سونىمەن قاتار تابيعي جانە كليماتتىق ارتۇرلىلىگى مول، ءار بۇرىشى ەرەكشە الەمدى ۇسىنادى دەپ قورتىندىلايدى.
سونداي-اق وسى اپتادا ParsToday دە «نەلىكتەن الەمدىك ترانزيتتىڭ بولاشاعى يرانسىز مۇمكىن ەمەس؟» دەگەن تاقىرىپتاعى اقپارات جارىق كوردى.
اتالعان ب اق-تىڭ دەرەگىنشە، سولتۇستىك-وڭتۇستىك جانە شىعىس-باتىس دالىزدەرىنىڭ ورتالىعىندا ورنالاسقاندىقتان، يران جاھاندىق ساۋداداعى ستراتەگيالىق ويىنشىعا جانە گەوساياسي تەڭدەۋلەردىڭ نەگىزگى ويىنشىسىنا اينالدى.
ءۇندىستان مەن رەسەي اراسىندا «2030 -جول كارتاسىنا» قول قويىلعاننان كەيىن حالىقارالىق دالىزدەردىڭ ماڭىزدىلىعى تاعى دا گەوساياسي دامۋدىڭ ورتالىعىنا قويىلدى، مۇندا يران ءوزىنىڭ ەرەكشە ورنىمەن جاھاندىق تەڭدەۋلەردىڭ جاڭا حابىنا اينالدى.
ParsToday Hamshahri Online باسىلىمىنا سىلتەمە جاساي وتىرىپ، سولتۇستىك-وڭتۇستىك دالىزىنە قاتىستى بۇل كەلىسىمنىڭ باستى نازارى يراننىڭ ءۇندى مۇحيتىن رەسەي مەن ەۋروپامەن بايلانىستىرۋداعى ماڭىزدى رولىن تاعى دا اتاپ ءوتتى. بۇل باعىت تاسىمالداۋ ۋاقىتىن ەكى ەسەگە قىسقارتۋى مۇمكىن.
سوندىقتان يران الەمدەگى ەكى ۇلكەن ءدالىزدىڭ، سولتۇستىك-وڭتۇستىك جانە شىعىس-باتىس دالىزدەرىنىڭ قيىلىسىندا ورنالاسقان جانە بۇل پوزيتسيا ونى جاھاندىق ساۋدانىڭ تابيعي ورتالىعىنا اينالدىرعانىن ايتادى.
تۇركى مەملەكەتتەرى ەنەرگيا سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى ارتتىرادى – TRT
ىستانبۇلدا وتكەن ءىرى ايماقتىق ەنەرگەتيكالىق سامميتتە انكارا تۇرىكمەن گازىن ەۋروپاعا جەتكىزۋ ءۇشىن كاسپيي تەڭىزى ارقىلى وتەتىن باعىت بويىنشا ناقتى قادامدار جاساۋدى تالاپ ەتتى. بۇل تۋرالى وسى اپتادا تۇركيا راديو تەلەۆيزيا پورتالى حابارلادى.
TRT-نىڭ دەرەگىنشە، تۇركيا ەنەرگەتيكا جانە تابيعي رەسۋرستار ءمينيسترى الپارسلان بايراكتار انكارانىڭ تۇرىكمەنستاننىڭ تابيعي گاز قورىن تۇركياعا جانە ەۋروپاعا جەتكىزۋگە باعىتتالعان ۇزاق جىلداردان بەرى كەيىنگە قالىپ كەلە جاتقان جوسپارلاردى ىلگەرىلەتۋگە كۇش سالىپ جاتقانىن مالىمدەدى. ول ۇزاق تالقىلانىپ كەلە جاتقان ترانس-كاسپيي گاز قۇبىرىن ءوڭىردىڭ ەنەرگيا قاۋىپسىزدىگى ءۇشىن «ستراتەگيالىق تۇرعىدان اسا ماڭىزدى» دەپ سيپاتتادى.
ىستانبۇلدا تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمى ەنەرگەتيكا مينيسترلەرى كەڭەسىنىڭ 5 - وتىرىسىنا توراعالىق ەتكەن بايراكتار تۇركيانىڭ ۇزاق ۋاقىت بويى تۇرالاپ قالعان جوبانى «ناقتى كەزەڭگە شىعارۋدى» جانە ازەربايجان، تۇرىكمەنستان جانە وزگە وڭىرلىك سەرىكتەستەرمەن ۇيلەسىمدى تۇردە العا جىلجىتۋدى رەسمي تۇردە ۇسىنعانىن ايتتى.
بەيسەن سۇلتان
