تۇركى مەملەكەتتەرى ەلەكتورالدى ىنتىماقتاستىقتى نىعايتىپ جاتىر

استانا. KAZINFORM - بۇگىن تۇركىستان قالاسىندا تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمىنا (ت م ۇ) مۇشە مەملەكەتتەردىڭ ورتالىق سايلاۋ ورگاندارىنىڭ كونسۋلتاتيۆتىك پلاتفورماسى (و س و ك پ) تۋرالى ەرەجەگە قول قويۋ ءراسىمى ءوتتى.

ءىس-شاراعا ت م ۇ مۇشە مەملەكەتتەر - ازەربايجان، قازاقستان، قىرعىزستان، تۇركيا، وزبەكستان جانە ت م ۇ باقىلاۋشى مەملەكەت - ماجارستاننىڭ ورتالىق سايلاۋ ورگاندارىنىڭ، سونداي-اق 4 بەدەلدى حالىقارالىق ۇيىم – ت م ۇ، سايلاۋ ورگاندارىنىڭ دۇنيەجۇزىلىك قاۋىمداستىعى (A- WEB)، تۇركى مەملەكەتتەرىنىڭ پارلامەنتتىك اسسامبلەياسى (تۇركپا)، تۇركى اكادەمياسىنىڭ باسشىلارى، سونداي-اق ت م ۇ ەلدەرىنىڭ عالىمدارى، ق ر پارلامەنتىنىڭ دەپۋتاتتارى، ق ر ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسى جانىنداعى ساراپتامالىق كەڭەستىڭ مۇشەلەرى، وبلىستىق، استانا، الماتى جانە شىمكەنت قالالارىنىڭ اۋماقتىق سايلاۋ كوميسسيالارىنىڭ ءتوراعالارى قاتىستى.

تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمىنا مۇشە مەملەكەتتەردىڭ ورتالىق سايلاۋ ورگاندارىنىڭ كونسۋلتاتيۆتىك پلاتفورماسىن قۇرۋ باستاماسىن قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم- جومارت توقايەۆ 2023-جىلعى 3-قاراشادا استانادا وتكەن ت م ۇ X مەرەيتويلىق سامميتىندە ۇسىنعان بولاتىن.

Фото: election.gov.kz

ت م ۇ مۇشە مەملەكەتتەردىڭ ورتالىق سايلاۋ ورگاندارىنىڭ كونسۋلتاتيۆتىك پلاتفورماسىن قۇرۋ تۋرالى شەشىم بارلىق تۇركى مەملەكەتتەر باسشىلارى تاراپىنان ءبىراۋىزدان قولداۋ تاۋىپ، 2024-جىلعى 6-قاراشادا قابىلدانعان ت م ۇ XI سامميتىنىڭ بىشكەك دەكلاراتسياسىندا كورىنىس تاپتى. وسو كپ ەرەجەسىنە قول قويۋ راسىمىندە ق ر ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ ءتوراعاسى نۇرلان ءابدىروۆ مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ ءىس-شاراعا قاتىسۋشىلارعا ارناعان قۇتتىقتاۋ حاتىن وقىدى.

پرەزيدەنت ءوز حاتىندا ت م ۇ X سامميتىندە ۇسىنعان كونسۋلتاتيۆتىك پلاتفورمانى قۇرۋ تۋرالى باستامانى قولداعان باۋىرلاس ەلدەردىڭ ارىپتەستەرىنە العىس ءبىلدىرىپ، بۇل باستاما ۇيىمنىڭ مۇشە مەملەكەتتەرىنىڭ سايلاۋ جۇيەلەرىن جەتىلدىرۋگە ىقپال ەتەتىنىنە سەنىم ءبىلدىردى.

- بۇكىل تۇركى الەمىنىڭ رۋحاني استاناسى سانالاتىن تۇركىستان قالاسىندا كونسۋلتاتيۆتىك پلاتفورمانىڭ ەرەجەسىنە قول قويىلادى. مۇنىڭ سيمۆولدىق ءمانى زور. سونداي-اق ماسەلەنىڭ ماڭىزدىلىعىن ەسكەرە وتىرىپ، مەن «تۇركى الەمى: سايلاۋ جۇيەلەرىنىڭ ءداستۇرى، تاجىريبەسى جانە دامۋ بولاشاعى» اتتى عىلىمي-تاجىريبەلىك كونفەرەنتسيا وتكىزۋ تۋرالى باستامانى قولدايمىن. بۇل شارالار تاريحى ورتاق، تامىرى ءبىر باۋىرلاس ەلدەردىڭ قارىم- قاتىناسىن ودان ءارى تەرەڭدەتە تۇسەرى ءسوزسىز، - دەپ مەملەكەت باسشىسى ءوز حاتىندا كونسۋلتاتيۆتىك پلاتفورماعا ناتيجەلى جۇمىس تىلەدى.

سونىمەن قاتار ق ر پارلامەنتى سەناتىنىڭ ءتوراعاسى ماۋلەن اشىمبايەۆ پەن ق ر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ ءتوراعاسى ەرلان قوشانوۆ قۇتتىقتاۋ جولدادى.

- ءىس-شارا بارىسىندا ق ر و س ك ءتوراعاسى اشىق دەرەكتەرگە سايكەس ت م ۇ مۇشە مەملەكەتتەردە 96,5 ميلليوننان استام سايلاۋشى بار ەكەنىن، سوڭعى ەكى جىلدا وسى ەلدەردە ءتۇرلى دەڭگەيدەگى 15 سايلاۋ وتكەنىن اتاپ ءوتتى. سونىمەن قاتار ول «ءبىز بۇگىن بۇكىل تۇركى حالقىنىڭ رۋحاني استاناسى - تۇركىستاندا جينالىپ، ت م ۇ ەلدەرىنىڭ ورتالىق سايلاۋ ورگاندارىنىڭ كونسۋلتاتيۆتىك پلاتفورماسى تۋرالى ەرەجەگە قول قويىپ وتىرمىز. مۇنداي ديالوگ الاڭىن قۇرۋ سايلاۋ پروتسەستەرىنىڭ ساپاسى، تيىمدىلىگى مەن ينكليۋزيۆتىلىگىن ارتتىرۋعا ىقپال ەتەدى، - دەدى.

ءىس-شارادا ت م ۇ مۇشە - مەملەكەتتەر ورتالىق سايلاۋ ورگاندارىنىڭ باسشىلارى - ازەربايجاننان مازاحير پاناحوۆ، قىرعىزستاننان تىنچتىك شاينازاروۆ، تۇركيادان احمەت يەنەر، وزبەكستاننان زاينيددين نيزامحودجايەۆ ءسوز سويلەپ، ماجارستاننىڭ ۇلتتىق سايلاۋ بيۋروسىنىڭ باسشىسى اتتيلا نادتىڭ قۇتتىقتاۋ حاتى وقىلدى. سونىمەن قاتار ت م ۇ باس حاتشىسى كۋبانىچبەك ومۋراليەۆ، سايلاۋ ورگاندارىنىڭ دۇنيەجۇزىلىك قاۋىمداستىعىنىڭ (A- WEB) باس حاتشىسى ين-شيك چجانگ، تۇركى مەملەكەتتەرىنىڭ پارلامەنتتىك اسسامبلەياسىنىڭ (تۇركپا) باس حاتشىسى مەحمەت سۋرەيا ەر، تۇركى اكادەمياسىنىڭ ۆيتسە-پرەزيدەنتى اسحات كەسىكبايەۆ ءسوز سويلەدى.

ت م ۇ مۇشە مەملەكەتتەردىڭ ورتالىق سايلاۋ ورگاندارىنىڭ باسشىلارى قول قويعان وسو كپ ەرەجەسىندە ت م ۇ ەلدەرىنىڭ ورتالىق سايلاۋ ورگاندارى اراسىندا جۇيەلى ىنتىماقتاستىق ورناتۋ ءوزارا تۇسىنىستىكتى نىعايتۋعا جانە سايلاۋ پروتسەستەرىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋعا ىقپال ەتەتىنى اتاپ وتىلگەن. سونىمەن قاتار قۇجات ت م ۇ مۇشە مەملەكەتتەردى سايلاۋ جانە رەفەرەندۋمدار كەزىندە حالىقارالىق بايقاۋ ميسسيالارىن ۇيىمداستىرۋ ارقىلى كوپجاقتى ىنتىماقتاستىق پەن ۇيلەستىرۋدى دامىتۋعا ىنتالاندىرادى. وسو كپ مۇشەلەرى ەرەجەدە مىناداي شەشىمدەر قابىلدادى:

• سايلاۋ راسىمدەرى بويىنشا ديالوگ، اقپارات، ۇزدىك تاجىريبەلەرمەن الماسۋ ءۇشىن پلاتفورما قۇرادى؛

• سايلاۋ ورگاندارى اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى دامىتادى؛

• سايلاۋ پروتسەستەرىنە يننوۆاتسيالىق تاسىلدەر مەن تەحنولوگيالاردى ەنگىزەدى؛

• ەلەكتورالدى ءىس-شارالاردى ۇيىمداستىرۋدا تمۇ ەلدەرىنىڭ وسو قىزمەتىن ۇيلەستىرەدى؛

• سايلاۋ ورگاندارى اراسىندا ساراپشىلارمەن جانە وقۋ-ادىستەمەلىك ماتەريالدارمەن الماسۋعا جاردەمدەسەدى؛

• سايلاۋ بايقاۋىنا قاتىسىپ، تاجىريبە جيناقتاۋعا جانە سايلاۋ جۇيەسىن دامىتۋعا ىقپال ەتەدى جانە ت. ب.

ءىس-شارا اياسىندا ق ر و س ك ءتوراعاسى ازەربايجان، قىرعىزستان، تۇركيا، وزبەكستان، ماجارستان ەلدەرىنىڭ ارىپتەستەرىمەن، سونداي-اق ت م ۇ، سايلاۋ ورگاندارىنىڭ دۇنيەجۇزىلىك قاۋىمداستىعى (A- WEB) ، تۇركى مەملەكەتتەرىنىڭ پارلامەنتتىك اسسامبلەياسى (تۇركپا)، باسشىلارىمەن ەكىجاقتى كەزدەسۋ وتكىزدى. تاراپتار سايلاۋ ناۋقاندارىن ۇيىمداستىرۋ تاجىريبەسىمەن الماسۋ جانە ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋ ماسەلەلەرىن تالقىلادى. ت م ۇ ورتالىق سايلاۋ ورگاندارى اراسىندا تۇراقتى كەڭەستەر جانە ىنتىماقتاستىقتى قامتاماسىز ەتۋگە ارنالعان ورتاق پلاتفورما قۇرۋ ەلەكتورالدى پروتسەستەردى دامىتۋعا ىقپال ەتەتىنىن تاراپتار تاعى دا اتاپ ءوتتى.

بۇگىن قازاقستان عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم مينيسترلىگىمەن بىرلەسىپ «تۇركى الەمى: سايلاۋ جۇيەلەرىنىڭ ءداستۇرى، تاجىريبەسى جانە دامۋ بولاشاعى» اتتى حالىقارالىق عىلىمي-تاجىريبەلىك كونفەرەنسيا وتەدى.

ايتا كەتەيىك، قازاقستان تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمى جوعارعى سوتتارىنىڭ كونفەرەنسياسىنا قاتىستى.