تالعارداعى جاس ءوسپىرىمنىڭ ءولىمى: قالاداعى قازىرگى جاعداي قالاي
قونايەۆ. KAZINFORM - قازان ايىنىڭ باسىندا تالعاردا قازاقستاندىقتاردى ءدۇر سىلكىندىرگەن قايعىلى جاعداي بولدى. 16 جاستاعى شەرزات بولاتتىڭ كىسى قولىنان قازا تابۋى قوعامدا ۇلكەن رەزونانس تۋدىردى. بىرنەشە كۇننەن كەيىن كورشى ازات اۋىلىندا مارقۇمنىڭ وتباسى تۇراتىن ۇيدە ءورت شىقتى. وسىنىڭ ءبارى تۇرعىنداردىڭ بويىنا قورقىنىش ۇيالاتتى. ول تۋرالى ولار الەۋمەتتىك جەلىلەر ارقىلى جەتكىزدى. تالعارعا Kazinform اگەنتتىگىنىڭ فوتو ءتىلشىسى بارىپ، جەرگىلىكتى تۇرعىندارمەن تىلدەسىپ، شاھارداعى قازىرگى جاعدايدى ءبىلىپ قايتتى.
قايعىلى جاعداي شەرزات بولاتتىڭ وتباسىنا تيەسىلى مەندەلەيەۆ كوشەسىندەگى «قاماجاي» دۇكەنىنىڭ ماڭىندا بولعان. ساۋدا نۇكتەسى قازىر جابىق، ءبىراق كىرەبەرىسكە تۇرعىندار گۇل شوقتارىن، ويىنشىقتار مەن كوڭىل ايتۋ جازبالارىن قالدىرىپ كەتىپ جاتىر. وسىندا كەلگەن تۇرعىنداردى سوزگە تارتىپ كوردىك.
«بۇگىن قالادان انامدى الىپ كەتۋگە تالعارعا كەلدىم. شەرزات مەرت بولعان جەرگە سوعا كەتۋدى ءجون كوردىم. انام شەرزاتتىڭ ماماسىن تانيدى - ولار كولحوزدا بىرگە جۇمىس ىستەگەن. ولاردىڭ وتباسى وتە جاقسى. ارينە، بالاعا وبال بولدى. وكىنىشتى. مەنىڭ دە 17 جاستاعى ۇلىم مەن كىشكەنتاي قىزىم بار، ولاردىڭ بولاشاعىنا الاڭدايمىن. قازىر ءومىر قورقىنىشتى بولدى. مەن ءوزىم تالعاردا 11-سىنىپقا دەيىن وقىدىم. مۇنداي نارسە ول كەزدە بولماعان.
جاقىندا تۇركيادا بولدىم، ول جاقتاعى ادامدار وتە مەيىرىمدى، ءبىر-ءبىرىن سىيلايدى. وسى قالادا تۇراتىن تۋىستارىمىزعا الاڭدايمىن. كىنالىلەر جازاسىن الادى دەپ سەنەمىن»، - تۇرعىنداردىڭ ءبىرى.
دۇكەننىڭ جانىنان تاعى بىرنەشە ادامدى كەزدەستىردىك. 29 جاستاعى ءبىرجان ەسىمدى جەرگىلىكتى تۇرعىن (اتى-ءجونى وزگەرتىلدى) ءىنىسى شەرزاتتىڭ دوسى ەكەنىن ايتتى. ول قايعىلى وقيعا تۋرالى جاڭالىق الەۋمەتتىك جەلىدە پايدا بولماي تۇرىپ-اق اعاسىنان بىلگەنىن جەتكىزدى.
«بۇل جاڭالىقتى ەستىگەندە ءبىز دە ەسەنگىرەپ قالدىق. بۇل تۋرالى ويلاۋدىڭ ءوزى قورقىنىشتى. بۇل جەردە ءبىزدىڭ دە تۋىستارىمىز بار، ولار ءۇشىن الاڭدايمىز. تالعار شىن مانىندە تىنىش، جايلى، شاعىن قالا. مۇندا كوللەدج ستۋدەنتتەرى وتە كوپ، كەيدە جاسوسپىرىمدەر اراسىندا توبەلەس بولىپ جاتادى، ءبىراق بۇل ءجيى ەمەس. مەنىڭ ويىمشا، مۇنداي قاقتىعىستار بارلىق جەردە بولادى، ءبىراق مۇنداي ايۋاندىق ەشقاشان بولعان ەمەس. بۇل - حاوس. بىزدە دە مەكتەپ كەزىندە جانجال بولدى، ءبىراق مۇنداي جاعدايعا جەتكەن جوق. قازىر الەۋمەتتىك جەلىلەردە حۋتور باندىلارى، ۇيىمداسقان قىلمىستىق توپ تۋرالى ايتىپ جاتىر، الايدا مەن ولاردى كەزدەستىرگەن جوقپىن. ەگەر بۇل جىگىتتەر جەلىدە ايتىلعانداي قالانى شىنىمەن ۇستاسا، ءبارىمىز تالعاردان الدەقاشان كوشىپ كەتەر ەدىك»، - دەپ اتاپ ءوتتى ءبىرجان.
ول قالاداعى «حۋتور» دەپ اقبۇلاق، بەرەكە جانە رىسقۇلوۆ سياقتى بىرنەشە اۋىل جاتاتىن اۋماققا بەرىلگەن اتاۋ ەكەنىن ءتۇسىندىردى. بۇل جەرلەردىڭ تۇرعىندارى اۋىزبىرلىكتى، ءارقاشان ءبىر- بىرىنە كومەكتەسۋگە دايىن تۇرادى.
«قالامىزدا «حۋتورسكيە» دەپ اتالاتىن ۇيىمداسقان قىلمىستىق توپ بار دەگەنگە ءوز باسىم سەنبەيمىن. بۇل جاي قاۋەسەت»، - دەدى ول.
ءبىزدىڭ تىلشىلەر تالعار قالاسىنىڭ وزگە دە تۇرعىندارىمەن تىلدەسىپ كوردى، ولاردىڭ كوپشىلىگى قالانى شىنىمەن دە بەلگىلى ءبىر توپتىڭ ۇرەيدە ۇستاپ وتىرعانىنا كۇمان كەلتىردى.
ولاردىڭ ايتۋىنشا، ۇيىمداسقان قىلمىستىق توپ تۋرالى اڭگىمە شىندىققا جاناسپايدى.
بۇل ساۋالعا تالعار اۋدانى اكىمىنىڭ ورىنباسارى ايبەك بيدايەۆتا جاۋاپ بەردى.
«مەن جەرگىلىكتى تۇرعىن ەمەسپىن، ءبىراق مۇندا جۇمىس ىستەپ جاتقانىما 2,5 جىل بولدى. ءوز باسىم وسى ۋاقىت ىشىندە «حۋتور» ۇيىمداسقان قىلمىستىق توپ تۋرالى ەستىگەن جوقپىن. بۇعان دەيىن ەڭبەكشىقازاق اۋدانى اكىمىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى بولىپ 6,5 جىل قىزمەت ەتتىم، ول جاقتادا مۇنداي جاعداي بولعان ەمەس»، - دەپ ءتۇسىندىردى ول.
قازىر قالاداعى جاعداي تۇراقتى. ادامدار ءوز شارۋالارىمەن اينالىسىپ ءجۇر. ال كەيبىر جەردە كوشەلەردى كۇزەتىپ جۇرگەن ۇلاندىقتاردى كورۋگە بولادى. تالعارعا كىرە بەرىستە پوليتسيا كولىكتەرى مەن اۆتوماتتارى بار ساربازدار دا ءجۇر.
«قازىرگى تاڭدا قالاداعى قوعامدىق-ساياسي جاعداي تۇراقتى. ەشقانداي ميتينگىلەر، ارانداۋشىلىق پيعىلدار بايقالمايدى. قالادا ىشكى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارىنىڭ توراعالىعىمەن شتاب جۇمىس ىستەپ تۇر. جاعداي باقىلاۋدا، تەرگەۋ ءجۇرىپ جاتىر، بارلىعى زاڭعا سايكەس»، - دەدى ايبەك بيدايەۆ.
سونداي-اق اكىم ورىنباسارى مارقۇم جاس ءوسپىرىمنىڭ وتباسى اناسىنىڭ ۇيىندە تۇرىپ جاتقانىن، ال اكىمدىك ولاردىڭ ورتتەن زارداپ شەككەن باسپاناسىن قالپىنا كەلتىرۋگە كومەكتەسۋگە دايىن ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
ونىڭ ايتۋىنشا، تەرگەۋ اياقتالعاننان كەيىن دۇكەن اشىلۋى مۇمكىن، ءبىراق سوڭعى شەشىمدى يەسىنىڭ ءوزى قابىلدايدى.
مارقۇم شەرزات بولاتتىڭ وتباسى ەڭبەكشىقازاق اۋدانى ازات اۋىلىندا تۇرادى. 12-قازانعا قاراعان ءتۇنى ورتەنىپ كەتكەن ۇيىنە بەت الدىق.
تۇرعىن ءۇي ورنالاسقان كوشە قازىر ارنايى لەنتامەن قورشالعان، اۋماققا وتباسى مەن جاقىندارىنان باسقا ەشكىمدى كىرگىزبەيدى.
كورشىلەرى سول ءتۇنى ۇيدە ەشكىم بولماعانىن، ءبىراق وندا شەرزاتتىڭ اتا-اناسى مەن ونىڭ ءۇش اعاسى جانە اپكەسى جەتى ادام تۇرعانىن ايتتى. شەرزات ۇلداردىڭ ۇلكەنى ەدى.
«ءورت تۇنگى ساعات بىرلەر شاماسىندا بولدى. شۋدان ويانىپ كەتتىم. سىرتقا شىقسام، پوليتسيا قىزمەتكەرلەرى، ءورت سوندىرۋشىلەر، جەدەل جاردەم كولىگى تۇر ەكەن. مەن وسىندا 6 جىل بۇرىن كوشىپ كەلگەنمىن جانە بۇل وتباسىن جاقسى بىلەمىن. وتە مادەنيەتتى، تاربيەلى، سابىرلى جانۇيا. ءبىر-بىرىمىزگە ءجيى بارىپ، كومەكتەسىپ تۇراتىنبىز»، - دەپ ءبولىستى كورشىسى.
وتباسىنىڭ تاعى ءبىر كورشىسى اينارا ۇزاقبايەۆا ازات اۋىلىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ ديرەكتورى بولىپ جۇمىس ىستەيدى.
ونىڭ ايتۋىنشا، ءورت 00:50-دە باستالعان، ءورت تەز جايىلىپ، ءورت سوندىرۋشىلەر كەلگەنشە ءۇي تولىعىمەن دەرلىك جانىپ كەتكەن.
«بۇل وتباسىمەن 2016 -جىلدان بەرى تانىسپىز. ءبىز جاقسى ارالاسامىز. وتباسى وتە تاتۋ، ۇلگىلى. شەرزات ۇلدىڭ ۇلكەنى، تاربيەلى، اقىلدى جىگىت ەدى. ول اسكەري ادام بولۋدى ارماندايتىن»، - دەيدى اينارا ۇزاقبايەۆا.
سودان كەيىن ءبىز قازىر وتباسى تۇرىپ جاتقان ۇيگە بەت الدىق. تۋىستارى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋدەن باس تارتىپ، مازالارىن الماۋدى ءوتىندى. الايدا شەرزاتتىڭ اجەسى جۇمابيكە نۇرىموۆا نەمەرەسى تۋرالى قىسقاشا ايتىپ، ونىڭ اقىلدى، العىر، زەرەك بالا ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
ونىڭ ءۇيىن قازىر تاۋلىك بويى پوليتسيا كۇزەتەدى. ءتارتىپ ساقشىلارى ءوتىپ بارا جاتقان ءاربىر كولىكتى تەكسەرەدى. قىزمەتكەرلەردىڭ ءبىرى مۇندا ەكى كۇن بويى كەزەكشىلىكتە بولعانىن جانە اۋماقتا ەشبىر كۇدىكتى ادامداردى بايقاماعانىن تىلگە تيەك ەتتى.
اتالعان كوشەدە 15 جىلدان بەرى تۇرىپ جاتقان كورشىلەردىڭ ءبىرى وتە تاتۋ وتباسى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
«اۋىلدا تۇرىپ جاتقانىما 15 جىل بولدى. مۇنداي جاعدايمەن ءبىرىنشى رەت كەزدەسىپ وتىرمىن. قالايشا ادام ءولتىرىپ، ءۇيدى ورتەپ جىبەرۋگە بولادى. جۇمابيكەنىڭ اۋلەتى وتە تاربيەلى، تاتۋ»، - دەدى تاتيانا.
ەسكە سالايىق، 4-قازاندا تالعار قالاسىنداعى توبەلەستەن ءبىر ادام قايتىس بولعانىن جازعانبىز.
اشۋلى تالعارلىقتار جاس ءوسپىرىم ولىمىنە بايلانىستى نارازىلىققا شىقتى.
الماتى وبلىسىنىڭ پروكۋراتۋراسى كىسى ءولتىرۋ تۋرالى بۇل ءىس ەرەكشە باقىلاۋعا الىنعانىن رەسمي تۇردە حابارلادى.
ىشكى ىستەر ءمينيسترى ەرجان سادەنوۆ الماتى وبلىسى تالعار اۋدانىنداعى جاس ءوسپىرىمنىڭ ولىمىنە قاتىستى ءىستى جەكە باقىلاۋىنا الدى.
سونداي-اق، قۇقىق قورعاۋشى ايتبەك امانگەلدى قازا تاپقان جاس ءوسپىرىمنىڭ وتباسىنا ادۆوكاتتار تاۋىپ بەردى.
الماتى وبلىستىق پوليتسيا دەپارتامەنتى باستىعىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى سەرىك شالقاروۆ بەينەباقىلاۋ كامەرالارىنان الىنعان جازبالار زەرتتەلىپ جاتقانىن جەتكىزدى.
12-قازان تۇندە قارا جامىلعان وتباسىنىڭ ءۇيى ورتەنىپ كەتتى. الماتى وبلىسىنىڭ پوليتسيا دەپارتامەنتى بوتەننىڭ مۇلكىن قاساقانا جويۋ فاكتىسى بويىنشا ءىس قوزعادى.
سونداي-اق باس پروكۋراتۋرا قىلمىستى اشۋ ءۇشىن ۆەدومستۆوارالىق جەدەل- تەرگەۋ توبى قۇرىلعانىن مالىمدەدى.
ارتىنشا تالعاردا 16 جاسار شەرزاتتىڭ ءۇيى ورتەندى. پوليتسيا وتباسىنى قورعاۋعا الدى.
باس پروكۋراتۋرانىڭ باسشىلىعىمەن قىلمىستى اشۋ ءۇشىن ۆەدومستۆوارالىق جەدەل- تەرگەۋ توبى قۇرىلعانى بەلگىلى بولدى.
ىشكى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى باۋرجان الەنوۆ مارقۇم شەرزات بولاتتىڭ ءۇيىن ورتەۋ وقيعاسىن تەرگەۋ توبىمەن تالعارعا باردى.
كەيىن ىشكى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى باۋىرجان الەنوۆ ءورت قىلمىسى بويىنشا ايعاقتار الىنىپ، ءتيىستى ساراپتامالار جۇرگىزىلىپ جاتقانىن حابارلادى.
قوعامدىق ءتارتىپتى قاداعالاۋ ءۇشىن ۇلتتىق ۇلان اسكەرى جۇمىلدىرىلدى.
اۆتور
الما مۇقانوۆا
