سەنات بۇگىن اۋماقتىق قورعانىس تۋرالى زاڭدى قارايدى
استانا. KAZINFORM - بۇگىن ساعات 10:00-دە سەناتتىڭ جالپى وتىرىسى وتەدى. وندا سەناتورلار اۋماقتىق قورعانىس تۋرالى جانە وعان ىلەسپە زاڭدى تالقىعا سالادى.
سونىمەن جوعارى پالاتا وتىرىسىندا دەپۋتاتتاردىڭ قاراۋىنا مىنا ماسەلەلەر ەنگىزىلەدى:
ءماجىلىس قابىلداعان «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اۋماقتىق قورعانىسى تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭى جونىندە.
ءماجىلىس قابىلداعان «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە اۋماقتىق قورعانىس ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭى جونىندە (ءبىرىنشى وقىلىم).
بۇل زاڭدار قوعامدىق قاتىناستاردى رەتتەۋدى جانە اۋماقتىق قورعانىس سالاسىنداعى مەملەكەتتىك ساياساتتىڭ قۇقىقتىق نەگىزدەرىن بەلگىلەۋدى كوزدەيدى.
جالپى وتىرىستىڭ كۇن تارتىبىنە شىعارىلعان ماسەلەلەر تالقىلانىپ بولعاننان كەيىن سەناتورلار ۇكىمەت مۇشەلەرىنىڭ اتىنا دەپۋتاتتىق ساۋالدارىن جولداۋى مۇمكىن. ال بۇگىن زاڭ جوبالارى بويىنشا نەگىزگى بايانداما جاساعان تۇلعالار ب ا ق وكىلدەرىنىڭ الدىنا شىعىپ، تىلشىلەر تاراپىنان تۋىنداعان ساۋالدارعا جاۋاپ بەرەدى.
ەستەرىڭىزگە سالا كەتسەك، 16-ساۋىردە ءماجىلىستىڭ جالپى وتىرىسىندا اۋماقتىق قورعانىس تۋرالى زاڭدى تانىستىرعان دەپۋتات ماكسيم روجين قۇجات ەلدىڭ قورعانىس جۇيەسىنە «ەرىكتى» جانە «ءوزىن-ءوزى قورعاۋدى قالىپتاستىرۋ» ۇعىمدارىن ەنگىزەتىنىن ايتتى.
- سونداي-اق قازاقستان رەسپۋبليكاسى ازاماتتارى ءۇشىن سوعىس ۋاقىتىندا ءوزىن-ءوزى قورعاۋ قۇرالىمدارىنا ەرىكتىلەر رەتىندە كىرۋ مۇمكىندىگى كوزدەلەدى، - دەدى دەپۋتات.
زاڭدى قابىلداۋداعى ماقسات - ەلدىڭ قورعانىس قابىلەتىن ارتتىرۋ، حالىقتىڭ، اۋماقتىق قورعانىس وبەكتىلەرىنىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اۋماعىن جۇمىلدىرۋ، سوعىس جاعدايى كەزەڭىندە ءارى سوعىس ۋاقىتىندا قورعاۋ.
ەستەرىڭىزگە سالا كەتسەك، 29-ماۋسىمدا سەنات سپيكەرى ماۋلەن اشىمبايەۆتىڭ توراعالىعىمەن پالاتا وتىرىسى ءوتتى. وندا سەناتورلار قارجى نارىعىن دامىتۋ جانە تۇتىنۋشىلاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ ماسەلەلەرى تۋرالى زاڭدى قارادى.
زاڭ ءبىرىنشى وقىلىمدا ماقۇلداندى. الايدا، تالقىلاۋ بارىسىندا ءبىرقاتار ەسكەرتۋ مەن ۇسىنىس ايتىلدى. قارجى جانە بيۋدجەت كوميتەتى زاڭنىڭ جەكەلەگەن باپتارىن ماقۇلداماۋدى جانە جاڭا رەداكتسياسى مەن زاڭدى ماجىلىسكە قايتارۋدى ۇسىندى. وسىعان وراي، سالىستىرمالى كەستەگە 24 تۇزەتۋ ەنگىزىلدى.
− ەڭ الدىمەن، مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ اقپاراتتىق جۇيەلەرى مەن كرەديتتىك بيۋرولار اراسىندا مەرزىمدى اسكەري قىزمەتكە شاقىرۋ تۋرالى اقپاراتتى الماسۋ ماسەلەسى بار. وسى تۇزەتۋ اياسىندا ازاماتتىڭ مەرزىمدى اسكەري قىزمەتكە شاقىرىلعانى تۋرالى اقپارات بولعان جاعدايدا عانا بانككە، جەكەلەگەن بانك وپەراتسيالارىن جۇرگىزەتىن ۇيىمعا جانە ميكروقارجى ۇيىمىنا مۇنداي ازاماتتارعا نەسيە بەرۋگە تىيىم سالىناتىنى ناقتىلانادى، − دەدى سەنات دەپۋتاتى، قارجى جانە بيۋدجەت كوميتەتىنىڭ حاتشىسى سەرگەي كارپليۋك.
ەكىنشىدەن، بانك قۇپياسى مەن ميكرونەسيە بەرۋ قۇپياسى بار اقپاراتقا زاڭسىز قول جەتكىزۋ سالدارىن جويۋ بويىنشا شارا قابىلداۋ مەرزىمى ناقتىلاندى. بۇل ءۇشىن بانكتەرگە، كەيبىر بانك وپەراتسيالارىن جۇرگىزەتىن ۇيىمدارعا جانە ميكروقارجى ۇيىمدارىنا كليەنتكە جانە ۋاكىلەتتى ورگانعا حابارلاۋ، زاڭسىز ارەكەتتەر مەن ولاردىڭ سالدارىن جويۋ شارالارىن قابىلدايتىن ناقتى مەرزىمدى بەلگىلەۋ ۇسىنىلدى.
ۇشىنشىدەن، بايلانىس وپەراتورلارىنىڭ انتيفرود (الاياقتىقتىڭ الدىن الۋ) جۇيەلەرىن قۇرۋى ءۇشىن قۇقىقتىق نەگىزدەر بەلگىلەندى. ۇسىنىلعان تۇزەتۋ اياسىندا ۇلتتىق بانكتىڭ انتيفرود- ورتالىعىنىڭ دەرەكتەر بازاسى مەن ۇيالى بايلانىس وپەراتورلارى بازالارىنىڭ ينتەگراتسياسى رەگلامەنتتەلدى، الماسۋعا جاتاتىن مالىمەتتەر تىزبەسى ايقىندالدى، سونداي-اق الاياقتىق بەلگىلەرى بار قوڭىراۋ انىقتالعان جاعدايدا بايلانىس وپەراتورلارىنىڭ ارەكەتتەرى ناقتىلاندى.
تورتىنشىدەن، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ رەزيدەنتى بولىپ سانالمايتىن قارجى ۇيىمىنىڭ رەزيدەنت ەمەس بانك حولدينگى مارتەبەسىن الۋ شارتتارى ناقتىلاندى.
بەسىنشىدەن، ۆەنچۋرلىك قورلاردىڭ قىزمەتىنە قاتىستى مەملەكەتتىك رەتتەۋدىڭ ماقساتتارى، مىندەتتەرى مەن قاعيداتتارى ايقىندالدى. «سوتتان تىس بانكروتتىق ءراسىمى» ۇعىمىنا وزگەرىستەر ەنىپ، بۇل ءراسىم قولدانىلاتىن ادامداردىڭ توبى انىقتالدى.
سونداي-اق، ءۇشىنشى تۇلعالاردىڭ مىندەتتەمەلەرى بويىنشا كەپىلگەرلەر، كەپىل بەرۋشىلەر مەن كەپىلزات يەلەرى بولعان بورىشكەرلەردىڭ كرەديتورلار الدىنداعى مىندەتتەمەلەرى توقتاتىلمايتىنى تۋرالى وزگەرىس ەنگىزىلدى.
- قارالعان زاڭ مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى توقايەۆتىڭ تاپسىرمالارىن ىسكە اسىرۋ ماقساتىمەن ازىرلەنگەن. قۇجات ەلىمىزدىڭ قارجى سەكتورىنىڭ قۇقىقتىق رەتتەلۋىن كەشەندى تۇردە جەتىلدىرۋگە ارنالعان اۋقىمدى تۇزەتۋلەر توپتاماسىن قامتيدى. بۇل تۇزەتۋلەر بانك سەكتورىنداعى باسەكەلەستىكتى ارتتىرۋدى جانە قۇندى قاعازدار مەن ساقتاندىرۋ نارىقتارىن ودان ءارى دامىتۋدى كوزدەيدى. سونداي-اق ەلىمىزگە شەتەلدىك بانكتەردى تارتۋ ءۇشىن رۇقسات بەرۋ تالاپتارى وڭتايلاندىرىلدى. تۇتىنۋشىلاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋدى جانە الاياقتىققا قارسى ءىس- قيمىلدى كۇشەيتۋدى كوزدەيتىن نورمالار دا قاراستىرىلدى. زاڭدى قاراۋ بارىسىندا سەناتورلار ازاماتتاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋدى كۇشەيتۋگە جانە زاڭ نورمالارىن جەتىلدىرۋگە ارنالعان ۇسىنىستارىن دا بەردى، - دەيدى سەنات ءتوراعاسى ماۋلەن اشىمبايەۆ.
جالپى، وسى زاڭ ارقىلى مۇگەدەكتىگى بار ادامداردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋدى كۇشەيتۋ ءۇشىن بانكتەر، ميكروقارجى جانە ساقتاندىرۋ ۇيىمدارى الەۋمەتتىك وسال توپتارعا جاتاتىن ازاماتتارعا قىزمەت كورسەتۋ ستاندارتتارىن ەنگىزۋگە مىندەتتەلەدى. بۇل - ينكليۋزيۆتى جانە ادىلەتتى قوعام قۇرۋ جولىنداعى ماڭىزدى قادام. ومىرلىك قيىن جاعدايعا تاپ بولعان ازاماتتاردى قورعاۋ جونىندەگى نورمالار دا ايرىقشا مانگە يە.
بانكتەر مەن ميكروقارجى ۇيىمدارى توتەنشە جاعداي سالدارىنان زارداپ شەككەندەرگە جانە حالىقتىڭ الەۋمەتتىك وسال توپتارىنا قارىزدار بويىنشا كەيىنگە قالدىرۋدى ۇسىنۋعا ءتيىس. سونداي-اق قارىزدارىن مەرزىمىنەن بۇرىن وتەگەنى ءۇشىن تۇراقسىزدىق ايىبى جويىلادى. ال، مەرزىمدى قىزمەتتەگى اسكەري قىزمەتشىلەر قارىز الا المايدى. مۇنداي الدىن الۋ شاراسى ارمياداعى جارعىلىق ەمەس قاتىناستاردى ودان ءارى جويۋدى كوزدەيدى.
وسىعان بايلانىستى وتىرىستا سەناتورلار ەنگىزگەن تۇزەتۋلەرمەن زاڭدى ماجىلىسكە قايتارۋ تۋرالى شەشىم قابىلداندى.
پالاتا وتىرىسىندا دەپۋتاتتىق ساۋالدار دا جولداندى. اتاپ ايتقاندا، ەرنۇر ايتكەنوۆ برۋتسەللەزبەن اۋىرعان مال ەتىنىڭ تارالۋىنا الاڭداۋشىلىق ءبىلدىردى. وسىنداي قاتەردىڭ الدىن الۋ ءۇشىن سەناتور ۆاكسينالار مەن قۇلاق بەلگىلەرىن ورتالىقتاندىرىلعان ساتىپ الۋدى ۇيىمداستىرۋدى، سونداي- اق، برۋتسەللەزگە قارسى ۆاكسينالاردى ساتىپ الۋدى قارجىلاندىرۋدى قامتاماسىز ەتۋدى ۇسىندى.
ال مۇرات قادىربەك وتاندىق ماقتا وسىرۋشىلەر تاپ بولعان پروبلەمالارعا نازار اۋداردى. ول بۇل سالادا ءادىل باسەكەلەستىكتى قامتاماسىز ەتۋ جانە بارلىق تاراپتىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋدى كوزدەيتىن ءبىرقاتار ناقتى شارانى اتاپ ءوتتى.
تالعات ءجۇنىسوۆ بولسا وقۋشىلاردىڭ جازعى دەمالىسىن ساپالى ۇيىمداستىرۋعا كەدەرگى كەلتىرەتىن جۇيەلى ماسەلەلەرگە توقتالىپ، وسىعان بايلانىستى ءوز ۇسىنىستارىن جەتكىزدى.
سونىمەن قاتار امانگەلدى تولاميسوۆ قازاق ۇلتتىق قىزدار پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ستۋدەنتتەرىنە تاماققا وتەماقى تولەۋدى توقتاتۋعا قارسى بولدى. دەپۋتاتتىڭ ايتۋىنشا، مۇنداي جاعداي حالىقتىڭ الەۋمەتتىك وسال توپتارىنا جاتاتىن وتباسىلاردىڭ قىزدارى ءۇشىن ايتارلىقتاي سالدارىن تيگىزۋى مۇمكىن.
اۆتور
مارلان جيەمباي
