ساراپشى: قازاقستاننىڭ اقپاراتتىق كەڭىستىگىنە تالاس ءجۇرىپ جاتىر

استانا. KAZINFORM - رەسەي مەن ۋكراينا اراسىنداعى اقپاراتتىق-پسيحولوگيالىق سوعىس اياسىندا قازاقستان ەكى جاقتان دا پروپاگاندا نىسانىنا اينالۋدا. بۇل پىكىردى ساياساتتانۋشى اسسول ميرمانوۆا ايتتى.

ساراپشىنىڭ ايتۋىنشا، ناتو ەلدەرىنىڭ قولداۋىمەن رەسەي مەن ۋكراينا اراسىنداعى اقپاراتتىق- پسيحولوگيالىق سوعىس اياسىندا قازاقستان ەكى جاقتان دا پروپاگاندا نىسانىنا اينالۋدا، ويتكەنى حالىقتىڭ كوپ بولىگى ورىس تىلىندەگى كونتەنتتى بەلسەندى پايدالانادى، ال قازاقستاندىقتاردىڭ بۇقارالىق ساناسى ىقپال ەتۋ وبەكتىسى رەتىندە قابىلدانادى. ال جانجالدىڭ ەكى جاعى دا قازاقستان ءۇشىن مۇنداي ءىس-ارەكەتتىڭ جويقىن ىقپال ەتەرىنە ءمان بەرىپ وتىرعان جوق.

«مۇنداي جاعدايدا ەكى ماسەلە تۋىندايدى. ءبىرىنشىسى - قازاقستان مەملەكەتىنىڭ قىسقا مەرزىمدى پەرسپەكتيۆادا ءتۇرلى ادىستەرمەن اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىكتىڭ سىرتقى سىن-قاتەرلەرىن تومەندەتۋ ارقىلى ءوزىنىڭ ۇلتتىق مۇددەلەرىن قورعاۋعا دايىندىعى. ەكىنشىسى - ارتىپ كەلە جاتقان سىرتقى ساياسي تاۋەكەلدەر، رەسەي مەن ۋكراينا اراسىنداعى ۇزاققا سوزىلعان قارۋلى قاقتىعىس تۇرعىسىنان، سونداي-اق ا ق ش پەن قىتايدىڭ ىقتيمال قارۋلى قاقتىعىسى تۇرعىسىنان ۇلتتىق اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىك دەڭگەيىن ارتتىرۋ جونىندەگى ۇزاق مەرزىمدى ستراتەگيانى ازىرلەۋ جانە ىسكە اسىرۋ، ونىڭ اياسىندا قازاقستاندا سينوفوبيالىق كوڭىل-كۇيدى ارتتىرۋ ماقساتىندا ميليتاريستىك ناسيحاتتىڭ ءتۇرلى نارراتيۆتەرى دە بەلسەندى پايدالانىلادى»، - دەپ جازدى ساياساتتانۋشى ءوزىنىڭ Facebook پاراقشاسىندا.

ول تەك «ورىس الەمىنىڭ» جاقتاۋشىلارى عانا ۇگىت-ناسيحاتقا ۇشىرايدى دەۋ ۇلكەن قاتەلىك ەكەنىن ايتتى.

«پروپاگاندا - قوعامدىق پىكىردى باسقارۋدىڭ امبەباپ قۇرالدارىنىڭ جيىنتىعى. ءبىرقاتار گيبريدتى سوعىستاردىڭ (ونىڭ اياسىنا قازاقستان دا ەنەدى) بەنەفيتسيارلارى پروپاگاندانى پايدالانادى. بىرنەشە اكتسيالاردا تەك ادىستەر، تەحنولوگيالار جانە قورىتىندى تيىمدىلىك دەڭگەيى ەرەكشەلەنەدى. پروپاگاندا ادامداردىڭ نەگىزگى ەموتسيونالدى كوزقاراستارىن، سەزىمدەرى مەن الالاۋشىلىقتارىن پايدالانادى. پروپاگاندانىڭ سۇيىكتى قۇرالى - «ءوزىمىز جانە وزگەلەر» مودەلىن قولدانۋ. تابىسقا جەتۋ ءۇشىن پروپاگاندا ادامداردى يدەيالارى مەن قۇندىلىقتارىن وزدەرىنىڭ توپتىق كوڭىل- كۇيلەرى مەن قالاۋلارىمەن سايكەستەندىرۋگە، قاراما- قارسى كوزقاراستاردى بوتەن، دۇشپان رەتىندە قابىلداۋعا ماجبۇرلەيدى. مۇنداي ارەكەتتىڭ سالدارى ۇلتشىلدىق سەزىمدەردى وياتۋ، الەۋمەتتىك ارازدىقتى قوزدىرۋ، قايشىلىقتاردى كۇشەيتۋ بولۋى مۇمكىن»، - دەيدى ساراپشى.

ال ءبۇلدىرۋ ارەكەتىنىڭ (دەسترۋكتيۆتى ناسيحاتتىڭ) تيىمدىلىگى الەۋمەتتىك-ساياسي قايشىلىقتاردىڭ كۇرت شيەلەنىسۋى، ەكونوميكالىق داعدارىس، ءومىر ساپاسىنىڭ ناشارلاۋى جاعدايىندا ارتا تۇسەدى.

«وكىنىشكە قاراي، رەسمي ستاتيستيكا دەرەكتەرىنە قاراماستان، قازاقستاندىقتاردىڭ ناقتى ساتىپ الۋ قابىلەتى ايتارلىقتاي تومەندەدى، ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيى ءتۇسىپ كەتتى، سوڭعى ەكى جىلدا جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار مەن جالپى ۇكىمەتتىڭ كوپجىلدىق سالعىرتتىعىنان قايعىلى وقيعالار لەگى بولدى. وتكەن قاڭتارداعى وقيعالار مەملەكەتتىك توڭكەرىس ارەكەتىنىڭ ناتيجەسى عانا ەمەس، جىلدار بويى كەدەيلىك شەگىندە تۇرعان ازاماتتاردىڭ باسىم بولىگىنىڭ شارشاعانىن دا كورسەتتى. سوندىقتان، ءومىر ساپاسىن جاقسى جاققا وزگەرتۋ مۇمكىندىگى جوق، وزگەلەردى كىنالاۋعا بەيىم كوپتەگەن قازاقستاندىقتار اعىل-تەگىل ەموتسيالاردىڭ وبەكتىسى بولادى»، - دەيدى ا. ميرمانوۆا.

ونىڭ ايتۋىنشا، ۇلت ينتەگراتسياسى تۇرعىسىنان قازاقستاننىڭ اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىگىنە ۋكراينا اۋماعىنان قازاقستاندىق اۋديتورياعا جۇمىس ىستەيتىن ۆاسيل گونچار («پان ۆاسيل»)، جانارا احمەت (جاننا بوتا)، ناتاليا جانە ايدوس سادىقوۆتار («باسە» جوباسى)، كونستانتين گۋداۋسكاس جانە باسقا دا بلوگەرلەردىڭ ءىس-ارەكەتتەرى ايتارلىقتاي زيان كەلتىرەدى.

«ءسوز بوستاندىعىنىڭ ماڭىزدىلىعىن تۇسىنەمىن، الايدا اقپاراتتىق كەڭىستىكتىڭ وسى سۋبەكتىلەرى قىزمەتىنىڭ ادىستەرى، تۇجىرىمدارى قازاقستاننىڭ ۇلتتىق مۇددەلەرىنە قايشى كەلەدى، سوندىقتان مەن ولاردىڭ قىزمەتىن «ءبۇلدىرۋ ارەكەتى» دەپ سانايمىن.

ناقتى جوبالاردان جالپى كونۆەنتسيالىق ەمەس سوعىس ستراتەگياسىنا اۋىسىپ، بارلىق نەگىزگى باعىتتار بويىنشا ءتيىمدى جۇمىس جۇرگىزىپ جاتقان ۋكراينانىڭ اقپاراتتىق-پسيحولوگيالىق وپەراتسيالار ورتالىعىنىڭ وتە جوعارى كاسىبي دەڭگەيىن اتاپ ءوتۋ قاجەت. ۋكراينالىق مامانداردىڭ جوعارى كاسىبيلىگىنەن بولەك، باتىس ەلدەرىنىڭ، اسىرەسە ۇلىبريتانيا مەن اقش ماماندارى دا ۋكراينا مەملەكەتىنە ساپالى اقپارات پەن تەحنولوگيالارعا قولجەتىمدىلىكتى بەرىپ وتىر. مەن بريتاندىقتاردىڭ اقپاراتتىق تەحنولوگيالار جانە اقپاراتتىق سوعىس ستراتەگياسىن ازىرلەۋ بويىنشا الەمدەگى ەڭ جاقسى ماماندار ەكەنىنە بىرنەشە سەبەپتەرگە بايلانىستى سەنىمدىمىن. ۋكراينانى، ونىڭ ىشىندە اقپاراتتىق اسكەرىن ءسوزسىز قولداۋ - ۋكراينانىڭ جاۋ رەسۋرستارىنىڭ بىرنەشە ەسە ارتىقشىلىعىنا قاراماستان ساقتالىپ وتىرعانىنا اسەر ەتەتىن ماڭىزدى فاكتور»، - دەدى ا. ميرمانوۆا.

سونىمەن قاتار، ساياساتتانۋشى رەسەيلىك اقپاراتتىق اسكەر دەڭگەيى سوڭعى 1,5 جىلدا جاڭا كاتەگوريالىق ماندەرگە دەيىن وسكەنىن اتاپ ءوتتى. 2022 -جىلدىڭ ءبىرىنشى جارتىسىندا رەسەي- ۋكراينا قاقتىعىسىندا ۋكراينا ايقىن باسىمدىققا يە بولدى.

«رەسەي- ۋكراينا قاقتىعىسى باستالعان ساتتەن باستاپ (2022 -جىلعى 24-اقپان) قازاقستاندىقتاردىڭ بۇقارالىق ساناسى سىرتقى مانيپۋلياتسيالىق اسەردىڭ مۇلدەم باسقا دەڭگەيىنە ۇشىراۋدا. مەنىڭ دەرەكتەرىمە سايكەس، 2022 -جىلعى 24-اقپان-11-ناۋرىز كۇندەرى (قاقتىعىستىڭ العاشقى ەكى اپتاسى) باتىس اسكەري بلوكتارىنا كىرەتىن ەلدەردىڭ جەككورۋشىلىك سوزدەرىن پايدالانا وتىرىپ، قازاقستاندىقتار ءۇشىن جاسالعان كونتەنتتىڭ جالپى كولەمى رەسەيلىك جانە ۋكراينالىق اقپاراتتىق اسكەردىڭ تىكەلەي كولەمىنەن 2,4 ەسە اسىپ ءتۇستى. قازاقستاندىقتاردىڭ ۆيرتۋالدى بەلسەندىلىك دەڭگەيى بويىنشا ەكى ترەند ايقىن بولدى: جالپى قازاقستاندا، اسىرەسە الماتىدا نارازىلىق كوڭىل-كۇيدى ساقتاۋ. رەسەيمەن ستراتەگيالىق قاتىناستار سىني تۇرعىدان باعالاندى، رەسەيدەن كەلگەن رەلوكانتتار مەن ورىس ەتنوسىنا قاتىستى وشپەندىلىك ۇندەۋلەرىنە دەيىن جەتتى»، - دەيدى مامان.

ول اتاپ وتكەندەي، قازاقستان حالقىنا اقپاراتتىق قىسىم قازىردىڭ وزىندە رەسەيمەن قارىم-قاتىناستى تۇراقسىزداندىرۋ ءۇشىن جەتكىلىكتى، بۇل ەتنوسارالىق قاقتىعىستارعا اينالۋى مۇمكىن.

«قاۋىپسىزدىك كەڭەسى مەن مۇددەلى ۆەدومستۆولار ءۇشىن ءبىزدىڭ كيبەركەڭىستىكتە ءبۇلدىرۋ وپەراتسيالارىن جۇرگىزۋ كەزەڭىندە قازاقستاننىڭ تۇراقتىلىعى ءۇشىن سىن-تەگەۋرىندەرگە مەملەكەتتىڭ دەن قويۋ قاجەتتىلىگىن رەسمي تۇردە مويىنداۋ ماڭىزدى. گيبريدتى سوعىس اياسىنداعى قازاقستاندىقتاردىڭ بۇقارالىق ساناسى قازىر ەكىجاقتى اقپاراتتىق ىقپالعا ۇشىراۋدا. اقپاراتتىق وپەراتسيالارعا قازاقستاندىق اۋديتوريا ءۇشىن كونتەنت اۆتورلارىنىڭ گەوگرافياسىن ايقىنداۋ جولىمەن دالەلدەنگەن كوپتەگەن بەنەفيتسيارلار كىرەدى. قازاقستاندىق ۇلتتىق مۇددەلەردىڭ تەپە-تەڭدىگى بۇزىلدى، بۇل ءبىزدىڭ ەل باسشىلىعىنىڭ ساياسي مانيەۆرلەرى ءۇشىن مۇمكىندىكتەردى ازايتادى، سونداي-اق ءارتۇرلى الەۋمەتتىك توپتار اراسىنداعى ەتنوسارالىق قاقتىعىستاردى قوزدىرۋ جانە نارازىلىق كوڭىل-ۇيىنىڭ جالپى ءوسۋى ارقىلى قازاقستاندا الەۋمەتتىك شيەلەنىس وشاقتارىن قۇرۋ قاۋپىن ارتتىرادى»، - دەدى ا. ميرمانوۆا.

اسىرەسە اقپاراتتىق مانيپۋلياتسيا جاساۋ قاۋپى جوعارى الەۋمەتتىك توپتارعا مىنالار جاتادى: ك س ر و-دا تۇرۋ تاجىريبەسى جوق جاستار (30 جاسقا دەيىن)، رەسەيلىك اقپاراتتىق كونتەنت تۇتىناتىن ق ر قارت تۇرعىندارى، 1986 -جىلعى جەلتوقسان وقيعاسىنا قاتىسۋشىلار جانە ولاردىڭ تۋىستارى، راديكالدى ليبەرالدى-دەموكراتيالىق كوزقاراستاردىڭ، ۋلتراوڭشىل جانە ۋلتراسولشىل كوزقاراستاعى قازاقستان ازاماتتارى، سونداي-اق ءتۇرلى سەبەپتەرگە بايلانىستى اقپاراتتى-سىني تالداۋ داعدىلارى جوق ازاماتتار.

«اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىك سالاسىنداعى شەتەلدىك قىسىمدى الدىن الا تومەندەتۋ ماقساتىندا قازاقستاننىڭ اقپاراتتىق كەڭىستىگىندە اشىق ساراپتامالىق پىكىرتالاستى جانداندىرۋ قاجەت، ويتكەنى كاسىبي تالقىلاۋ ۇلتتىق مۇددەلەردى قورعاۋعا ىقپال ەتەدى، بۇل ءوز كەزەگىندە ازاماتتار تاراپىنان مەملەكەتكە سەنىم دەڭگەيىن ارتتىرادى جانە سول ارقىلى وزگە دە داعدارىستىق جاعدايلاردا ساياسي سىن-تەگەۋرىندەردى تومەندەتۋگە كومەكتەسەدى»، - دەپ تۇيىندەدى اسسول ميرمانوۆا.

 

اۆتور

ايجان سەرىكجان قىزى