سالىق رەفورماسى قازاقستان ەكونوميكاسىنا قالاي اسەر ەتەدى - ساراپشىلار پىكىرى

الماتى. KAZINFORM - الماتىدا مەملەكەتتىك ورگاندار، كاسىپكەرلەر، جەتەكشى ساراپشىلار، بۋحگالتەرلەر مەن زاڭگەرلەر قاتىسقان اۋقىمدى سالىق فورۋمى ءوتتى. قاتىسۋشىلار جاڭا سالىق رەفورماسىنىڭ نەگىزگى تۇستارىن جانە ونىڭ شاعىن جانە ورتا بيزنەس (شوب) پەن ەل ەكونوميكاسىنا اسەرىن تالقىلادى.

9-ساۋىردە ءماجىلىس دەپۋتاتتارى جاڭا سالىق كودەكسى جوباسىن ءبىرىنشى وقىلىمدا ماقۇلدادى. فورۋمعا قاتىسقان قازاقستانداعى تانىمال سالىق پەن بۋحەسەپ ماماندارى بۇل رەفورما كوپتەن بەرى قاجەت بولعانىن ايتادى. بيۋجەت تاپشىلىعى، كولەڭكەلى ەكونوميكا، سالىقتان جالتارۋ جانە بيزنەستى بولشەكتەۋ سەكىلدى ماسەلەلەر رەفورما جاساۋعا يتەرمەلەدى. الايدا كەيبىر وزگەرىستەر قوعامدا پىكىرتالاس تۋدىرىپ وتىر، ويتكەنى تاۋارلار مەن قىزمەتتەردىڭ باعاسى كۇرت كوتەرىلۋى مۇمكىن.

ق ق س مولشەرلەمەسىنىڭ كوتەرىلىپ، تىركەۋ شەگىنىڭ تومەندەۋى

قازىرگى كەزدە بيزنەس ەگەر جىلدىق اينالىمى 78,6 ميلليون تەڭگەدەن اسسا، ق ق س تولەيدى. اسر (ارنايى سالىق رەجيمى) قولداناتىندار ءۇشىن بۇل شەك - 2,4 ميلليارد تەڭگە.

جاڭا كودەكسكە سايكەس، جالپى سالىق رەجيمى (ج س ر) بويىنشا ق ق س ەسەبىنە قويۋ شەگى 40 ميلليون تەڭگەگە دەيىن تومەندەتىلەدى. ال اسر الىنىپ تاستالادى. ق ق س مولشەرلەمەسىن 12 پايىزدان 16 پايىزعا كوتەرۋ جوسپارلانىپ وتىر. ساراپشىلار بۇل وزگەرىستەردىڭ ءبىر مەزگىلدە ەنگىزىلۋى بيزنەستى قيىن جاعدايدا قالدىراتىنىن ايتادى - ەگەر وزگەرىستەر كەزەڭ- كەزەڭىمەن جاسالسا، بەيىمدەلۋ جەڭىل بولار ەدى.

- قازىردىڭ وزىندە رەفورمانى كۇتۋ كەزىندە باعالار ءوسىپ جاتىر. ق ق س شەگىنىڭ تومەندەۋى مەن مولشەرلەمەسىنىڭ ارتۋىنان باعا تاعى وسەدى. بۇل بارلىق تاۋارلار مەن قىزمەتتەرگە اسەر ەتەدى. ق ق س- تاعى وزگەرىستەر ءۇي جانىنداعى دۇكەندەرگە اسەر ەتپەيدى دەيدى، الايدا ولاي ەمەس. ولار دا ق ق س اسەر ەتەتىن ءىرى جەتكىزۋشىلەردەن ساتىپ الادى. ولار ق ق س - تىڭ ءوسۋىن كومپەنساتسيالاۋ ءۇشىن تاۋار باعاسىن كوتەرەدى. ءۇي ماڭىنداعى دۇكەن ولاردان تاۋاردى جوعارى باعاعا ساتىپ الادى، وعان ءوز باعاسىن قوسادى. ناتيجەسىدە ق ق س بارلىق تۇتىنۋشىنىڭ يىعىنا ارتىلادى، - دەيدى فورۋم سپيكەرى، بۋحگالتەر اناستاسيا ماكوۆا.

بانكتىك وپەراتسيالارعا ق ق س: ماماندار نە دەيدى

فورۋم ۇيىمداستىرۋشىسى جانە باستى سپيكەرلەردىڭ ءبىرى، «قازاقستان سالىقتارى» قاۋىمداستىعىنىڭ ءتوراعاسى، ساراپشى ەكاتەرينا كيمنىڭ ايتۋىنشا، رەفورمانىڭ كەيبىر داۋلى تۇستارى ش و ب- ءتىڭ ءبىر بولىگىن سيفرلى «ا ق» قۇجات اينالىمىنان باس تارتىپ، بيزنەستى «كولەڭكەگە» يتەرمەلەۋى مۇمكىن. ونىڭ ءبىرى: بانكتىك وپەراتسيالارعا ق ق س ەنگىزۋ جانە بانكتەر ءۇشىن كورپوراتيۆتىك تابىس سالىعىن (كتس) 20 پايىزدان 25 پايىزعا دەيىن ارتتىرۋ.

- بانكتىك قىزمەتتەرگە ق ق س سالىپ، بانكتەرگە ك ت س- ىن 20 دان 25 پايىزعا كوتەرۋ ارقىلى ءبىز بيزنەستى قولما-قول ەسەپ ايىرىسۋعا يتەرمەلەيمىز. بۇل - كولەڭكەلى ەكونوميكامەن كۇرەسۋ ەمەس، ونى تەرەڭدەتۋ. بىزدە تسيفرلاندىرۋ وتە جاقسى دامىعان. الايدا قولما- قول ەمەس بويىنشا تولەمدى دامىتۋداعى جەتىستىكتىڭ ءبارى كەرى كەتۋى مۇمكىن. دۇرىسى تسيفرلاندىرۋعا كوڭىل ءبولىپ، كولەڭكەلى ەكونوميكامەن ناقتى كۇرەسۋ. بىزدە تۇسىنىكتى، جۇمىس ىستەپ تۇرعان سيفرلىق شەشىمدەر بار، سونىڭ ىشىندە بانكتەردىڭ ءوزى ۇسىنعان شەشىمدەر. الەمنىڭ بىردە-ءبىر دامىعان ەلىندە قارجى قىزمەتتەرىنە ق ق س سالىنبايدى. بۇل قازاقستاندا بارلىق تاۋار مەن قىزمەتتىڭ باعاسىنىڭ كۇرت قىمباتتاۋىنا اكەلەدى.

سونداي-اق بانكتەردىڭ - اشىق، اۋديتتەن وتەتىنىن، تەحنولوگيانى دامىتىپ، بارلىعى سالىق تولەيتىنىن، ناتيجەلەرىن اشىق جاريالايتىنىنىن ۇمىتپايىق. سوندىقتان ولار ءارقاشان كوزگە كورىنىپ تۇرادى. ال باسقا بيزنەس سۋبەكتىلەرى مۇنى ورىنداۋعا مىنەتتى ەمەس، سوندىقتان بانكتەر عانا تابىس تاباتىن سياقتى كورىنەدى، - دەپ اتاپ ءوتتى ەكاتەرينا كيم.

جاڭا باستامانىڭ ىشىندە تالقىلانۋى ءتيىس تۇستارى دا بار ەكەنىمەن قاراعاندىلىق اۋديتور ايجان بالاكەشوۆا دا كەلىسەدى.

- بانك تە - بيزنەس. ەشقانداي بانك ءوزىن شىعىنعا ۇشىراتپايدى. ەگەر بانكتەردىڭ قىزمەتىنە ق ق س ەنگىزىلسە، ول تۇپكىلىكتى تۇتىنۋشىلارعا ارتىلادى. مىسالى، ەرتەڭ بانكتەر ق ق س سالدارىنان قىزمەتتەرىنىڭ قۇنىن 16 پايىز كوتەرسە، مەن دە كاسىپكەر رەتىندە ءوز قىزمەتتەرىمنىڭ باعاسىن 16 پايىز كوتەرەمىن. بارلىق كاسىپكەرلەر دە سولاي جاسايدى، ويتكەنى ەشكىم شىعىنمەن جۇمىس ىستەگىسى كەلمەيدى. اقىر سوڭىندا ءبارىن قاراپايىم تۇتىنۋشى تولەيدى. بانكتەردى ك ت س بويىنشا دا قىسىمعا الۋ ورىنسىز - ولار كازينو ەمەس، - دەپ مالىمدەدى ايجان بالاكەشوۆا.

جاڭا كودەكستە مەديتسينالىق قىزمەتتەرگە دە ق ق س سالۋ ۇسىنىلعان. ايجان بالاكەشوۆا بۇل جاعدايدا ازاماتتار ەكى ەسە قارجىلىق اۋىرتپالىققا تاپ بولادى، دەپ الاڭدايدى. ولار مەديتسينالىق ساقتاندىرۋمەن قاتار، جەكە كلينيكالارداعى قىزمەتتەر ءۇشىن دە ارتىق اقى تولەۋگە ءماجبۇر بولادى. ال جەكە كلينيكالاردى ق ق س تولەۋگە ماجبۇرلەسە، ءوز قىزمەتتەرىنىڭ باعاسىن كوتەرەتىنى انىق.

ا س ر- دىڭ تىيىم ءتىزىمى تۋرالى

جاڭا رەفورماعا سايكەس قازاقستاندا اسر بويىنشا تىيىم سالىنعان قىزمەتتەر ءتىزىمى پايدا بولادى. بۇعان قىزمەتتەر مەن تاۋار باعاسىن بەلگىلەۋگە اسەر ەتەتىن سالالار - شاعىن قۇرىلىس كومپانيالارى مەن لوگيستيكالىق كومپانيالار ەنۋى مۇمكىن. سونىمەن قاتار، «جەڭىلدەتىلگەن» رەجيمدە جۇمىس ىستەيتىن كاسىپكەرلەرگە B2B- فورماتتا جۇمىس ىستەۋگە تىيىم سالىنادى. ياعني، سالىق كودەكسىندەگى كەيبىر وزگەرىستەرگە ساي اسر بويىنشا جۇمىس ىستەيتىن كاسىپكەرلەرمەن سەرىكتەستىك ءتيىمسىز بولادى.

- ساتىپ الۋشى، شىعىنداردى شەگەرە المايدى. سالىق شەگەرىمى ءسىزدىڭ تولەيتىن كورپوراتيۆتىك تابىس سالىعىڭىزدى ازايتۋدى بىلدىرەدى. ايتالىق، مەن ميلليون تەڭگەگە جەردى جالعا الدىم. پايدا 10 ميلليون، ءبىراق مەن جالداۋ اقىسىن تولەدىم. سوندىقتان تازا پايدا 10 ميلليون ەمەس، 9 بولدى. مەن 9 ميلليونعا سالىق تولەۋىم كەرەك. جاڭا كودەكسكە سايكەس، بىلاي جۇمىس ىستەي المايمىن. بۇل اسر- دە جۇرگەندەرمەن سەرىكتەستىكتەن باس تارتامىن دەگەندى بىلدىرەدى جانە مەن ولاردىڭ قىزمەتتەرىن شەگەرۋگە مۇمكىندىگىم بار، بۇل وڭايلاتىلعان سالىق جۇيەسىندەگى بيزنەستىڭ جابىلۋىنا نەمەسە جوعارى مولشەرلەمەمەن جالپى سالىق رەجيمىنە اۋىسۋىنا جانە وسىعان بايلانىستى ولاردىڭ قىزمەتتەرىنىڭ باعاسىن كوتەرۋگە اكەلەدى، - دەپ تۇسىندىرەدى سالىق ساراپشىسى ەكاتەرينا كيم.

ايجان بالاكەشوۆا باعانىڭ وسۋىمەن قاتار بيزنەستى بيزنەستى جاساندى تۇردە بولشەكتەۋ كوبەيەتىنىن ايتادى. كاسىپكەرلەر كليەنتتەرىنەن ايىرىلماۋ ءۇشىن قوسىمشا جالپى رەجيمدەگى جك نەمەسە جشس اشۋعا كوشەدى.

- مىسالى، مەندە اسحانا بار. قازىر 2 پايىز جەڭىلدەتىلگەن سالىق تولەپ، ق ق س شەگىنە ىلىنبەي، جاقسى جۇمىس ىستەپ جاتىرمىن. ءبىر ءىرى كومپانيا كەلىپ، مەنىڭ اسحانامنان تاماقتانعىسى كەلەدى. ءبىراق جاڭا كودەكس بويىنشا مەنىڭ قىزمەتىمنەن سالىق شەگەرىمىن الا المايدى، سايكەسىنشە ولارعا مەنىمەن جۇمىس ىستەۋ ءتيىمسىز. كليەنتتى جوعالتپاۋ ءۇشىن مەن جالپى سالىق رەجيمىندەگى تاعى ءبىر جك اشامىن. ال بۇل - مەملەكەتتىڭ ءوزى كۇرەسىپ جۇرگەن جاساندى بولشەكتەۋ، - دەيدى ول.

جالپى ساراپشىلاردىڭ ورتاق پىكىرى - كولەڭكەلى ەكونوميكامەن، بيۋدجەت تاپشىلىعىمەن كۇرەسىپ، قازىنانى تولتىرۋ قاجەت. ءبىراق جاڭا كودەكستە كورسەتىلگەن كەيبىر شارالار ەل ەكونوميكاسىنا تەرىس اسەر ەتۋى مۇمكىن. ساراپشىلار رەفورمانى كەشەندى جانە بايىپتى تۇردە جۇرگىزۋگە شاقىرادى.