قازاقستاندا ينۆەستيتسيا تارتۋدىڭ جاڭا تەتىگى ىسكە قوسىلادى
استانا. KAZINFORM - پرەمەر-مينيستر ولجاس بەكتەنوۆتىڭ توراعالىعىمەن وتكەن ۇكىمەت وتىرىسىندا ماكروەكونوميكالىق تۇراقتاندىرۋ جانە حالىقتىڭ ءال-اۋقاتىن ارتتىرۋ جونىندەگى 2026-2028-جىلدارعا ارنالعان ۇكىمەتتىڭ، ۇلتتىق بانكتىڭ، قارجى نارىعىن رەتتەۋ جانە دامىتۋ اگەنتتىگىنىڭ بىرلەسكەن ءىس-قيمىل باعدارلاماسىنىڭ جوباسى قارالدى.
جاڭا قۇجاتتىڭ نەگىزگى باعىتتارى تۋرالى پرەمەر-ءمينيستردىڭ ورىنباسارى - ۇلتتىق ەكونوميكا ءمينيسترى سەرىك جۇمانعارين باياندادى.
ۇكىمەتتىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى حابارلاعانداي، باعدارلامانىڭ باسىمدىعى - ەكونوميكانىڭ ساپالى جانە ورنىقتى ءوسۋىن قامتاماسىز ەتۋ جانە ينفلياتسيانى تومەندەتۋ ەسەبىنەن حالىقتىڭ ناقتى تابىسىن ارتتىرۋ. ول ءۇشىن باعدارلامادا ەكونوميكالىق ساياساتتىڭ نەگىزگى باعىتتارىنىڭ شارالارى مەن قۇرالدارىنىڭ جيىنتىعى قاراستىرىلعان.
بيىل ەكونوميكانىڭ ساپالى ءوسۋى جالعاسىپ جاتىر. وسى جىلدىڭ 10 ايىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ەكونوميكانىڭ ءوسۋى 6,4 پايىز بولدى. ناقتى سەكتورداعى ءوسىم 8,2 پايىز، قىزمەتتەر ءوندىرىسى 5,3 پايىزعا ءوستى. سالالار اراسىندا كولىك قىزمەتتەرى، قۇرىلىس (15,1 پايىزعا) جانە تاۋ- كەن ونەركاسىبى (9,6 پايىزعا) ەڭ جوعارى ءوسىمدى كورسەتەدى. ساۋدا - 9 پايىزعا، وڭدەۋ ونەركاسىبى - 5,8 پايىزعا، اۋىل شارۋاشىلىعى - 5,4 پايىزعا ءوستى. وڭدەۋ ونەركاسىبىندە ماشينا جاساۋدا ءوڭدىرىستىڭ 11,5 پايىزعا، ونىڭ ىشىندە اۆتوموبيل جاساۋدا - 13,3 پايىزعا، تاماق ونىمدەرىندە - 9,1 پايىزعا، سۋسىنداردا - 8,7 پايىزعا، حيميا ونەركاسىبىندە - 10,9 پايىزعا، مۇناي وڭدەۋدە - 6,3 پايىزعا، مەتال بۇيىمدارىندا - 14,1 پايىزعا ءوسۋى قامتاماسىز ەتىلدى.
2026-2028-جىلدارى ەكونوميكا جىلىنا ورتا ەسەپپەن 5 پايىزدان تومەن ەمەس دەڭگەيدە وسەتىن بولادى.
- ۇكىمەت تەك جالپى ىشكى ءونىم قۇرىلىمى سالالارىنداعى ءوسۋدى عانا ماقسات ەتپەيدى. ءوسۋدى قامتاماسىز ەتۋدە ادامي كاپيتال، نەگىزگى كاپيتال، تابيعي رەسۋرستار، ەڭبەك ونىمدىلىگى جانە تەحنولوگيالار سياقتى ماڭىزدى فاكتورلاردىڭ ۇلەسى ەسكەرىلەتىن بولادى. وسىعان بايلانىستى الەۋەتتى جالپى ىشكى ءونىم بويىنشا ەكونوميكالىق ءوسۋدىڭ دەكومپوزيتسيالانۋى وزەكتى بولىپ وتىر، - دەپ اتاپ ءوتتى سەرىك جۇمانعارين.
«ينۆەستيتسيالارعا تاپسىرىس» قاعيداتىنا نەگىزدەلگەن جاڭا ءتاسىل ەنگىزىلىپ جاتىر. قۇنى 29,5 ميلليارد تەڭگەدەن اساتىن ينۆەستيتسيالىق جوبالار ءۇشىن باسىم سالالاردا 25 جىل ىشىندە زاڭنامانىڭ تۇراقتىلىعىنا كەپىلدىك بەرەتىن ينۆەستيتسيالار تۋرالى كەلىسىمدەر جاسالادى.
ەكونوميكالىق ءوسۋدىڭ پرواكتيۆتى ساياساتىن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن «بايتەرەك» حولدينگىنىڭ ءرولى كۇشەيتىلەتىن بولادى. حولدينگ ۇلتتىق ەكونوميكا ءۇشىن بارىنشا مۋلتيپليكاتيۆتىك اسەردى قامتاماسىز ەتەتىن 15-20 جۇيە قۇراۋشى جوبانى جۇزەگە اسىرۋعا شوعىرلانادى. 2026-جىلعا ارنالعان پورتفەلدە باسىمدىقتار كەلەسىدەي بولىنەدى:
42 پايىز حيميا جانە مۇناي-گاز حيميا ونەركاسىبىن،
19,6 پايىز - كولىك جانە لوگيستيكانى،
12,1 پايىز - ەنەرگەتيكانى،
7,1 پايىز - تاۋ-مەتالۋرگيالىق كەشەندى،
6,4 پايىز - اگروونەركاسىپتىك كەشەندى جانە تاماق ونەركاسىبىن قارجىلاندىرۋعا تيەسىلى.
ول ءۇشىن ۇكىمەت رەسپۋبليكالىق بيۋجەت پارامەترلەرىنە سايكەس 2026-جىلى «بايتەرەك» حولدينگىنە 1 تريلليون تەڭگەگە دەيىنگى بيۋجەت قاراجاتىن ءبولۋدى جالعاستىرادى.
بيۋجەت تاپشىلىعىن 2028-جىلى جالپى ىشكى ونىمگە 0,9 پايىزعا دەيىن، ال مۇنايعا قاتىستى ەمەس تاپشىلىقتى جالپى ىشكى ونىمگە 2,7 پايىزعا دەيىن قىسقارتۋ جوسپارلانىپ وتىر.
مەملەكەتتىك قارىز جالپى ىشكى ونىمگە 26 پايىزدان اسپايتىن تۇراقتى دەڭگەيدە ساقتالاتىن بولادى.
ينفلياتسياعا قارسى شارالار شەڭبەرىندە ەلەكتروندىق ساۋدانى رەتتەۋگە ەرەكشە نازار اۋدارىلادى. تۇتىنۋشىلاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ ماقساتىندا ماركەتپلەيستەردە - ءبولىپ تولەگەن جانە ءبولىپ تولەمەگەن كەزدە قوسارلانعان (سارالانعان) باعالار پراكتيكاسى ەنگىزىلەدى.
سەرىك جۇمانعارين تاريفتىك ساياسات بويىنشا دا اقپارات بەردى. ۆيتسە-پرەمەر 2026-جىلدىڭ 1-توقسانىنىڭ سوڭىنا دەيىن بارلىق تۇتىنۋشىلار توپتارى ءۇشىن كوممۋنالدىق تاريفتەردىڭ ءوسۋى توقتاتىلعانىن اتاپ ءوتتى.
تاريفتەردى كوتەرۋگە موراتوريي قولدانىلۋ كەزەڭىندە تابيعي مونوپوليا سۋبەكتىلەرىنىڭ ينۆەستيتسيالىق مىندەتتەمەلەردى ورىنداۋىنا كەشەندى تەكسەرۋ جۇرگىزىلەدى.
2026-2028-جىلدارى تۇرعىن ءۇي-كوممۋنالدىق شارۋاشىلىق ينفراقۇرىلىمىن جاڭعىرتۋ بويىنشا 30 مىڭ شاقىرىم ينجەنەرلىك جەلىلەردى جوندەۋ ءۇشىن شامامەن 3 تريلليون تەڭگە ينۆەستيتسيا تارتۋ جوسپارلانۋدا.
ۇكىمەت كۆازيمەملەكەتتىك سەكتوردى وڭتايلاندىرۋ جونىندەگى جۇمىستى جالعاستىرادى. 2026-جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن كۆازيمەملەكەتتىك سەكتور سۋبەكتىلەرىن قۇرۋعا موراتوري قولدانىلادى. ودان ءارى وڭتايلاندىرۋعا ۇسىنىلاتىن مەملەكەتتىك وبەكتىلەردىڭ جاڭا تىزبەسى قالىپتاستىرىلدى. وعان بالانستىق قۇنى 2 تريلليون تەڭگەدەن اساتىن 500 گە جۋىق كومپانيا كىردى.
بۇدان بولەك، «قازاق تەلەكوم» اكتسيونەرلىك قوعامى مەن «Qazaq Green Power PLC» اكسيالارىن IPO/SPO- عا شىعارۋ جوسپارلانىپ وتىر.
الەۋمەتتىك تولەمدەردىڭ اشىقتىعى مەن اتاۋلىلىق باعىتىن ارتتىرۋ ءۇشىن سيفرلىق تەحنولوگيالار قولدانۋدى كەڭەيتۋگە باسا نازار اۋدارىلادى.
- 2027-2028-جىلدارى ەڭ تومەنگى جالاقىنى كوتەرۋ ماسەلەسى قارالادى. 2026-2028-جىلدارى حالىقتىڭ ناقتى تابىسىنىڭ ءوسۋى جىلىنا ورتا ەسەپپەن 2-3 پايىزدان تومەن ەمەس بولادى، - دەدى ۆيتسە-پرەمەر.
ايتا كەتەيىك، ءىرى قورلار قازاقستاننىڭ باعالى قاعازدارىنا 800 ميلليون دوللار ينۆەستيتسيا قۇيدى.
