قازاقستان مەن فرانسيا اراسىنداعى ستراتەگيالىق ارىپتەستىكتى نىعايتۋ تۋرالى بىرلەسكەن دەكلاراتسيانىڭ ءماتىنى جارىق كوردى

پاريج. KAZINFORM - قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى مەن فرانسۋز رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ قازاقستان مەن فرانسيا اراسىنداعى ستراتەگيالىق ارىپتەستىكتى نىعايتۋ تۋرالى بىرلەسكەن دەكلاراتسياسىنىڭ تولىق ءماتىنى جارىق كوردى.

قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى مەن فرانسۋز رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ قازاقستان مەن فرانسيا اراسىنداعى ستراتەگيالىق ارىپتەستىكتى نىعايتۋ تۋرالى بىرلەسكەن دەكلاراتسياسى:

1. فرانسۋز رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ەممانيۋەل ماكرون مىرزانىڭ شاقىرۋىمەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆ مىرزا 2024 -جىلعى 4-5-قاراشادا فرانسياعا مەملەكەتتىك ساپارمەن باردى.

2. 2008 -جىلعى 11-ماۋسىمداعى قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەن فرانسۋز رەسپۋبليكاسى اراسىنداعى ستراتەگيالىق ارىپتەستىك تۋرالى كەلىسىمگە سۇيەنە وتىرىپ، مەملەكەت باسشىلارى ەكى ەل اراسىنداعى سەنىمدى جانە تۇراقتى ديالوگتى بارلىق دەڭگەيدە قولدادى. ەكى ەلدىڭ اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتىڭ جوعارى قارقىنىن اتاپ ءوتىپ، 2022 -جىلعى 29-30-قاراشاداعى قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ پاريجگە جانە 2023 -جىلعى 1-قاراشاداعى فرانسۋز رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ استاناعا ساپارلارىن جالعاستىرا وتىرىپ، مەملەكەتتەر باسشىلارى باسىمدىقتاعى مەملەكەتارالىق قاتىناستاردى كۇشەيتىلگەن ستراتەگيالىق ارىپتەستىك دەڭگەيىنە جەتكىزۋ ماقساتىندا ونى تەرەڭدەتۋگە، كەڭەيتۋگە جانە ءارتاراپتاندىرۋعا دەگەن ءوزارا ۇمتىلىستارىن راستادى.

3. پرەزيدەنتتەر جاھاندىق جانە وڭىرلىك دەڭگەيدە بەيبىتشىلىككە، قاۋىپسىزدىككە جانە تۇراقتىلىققا جاردەمدەسۋگە ورتاق بەيىلدىگىن قايتا ءبىلدىردى. حالىقارالىق قۇقىققا جانە ب ۇ ۇ جارعىسىنىڭ نەگىزگى قاعيداتتارىنا، اتاپ ايتقاندا، بارلىق مەملەكەتتەردىڭ ەگەمەندىگىن، تاۋەلسىزدىگىن، اۋماقتىق تۇتاستىعىن جانە حالىقارالىق مويىندالعان شەكارالارىنىڭ مىزعىماستىعىن قۇرمەتتەۋگە، سونداي-اق داۋلاردى بەيبىت جولمەن شەشۋگە دەگەن بۇلجىماس بەرىك ۇستانىمدارىن اتاپ ءوتتى.

ۋكرايناداعى جاعدايعا، ونىڭ گۋمانيتارلىق سالدارىنا، سونداي-اق الەمدىك ەكونوميكا مەن وسال ەلدەردىڭ ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگىنە تيگىزەتىن اسەرىنە اسا الاڭداۋشىلىق ءبىلدىردى.

ازەربايجان مەن ارمەنيا اراسىنداعى قاتىناستاردى قالىپىنا كەلتىرۋگە، سونداي-اق ەكى مەملەكەتتىڭ اۋماقتىق تۇتاستىعىن قۇرمەتتەي وتىرىپ جانە 1991-جىلعى الماتى دەكلاراتسياسى نەگىزىندە وڭىردە بەرىك ءارى تۇراقتى بەيبىتشىلىك ورناتۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن كەلىسىمگە قول قويۋدى جەدەلدەتۋگە تولىق قولداۋ ءبىلدىردى. پرەزيدەنتتەر ترانسكاسپيي حالىقارالىق كولىك باعىتىن دامىتۋ ءۇشىن وڭتۇستىك كاۆكازداعى تۇراقتىلىقتىڭ ماڭىزىن اتاپ ءوتتى.

اۋعانستان مەن تاياۋ شىعىستاعى جاعدايعا، سونداي-اق ب ۇ ۇ اياسىنداعى بەيبىتشىلىكتى قولداۋ وپەراتسيالارىنا قاتىستى بارلىق وڭىرلىك جانە حالىقارالىق ماسەلەلەر جونىندە ءوزارا كونسۋلتاتسيالاردى تەرەڭدەتۋگە دەگەن ۇمتىلىسىن ءبىلدىردى.

4. مەملەكەتتەر باسشىلارى ءبىر جاعىنان قازاقستان مەن فرانسيانىڭ، ەكىنشى جاعىنان، قازاقستان مەن ەۋروپا وداعى جانە وعان مۇشە مەملەكەتتەر اراسىنداعى كەڭەيتىلگەن ارىپتەستىك پەن ىنتىماقتاستىق تۋرالى كەلىسىم شەڭبەرىندەگى تىعىز ىنتىماقتاستىقتى جالعاستىرۋعا دەگەن ۇمتىلىسىن اتاپ ءوتتى. ورتالىق ازيا مەن ەۋروپا وداعى اراسىنداعى ءوزارا بايلانىس سالاسىنداعى ارىپتەستىكتىڭ اسا ماڭىزدى ەكەنىن مويىنداپ، ەۋروپالىق «Global Gateway» ستراتەگياسىن ىسكە اسىرۋعا، سونداي-اق اسا ماڭىزدى مينەرالدار سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىققا قولداۋ ءبىلدىردى.

5. پرەزيدەنتتەر كليماتتىڭ وزگەرۋىنە قارسى كۇرەسكە دەگەن بەيىلدىگىن ءبىلدىردى. دۇنيەجۇزىلىك بانك پرەزيدەنتى مەن ساۋد ارابياسى تاق مۇراگەرىنىڭ ارىپتەستىك بىرلەسۋىمەن 2024 -جىلعى 3-جەلتوقساندا ەر-ريادتا COP16 الاڭىندا ۇيىمداستىرىلاتىن «One Water Summit» ءىس-شاراسىنا دايىندىق شەڭبەرىندە قازاقستان مەن فرانسيا اراسىنداعى شولەيتتەنۋ بويىنشا ىنتىماقتاستىقتى قۇپتادى. اتالعان بىرلەسكەن باستاما ارقىلى قازاقستان مەن فرانسيا سۋدى تۇراقتى جانە ينتەگراتسيالاي وتىرىپ باسقارۋعا قاتىستى ناقتى شەشىمدەر ازىرلەۋدى جانە جوعارى دەڭگەيدە ساياسي تۇرعىدان بىرلەسۋ ءىسىن كۇشەيتۋدى ماقسات تۇتادى. ەكى ەل كليماتتىڭ وزگەرۋىنىڭ سالدارىن جەڭىلدەتۋ جانە وعان بەيىمدەلۋ،

ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگىن جانە ەنەرگەتيكالىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا ورتالىق ازيادا بۇل باعىتتاعى ىنتىماقتاستىقتى جالعاستىرۋدى كوزدەيدى.

قازاقستاننىڭ يننوۆاتسيالىق كومىرتەكسىز ەنەرگيا كوزدەرىنە كوشۋىنە ىقپال ەتەتىن قۋاتتىلىعى 1 گۆت بولاتىن جەل ەلەكتر ستانتسياسىن سالۋ جونىندەگى اۋقىمدى جوباسىن ىسكە اسىرۋدى قۇپتادى.

6. قازاقستان مەن فرانسيا - ءوزارا ماڭىزدى ەكونوميكالىق ارىپتەستەر. مەملەكەتتەر باسشىلارى ەكى ەل اراسىنداعى جۇيەلى ىنتىماقتاستىق، اتاپ ايتقاندا، ەنەرگەتيكا، سونىڭ ىشىندە اتوم ەنەرگەتيكاسى، ماڭىزدى ماتەريالدار، ونەركاسىپ، كولىك جانە اەروعارىش سالالارىنداعى ىقپالداستىقتىڭ جاڭا كوكجيەكتەرىن ايقىنداۋدىڭ، سونداي-اق اۋىل شارۋاشىلىعى، دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە قالانى تۇراقتى دامىتۋ سەكىلدى سالالاردا جاڭا الەۋەتتى ارىپتەستىكتەرگە قول جەتكىزۋدىڭ ماڭىزدىلىعىمەن كەلىستى.

سيفرلاندىرۋ جانە جاساندى ينتەللەكتى سالاسى يننوۆاتسيالىق شەشىمدەردى بىرلەسىپ ازىرلەۋ ءۇشىن جوعارى الەۋەتكە يە ەكەنىن اتاپ ءوتىپ، وسى سالادا ەكىجاقتى ىنتىماقتاستىق نىعايتىلعانىن اتاپ كورسەتتى.

7. فرانسيا پرەزيدەنتى قازاقستاننىڭ ەنەرگەتيكالىق تاۋەلسىزدىك جانە ەكونوميكانى كومىرتەكسىزدەندىرۋ سالالارىنداعى ماقساتتارىن فرانتسيانىڭ قولدايتىنىن ءبىلدىرىپ، قازاقستاننىڭ ازاماتتىق اتوم ەنەرگەتيكاسىن دامىتۋ سالاسىندا قابىلدايتىن كەز كەلگەن شەشىمدەرىن ىسكە اسىرۋعا بەلسەندى تۇردە جاردەمدەسۋگە دايىن ەكەنىن ءبىلدىردى.

8. پرەزيدەنتتەر فرانسيانىڭ دامۋ اگەنتتىگىنىڭ (AFD) قازاقستانداعى وكىلدىگىنىڭ اشىلۋىن قۇپتاپ، سۋ رەسۋرستارى، اۋىل شارۋاشىلىعى، دەنساۋلىق ساقتاۋ، سيفرلىق تەحنولوگيالار، تۇراقتى قالالار قۇرۋ جانە ەنەرگەتيكالىق كوشۋ سالالارىنداعى جوبالار مەن ولاردى قارجىلاندىرۋدىڭ پەرسپەكتيۆالارىن اتاپ ءوتتى.

9. مەملەكەتتەر باسشىلارى 2024 -جىلى كلەرمون- فەرراندا وتكەن مال شارۋاشىلىعى سامميتىنە قازاقستاننىڭ قۇرمەتتى قوناق رەتىندە قاتىسۋىن قۇپتاپ، اۋىل شارۋاشىلىعى مەن اگروونەركاسىپتىك سەكتورلارداعى ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋدى قاناعاتتانارلىقپەن اتاپ ءوتتى.

10. پرەزيدەنتتەر دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىقتىڭ ماڭىزىن اتاپ كورسەتتى. العاشقى مەديتسينالىق-سانيتارلىق كومەكتى دامىتۋ بويىنشا جاھاندىق كواليتسياعا قولداۋ ءبىلدىردى.

ەكى ەلدىڭ مەديتسينالىق مەكەمەلەرى مەن وقۋ جانە زەرتتەۋ ورتالىقتارى اراسىنداعى ارىپتەستىكتى تەرەڭدەتۋدىڭ ماڭىزىن اتاپ ءوتتى. پروتون تەراپياسى، مەديتسينالىق دياگنوستيكا، جاساندى ينتەللەكتى جانە اۋرۋحانالاردى جابدىقتاۋ سالالارىندا قول قويىلعان كەلىسىمدەر وسى نەگىزگى سەكتورداعى ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋعا ىقپال ەتەتىن بولادى.

11. مەملەكەتتەر باسشىلارى 2024 -جىلعى 4-قاراشادا گيمە مۇراجايىندا اشىلعان «قازاقستان: ۇلى دالا جاۋھارلارى» كورمەسىنىڭ وتكىزىلۋىنە وڭ باعا بەردى. مۇراجايلار مەن مادەني مۇرالار، ارحەولوگيا جانە ارحيۆتەر سالاسىندا قول قويىلعان كەلىسىمدەردى ىسكە اسىرۋ شەڭبەرىندە ەكى ەلدىڭ مادەني مەكەمەلەرى اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق پەن تاجىريبە الماسۋدى كۇشەيتۋگە باعىتتالعان جوبالاردى جالعاستىرۋعا قولداۋ ءبىلدىردى. ەكى ەلدىڭ كينەماتوگرافيا سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىعى قارقىندى دامىپ كەلە جاتقانىن اتاپ ءوتىپ، ونى ودان ءارى دامىتۋعا شاقىردى.

12. پرەزيدەنتتەر ءبىلىم بەرۋ جانە عىلىمي زەرتتەۋلەر سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋعا دەگەن نيەتتەرىن جەتكىزدى. قازاقستاندا فرانتسۋز ءتىلىن وقىتۋدى دامىتۋ ماڭىزىن اتاپ ءوتىپ، 2023 -جىلعى 1-قاراشادا استانادا قول قويىلعان ۇكىمەتارالىق كەلىسىم نەگىزىندە استانا مەن الماتىدا ەكى فرانتسۋز مەكتەبىن اشۋ جوباسىنىڭ ىلگەرىلەۋىن قۇپتادى. ستۋدەنت الماسۋ، كادرلاردى دايارلاۋ جانە كاسىبي ءبىلىم بەرۋ سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى ودان ءارى قولدادى.

13. مەملەكەتتەر باسشىلارى ساپار بارىسىندا قول قويىلعان رەادميسسيا تۋرالى ۇكىمەتارالىق كەلىسىم نەگىزىندە زاڭسىز كوشى-قونمەن كۇرەسكە باعىتتالعان ىنتىماقتاستىقتىڭ ماڭىزىن اتاپ ءوتتى.

2024 -جىلعى قازاندا وتكەن «قازاقستان - ەۋروپالىق وداق» ىنتىماقتاستىق كەڭەسى بارىسىندا بەلگىلەنگەندەي، قازاقستان مەن ەۋروپالىق وداق اراسىنداعى ۆيزالىق رەجيمدى جەڭىلدەتۋ مەن رەادميسسيا تۋرالى كەلىسىمدەر بويىنشا كەلىسسوزدەردى دايىنداۋعا ودان ءارى قولداۋ ءبىلدىردى.

14. مەملەكەتتەر باسشىلارى 2024 -جىلى پاريجدەگى جازعى وليمپيادا جانە پاراليمپيادا ويىندارىنىڭ، سونداي-اق 2024 -جىلعى قىركۇيەكتە استاناداعى بەسىنشى دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىندارىنىڭ تابىستى وتكەنىن قۇپتادى. الداعى قىسقى جانە جازعى وليمپيادا جانە پاراليمپيادا ويىندارىنا دايىندىق ماقساتىندا سپورت جانە تۋريزم سالاسىنداعى بايلانىستاردى نىعايتۋعا كەلىستى.

15. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆ فرانسۋز رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ەممانيۋەل ماكرونعا ىستىق ىقىلاسى مەن قوناقجايلىق تانىتقانى ءۇشىن العىس ايتىپ، فرانسۋز رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنا ساپارمەن كەلۋگە شاقىردى.