قازاق تالاق ايتقان با نەمەسە جەلىدە تالاق ايتۋ اجىراسۋ بولىپ ەسەپتەلە مە؟

استانا. KAZINFORM - شەتەلدە الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى تالاق ايتىپ، اجىراسقاندار قىزۋ تالقىلانىپ جاتىر.

Massaget.kz ءتىلشىسى تانىمال ەتنوگراف بولات بوپاي ۇلىمەن سۇحباتتاسىپ، ق م د ب دەرەكتەرىنە سۇيەنىپ، وسى ماسەلەگە شولۋ جاسادى.

قازاقتا تالاق ايتۋ ءداستۇرى بولعان با؟

ەتنوگراف بولات بوپاي ۇلى قازاق ەرتەدە ايەلىنەن اجىراسقاندا تالاق ايتقانىن راستادى. تالاق اراب تىلىنەن اۋدارعاندا «بوساتۋ، اجىراسۋ» دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى.

«قازاق قوعامىندا تالاق ايتۋ يسلام ءدىنىنىڭ ىقپالىمەن پايدا بولعان. قازاقتار تالاق ايتۋ ارقىلى اجىراسۋ ماسەلەسىن شەشكەن. ادەتتە تالاق ايتۋ ەر ادامعا عانا بەرىلگەن قۇقىق بولعان. تالاق ايتۋدىڭ بىرنەشە جاعدايى بولعان:

ايەلىنىڭ مىنەز-قۇلقى نەمەسە ءتارتىبى ەر ادامعا ساي كەلمەسە؛

ايەلىنىڭ ادال ەمەستىگى نەمەسە زيناقورلىق جاساعانى انىقتالسا؛

ەر ادام ايەلىن جەك كورىپ نەمەسە ودان ارى قاراي تۇرا المايتىنىن سەزسە»، - دەپ جاۋاپ بەردى ەتنوگراف.

ساراپشى ەرتەدە قازاق قوعامىندا اجىراسۋ ماسەلەسى قالاي شەشىلگەنىن ءتۇسىندىردى.

«ەرتەدە قازاق قوعامىندا اجىراسۋ ماسەلەسى كوبىنە اقساقالداردىڭ نەمەسە رۋ باسشىلارىنىڭ كەڭەسىندە شەشىلگەن. مۇندا ەر ادامنىڭ تالاق ايتۋى زاڭدى تۇردە قاراستىرىلعان، ال ايەلگە اجىراسۋدى تالاپ ەتۋ قۇقىعى شەكتەۋلى بولعان. ايەل اجىراسۋدى تەك مىنا جاعدايلاردا تالاپ ەتە العان:

ەر ادام ۇزاق ۋاقىت بويى ۇيىنە ورالماسا نەمەسە ءىز-ءتۇزسىز جوعالىپ كەتسە؛

ەر ادام ايەلىن كۇتىپ-باپتاۋ مىندەتتەرىن ورىنداماسا نەمەسە ونى تاستاپ كەتسە؛

ەر ادامنىڭ فيزيكالىق نەمەسە پسيحولوگيالىق زورلىق-زومبىلىعى بولسا»، - دەدى بولات بوپاي ۇلى.

سونىمەن قاتار، ايەل اجىراسۋدى تالاپ ەتكەن جاعدايدا، ول رۋ باسشىلارىنا نەمەسە قازىلارعا ارىز جازىپ، ءوزىنىڭ جاعدايىن ءتۇسىندىرىپ، دالەلدەرىن كەلتىرۋى قاجەت بولعان.

الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى تالاق ايتۋ دۇرىس پا؟

بولات بوپاي ۇلى بۇگىندە تالاق ايتۋ وتە كۇردەلى ماسەلە ەكەنىن، زاڭنامالىق تۇرعىدا قازاقستاندا رەسمي اجىراسۋ تەك سوت ارقىلى شەشىلەتىندىكتەن، تالاق ايتۋدىڭ زاڭدى كۇشى جوعىن ءتۇسىندىردى. دەگەنمەن ساراپشىنىڭ سوزىنشە، الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى تالاق ايتۋ دۇرىس ەمەس.

«بۇل پروتسەسس وتباسى مۇشەلەرىنىڭ قۇقىقتارى مەن مۇددەلەرىن قورعايتىن زاڭنامالىق جولمەن شەشىلۋى ءتيىس. الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى تالاق ايتۋ، اسىرەسە، ايەلدەردىڭ قۇقىعىن بۇزىپ، ولاردىڭ قادىر-قاسيەتىنە نۇقسان كەلتىرۋى مۇمكىن. ەتنوگراف رەتىندە ايتارىم، قازىرگى زاماندا اجىراسۋ ماسەلەسى اشىق، ءادىل جانە قۇقىقتىق نەگىزدە شەشىلۋى ءتيىس. ايەلدەر مەن ەركەكتەردىڭ تەڭ قۇقىقتارى مەن مىندەتتەرى بار. تالاق ايتۋ ءداستۇرى تاريحتا قالعانىمەن، قازىرگى قوعامدا ونى قولدانۋ قولايسىز ءارى ادىلەتسىز دەپ ەسەپتەيمىن»، - دەپ تۇيىندەدى ول.

حابارلامامەن جازعان تالاق اسەر ەتە مە؟

ق م د ب شاريعات جانە ءپاتۋا ءبولىمى مالىمەتىنشە، حانافي مازھابىندا «تالاق» ءسوزى پاراق سياقتى نارسەلەرگە انىق جازىلعان بولسا، اشىق ايتىلعان تالاقتىڭ ۇكىمىندەي بولادى.

«كۇيەۋى ايەلىنە تالاقتى تەلەفون، ەلەكترون پوشتا، sms نەمەسە داۋىستىق پوشتا ت. ب. ارقىلى حابارلاسا، مۇنداي تالاق جارامدى بولىپ سانالادى»، - دەپ جازىلعان حابارلامادا.

ەسكە سالايىق، بۇعان دەيىن الەۋمەتتىك جەلىدە بىرىككەن اراب امىرلىكتەرىنىڭ پرەمەر-ءمينيسترىنىڭ قىزى ماحرا كۇيەۋىمەن الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى اجىراسقانى حابارلاندى.

جەلى قولدانۋشىلارى ولار مۇسىلماندىق داستۇرگە ساي اجىراسقانىن جازىپ جاتىر. ادەتتە ءۇش رەت تالاق ەتۋ ارقىلى اجىراسۋعا بولادى.