ەلىمىزدە بالالار اراسىنداعى ارتىق سالماق ماسەلەسى قانشالىقتى وزەكتى

استانا. KAZINFORM - قازاقستاندا بالالار اراسىنداعى ارتىق سالماق ماسەلەسى قانشالىقتى وزەكتى؟ كەيىنگى جىلدارى جەتكىنشەكتەر اراسىنداعى سەمىزدىك كورسەتكىشى ارتتى ما؟ بۇل سۇراققا ق ر دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى جاۋاپ بەردى.

- قازاقستاندا بالالار اراسىندا ارتىق سالماق پەن سەمىزدىك ماسەلەسى وزەكتى جانە وسى جاعداي دارىگەرلەردى الاڭداتىپ وتىر. سەمىزدىك بالالار ءۇشىن قاۋىپتى، سەبەبى ول قانت ديابەتى، جۇرەك اۋرۋلارى، جوعارى قان قىسىمى، تىنىس الۋدىڭ قيىنداۋى سياقتى اۋرۋلارعا اكەلەدى. سونىمەن قاتار، بالادا ءوزىن-ءوزى باعالاۋ تومەندەپ، دەپرەسسيا، جالعىزدىق، بۋللينگكە ۇشىراۋ قاۋپى ارتادى. بۇل جاعداي ەرەسەك ومىردە دە سوزىلمالى اۋرۋلارعا سەبەپ بولۋى مۇمكىن.

2020 -جىلعى دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ COSI زەرتتەۋىنە سايكەس، ەلىمىزدەگى 6- 9 جاس ارالىعىنداعى بالالاردىڭ 20,6 پايىزىندا ارتىق سالماق بار، ال 6,6 پايىزى سەمىزدىككە شالدىققان. بۇل كورسەتكىش ەر بالالار اراسىندا اناعۇرلىم جوعارى - ارتىق سالماعى بار ۇلدار ۇلەسى %23,6 بولسا، قىزداردا - %17,6، سونداي-اق سەمىزدىككە شالدىققان ۇلداردىڭ ۇلەسى %8,7، قىزدار %4,6 دەڭگەيىندە. اتالعان زەرتتەۋ اياسىندا شەكتەن تىس سەمىزدىك تە تىركەلىپ وتىر، - دەلىنگەن مينيسترلىكتىڭ Kazinform اگەنتتىگىنە بەرگەن جاۋابىندا.

ارتىق سالماق پەن سەمىزدىكتىڭ تارالۋى تۇرعىلىقتى جەرگە دە بايلانىستى. قالالىق جەرلەردە بۇل كورسەتكىشتەر اۋىلعا قاراعاندا ەداۋىر جوعارى، ياعني قالادا - %23,1، ال اۋىلدا %17,5 شاماسىندا. اسىرەسە، قالاداعى ۇل بالالار اراسىندا سەمىزدىك پەن ارتىق سالماقتىڭ تارالۋى جوعارى - %26,8.

- سوڭعى جىلدارى جەتكىنشەكتەر اراسىندا دا بۇل ماسەلە ۋشىعىپ كەلەدى. HBSC حالىقارالىق زەرتتەۋىنىڭ 2017-2018 جانە 2021-2022 -جىلدارداعى دەرەكتەرىن سالىستىرعاندا، 11- 15 جاس ارالىعىنداعى جاسوسپىرىمدەر اراسىندا ارتىق سالماق پەن سەمىزدىك كورسەتكىشى 1,6 ەسەگە وسكەنى انىقتالعان. بۇل - ءومىر سالتىنىڭ وزگەرۋى، فيزيكالىق بەلسەندىلىكتىڭ تومەندەۋى جانە دۇرىس تاماقتانۋدىڭ بولماۋىنا بايلانىستى. جالپى، اتالعان دەرەكتەر ەلىمىزدە بالالار مەن جەتكىنشەكتەردىڭ دەنساۋلىعىنا قاۋىپ ءتوندىرىپ تۇرعان ارتىق سالماق پەن سەمىزدىك ماسەلەسىنە ۋاقىتىلى ارەكەت ەتۋ قاجەت ەكەنىن بايقاتىپ وتىر.

بۇل باعىتتا پروفيلاكتيكالىق شارالار، تاماقتانۋ مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ جانە فيزيكالىق بەلسەندىلىكتى ارتتىرۋ بويىنشا جۇيەلى جۇمىستار اتقارىلىپ كەلەدى. بيىل ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىندا تاماقتانۋ ستاندارتى مەن اس ءمازىرى بەكىتىلدى. ول ءوز كەزەگىندە مەكتەپتەگى بالالاردىڭ دۇرىس تاماقتانۋىنا مۇمكىندىكتەر بەرەدى. ايتەسە دە، بالالار مەن جەتكىنشەكتەر اراسىنداعى ارتىق سالماق پەن سەمىزدىكتىڭ الدىن الۋ ماقساتىندا اقپاراتتىق-ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ، دۇرىس تاماقتانۋ مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ، بۇل باعىتتا اتا-انالار مەن پەداگوگتەردىڭ ءبىلىمىن كوتەرۋ، سكرينينگ جانە ەرتە دياگنوستيكا جۇرگىزۋ سەكىلدى ءتيىستى ۇسىنىمدار بەرىلدى، - دەپ اتالىپ وتكەن ۆەدومستۆو اقپاراتىندا.

بىلتىر دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى اقمارال ءالنازاروۆا ءاربىر بەسىنشى بالا ارتىق سالماقتان زارداپ شەگەتىنىن ايتقان ەدى.

اۆتور

رۋسلان عابباسوۆ