ۇكىمەت جىلىتۋ ماۋسىمىنداعى ءورت قاۋىپسىزدىگى شارالارىن پىسىقتايدى
استانا. KAZINFORM - بۇگىن ساعات 9:00 دە ۇكىمەت وتىرىسى وتەدى. وندا مينيسترلەر كابينەتى مۇشەلەرى اقپاراتتىق جانە تەلەكوممۋنيكاتسيالىق ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ جانە جىلىتۋ ماۋسىمىنداعى ءورت قاۋىپسىزدىگى شارالارىن تالقىعا سالادى.
وتىرىس قورىتىندىسى بويىنشا وتەتىن باسپا ءسوز كونفەرەنسياسىنا:
جاساندى ينتەللەكت جانە سيفرلىق دامۋ ۆيتسە-ءمينيسترى دوسجان مۇساليەۆ؛
«قازاقتەلەكوم» ا ق باس اكىمشىلىك ديرەكتورى ەرجان مەيراموۆ؛
«كسەلل» ا ق باسقارما ءتوراعاسى، باس اتقارۋشى ديرەكتور اسقار جامباكين؛
Beeline Kazakhstan حولدينگىنىڭ پرەزيدەنتى ەۆگەني ناسترادين؛
«موبايل تەلەكوم-سەرۆيس» باسقارما ءتوراعاسى الەكساندر بابيچيەۆ ب ا ق وكىلدەرى تاراپىنان تۋىندايتىن ساۋالدارعا جاۋاپ بەرەدى.
ايتا كەتەيىك، وتكەن اپتاداعى ۇكىمەت وتىرىسىندا 2025 -جىلعى قاڭتار- قىركۇيەك ايلارىنداعى الەۋمەتتىك- ەكونوميكالىق دامۋ قورىتىندىلارى مەن رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتىڭ اتقارىلۋ بارىسى تالقىعا سالىندى. سول كەزدە ۇلتتىق ەكونوميكا ءبىرىنشى ۆيتسە- ءمينيسترى ازامات ءامرين وسى جىلدىڭ قاڭتار-تامىزىندا سىرتقى ساۋدا اينالىمى 90,1 ميلليارد دوللاردى قۇراعانىن ايتتى.
- تاۋارلار ەكسپورتى 50,2 ميلليارد دوللار، ونىڭ ىشىندە وڭدەلگەن تاۋارلاردىڭ ەكسپورتى 18,1 ميلليارد دوللار بولدى. تاۋارلار يمپورتى - 40,1 ميلليارد دوللار. الەمدىك تاۋار نارىقتارىنداعى تومەن باعالارعا قاراماستان 10 ميلليارد دوللاردان اسا وڭ ساۋدا بالانسى ساقتالادى، - دەدى ۆيتسە-مينيستر.
وسى ورايدا ازامات ءامرين تۇراقتى ەكونوميكالىق ءوسىمدى ۇستاپ تۇرۋ ماقساتىندا ورتالىق جانە جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار مىناداي شارالارعا باسا نازار اۋدارۋى قاجەتتىگىن ايتتى:
ينفراقۇرىلىم سالۋعا جانە ماشينا جاساۋدى قولداۋعا بولىنگەن بيۋدجەت قاراجاتىنىڭ يگەرىلۋىنە باقىلاۋدى كۇشەيتۋ؛
ينۆەستيتسيالىق جوبالاردى قارجىلاندىرۋ ءۇشىن بيۋدجەتتەن «بايتەرەك» حولدينگىنە قاراجات ءبولۋدى جالعاستىرۋ؛
وسى جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن وڭدەۋ ونەركاسىبىندە جوسپارلانعان ينۆەستيتسيالىق جوبالاردىڭ اياقتالۋىن جانە ىسكە قوسىلۋىن قامتاماسىز ەتۋ؛
كۇتىلىپ وتىرعان ەگىندى تولىق كولەمدە جيناۋعا جاعداي جاساۋ.
ال قارجى مينيستر ءمادي تاكيەۆتىڭ دەرەگىنشە، مەملەكەتتىك بيۋدجەتتىڭ كىرىستەر كولەمى 17,3 تريلليون تەڭگەنى قۇراپ، جوسپار 102 پايىز ورىندالدى.
- وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا ءوسىم قارقىنى 116 پايىزعا جەتىپ، 2,4 تريلليون تەڭگەنى قۇرادى. ونىڭ ىشىندە رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتىڭ ءتۇسىم كولەمى 10,5 تريلليون تەڭگەنى قۇراپ، جوسپار 97,3 پايىز ورىندالدى. ءوسىم قارقىنى وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا شامامەن 1,4 تريلليون تەڭگەگە نەمەسە 116 پايىز جەتتى، - دەدى ول.
ۇلتتىق بانك ءتوراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى ەرۇلان جاماۋبايەۆ جىل باسىنان بەرى تەڭگە باعامى نەگىزگى ىشكى فاكتورلار اياسىندا 1 ا ق ش دوللارى ءۇشىن 549,07 تەڭگەگە دەيىن 4,6 پايىزعا السىرەگەنىن، ۇلتتىق ۆاليۋتانىڭ ايىرباس باعامىن قولداۋ ۇلتتىق قوردان بيۋدجەتكە بەرىلەتىن ترانسفەرتتەردەن شەتەل ۆاليۋتاسىن ساتۋ ەسەبىنەن جۇزەگە اسىرىلىپ وتىرعانىن ايتتى.
- ونىڭ كولەمى وسى جىل باسىنان قىركۇيەك ايىنا دەيىن 6,6 ميلليارد ا ق ش دوللارى بولدى. سونىمەن قاتار 4,3 ميلليارد ا ق ش دوللارىنا التىن ساتىپ الۋدى تەڭەستىرۋ وپەراتسيالارى جۇزەگە اسىرىلدى. قابىلدانعان شارالار ناتيجەسىندە ۆاليۋتا نارىعى قازىر تەڭگەرىمدى كۇيدە ساقتالىپ وتىر. ۇلتتىق بانك تەڭگەرىمسىزدىكتىڭ جيناقتالۋىن بولدىرمايتىن يكەمدى باعام قالىپتاستىرۋ رەجيمىن ۇستانا بەرەدى، - دەدى ەرۇلان جاماۋبايەۆ.
ونەركاسىپ جانە قۇرىلىس ءمينيسترى ەرسايىن ناعاسپايەۆتىڭ دەرەگىنشە، ماشينا جاساۋ سالاسى كولىك قۇرالدارى، اۋىل شارۋاشىلىق تەحنيكاسى، جانە ءتۇرلى جابدىقتار ءوندىرىسىنىڭ وسۋىنەن 14 پايىزعا ۇلعايعان.
- بۇل - ىشكى سۇرانىستىڭ ۇلعايۋى، ءىرى ينۆەستيتسيالىق جوبالاردىڭ جۇزەگە اسىرىلۋى مەن مەملەكەتتىك قولداۋدىڭ ناتيجەسى. سونىمەن قاتار بيىل الماتى قالاسىندا كوپبرەندتى جەڭىل اۆتوموبيل شىعاراتىن زاۋىت، استانا قالاسىندا جولاۋشىلار ۆاگوندارىن وندىرەتىن «شتادلەر قازاقستان» كاسىپورنى، اتىراۋ قالاسىندا جۇك ۆاگوندارىن شىعاراتىن زاۋىت پايدالانۋعا بەرىلدى. سونداي-اق قوستاناي قالاسىندا KIA جەڭىل اۆتوموبيلدەرىن وندىرەتىن زاۋىتتى ىسكە قوسۋ جوسپارلانعان، - دەدى مينيستر.
ەنەرگەتيكا ءمينيسترى ەرلان اقكەنجەنوۆتىڭ دەرەگىنشە، قاڭتار- قىركۇيەك ايلارىندا 11,6 ميلليون توننا مۇناي ونىمدەرى ءوندىرىلدى نەمەسە وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا %110,1 كورسەتتى.
- مۇناي-گاز حيمياسى ونىمدەرىن ءوندىرۋ كولەمى 477,2 مىڭ توننا نەمەسە وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىنە قاراعاندا %115,8 قۇرادى. بيىلعى جوسپار - 589,7 مىڭ توننا. ەسەپتى كەزەڭدە 89,9 ميلليارد كۆتساعات ەلەكتر ەنەرگياسى ءوندىرىلدى. وسى جىلدىڭ جوسپارى - 117,9 م ل ر د كۆتساعات، - دەدى ول.
ساۋدا جانە ينتەگراتسيا ءمينيسترى ارمان شاققاليەۆ ساۋدانىڭ جوسپارلى كورسەتكىشتەرىنە قول جەتكىزۋ بويىنشا جۇرگىزىلىپ جاتقان جۇمىستار تۋرالى باياندادى.
ونىڭ ايتۋىنشا، 9 ايدا ساۋدا سالاسىنىڭ ناقتى كولەم يندەكسى %108,8 بولدى. نومينالدى تۇردە ساۋدا كولەمى 52,8 تريلليون تەڭگە بولىپ، وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا %14,5 ءوسىم كورسەتتى.
- مۇنداي ءوسىم ەلدىڭ بارلىق وڭىردە بايقالادى. اسىرەسە ساۋدا وسىمىنە ەڭ كوپ ۇلەس قوسقان وڭىرلەر - الماتى، استانا، شىمكەنت قالالارى مەن اتىراۋ جانە قاراعاندى وبلىستارى. اتالعان بەس ءوڭىردىڭ ۇلەسىنە جالپى ساۋدا كولەمىنىڭ %71,3 نەمەسە 37,6 تريلليون تەڭگە تيەسىلى، - دەدى ا. شاققاليەۆ.
اۋىل شارۋاشىلىعى ۆيتسە- ءمينيسترى ازات سۇلتانوۆ بيىل 9-ايدا اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ جالپى كولەمى 4,4 پايىزعا وسكەنىن ايتتى. مۇنداي ءوسىم ەگىن شارۋاشىلىعىنداعى ءوندىرىس كولەمىنىڭ 5,2%- عا، مال شارۋاشىلىعىندا 3,4%- عا ۇلعايۋى ەسەبىنەن بولىپ وتىر.
- بيىل شارۋالارعا مەملەكەت تاراپىنان بۇرىن- سوڭدى بولماعان قولداۋ كورسەتىلىپ، اگروتەحنولوگيالارمەن تولىق كولەمدە قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك جاسالدى. بۇل وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا سالاداعى ءوندىرىستىڭ ءوسۋىن قامتاماسىز ەتتى، - دەدى ۆيتسە- مينيستر.
وتىرىستى قورىتىندىلاعان پرەمەر- مينيستر ولجاس بەكتەنوۆ اكىمدەرگە بارلىق سالاداعى جاعدايدى تىكەلەي باقىلاۋعا الۋدى تاپسىردى.
- ينفلياتسيا دەڭگەيىن تومەندەتۋ ءۇشىن تۇتىنۋ باعالارىن تۇراقتاندىرۋ جۇمىسىن كۇشەيتۋ كەرەك. ينفلياتسياعا سىرتتان كەلەتىن ازىق-تۇلىك باعالارى قىسىم كورسەتىپ وتىر. سوندىقتان ىشكى نارىقتى وتاندىق ونىممەن بارىنشا قامتاماسىز ەتىپ، ازىق-تۇلىك تاۋارلارىنىڭ تۇراقتاندىرۋ قورلارىن جەدەل قالىپتاستىرعان ءجون. مەملەكەت باسشىسى اتاپ وتكەندەي، تۇتىنۋشىلىق نەسيە بەرۋ ءىسىن تۇراقتاندىرۋ بويىنشا باتىل شارالار قابىلداۋ قاجەت، - دەدى ۇكىمەت باسشىسى.
ول سالالىق مينيسترلىكتەر مەن ۇلتتىق كومپانيالاردىڭ باسشىلارىنا ۇزاق مەرزىمدى شارتتار مەن وفتەيك- كەلىسىمدەر ارقىلى وتاندىق تاۋار وندىرۋشىلەردىڭ جۇكتەمەسىن ارتتىرۋ جانە ولاردى تاپسىرىستارمەن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەلەرىن تىكەلەي باقىلاۋعا الۋدى تاپسىردى.
- وتاندىق شيكىزاتتى وڭدەۋ بارىسىندا ءبىرىنشى كەزەكتە جەرگىلىكتى قايتا وڭدەۋ كاسىپورىندارىنا باسىمدىق بەرىلۋى قاجەت. جاۋاپتى مەملەكەتتىك ورگاندارعا وڭدەۋ سەكتورىنا ينۆەستيتسيا تارتۋ جۇمىسىن كۇشەيتۋ ءۇشىن قولايلى جاعداي جاساۋدى تاپسىرامىن، - دەدى ۇكىمەت باسشىسى.
ۇكىمەت باسشىسى قازاقستاننىڭ ترانزيتتىك مۇمكىندىكتەرىن ودان ءارى ارتتىرۋ ءۇشىن ايتارلىقتاي الەۋەت بار ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
- كولىك مينيسترلىگى سالالىق ۇلتتىق كومپانيالارمەن بىرگە نەگىزگى ينفراقۇرىلىمدىق جوبالاردىڭ ۋاقتىلى جانە ساپالى ىسكە اسىرىلۋىن قامتاماسىز ەتۋى قاجەت. بۇل ەلىمىزدىڭ كولىك جۇيەسىن دامىتۋدا ستراتەگيالىق ماڭىزعا يە. اتاپ ايتقاندا، اۆتوجول جەلىلەرىندە جانە «الماتى اينالما تەمىرجول» جوباسىندا قۇرىلىس جۇمىستارىن ۋاقتىلى اياقتاۋ كەرەك. سونداي-اق «دوستىق- مويىنتى» ۋچاسكەسىندە ەكسپورتتىق جانە ترانزيتتىك تاسىمالداردى ۇلعايتۋ ماسەلەسىنە باسا ءمان بەرۋ كەرەك. بۇعان قوسا، شەتەلدىك رۇقسات بلانكىلەرىن ەلەكتروندىق فورماتقا كوشىرۋ بويىنشا جۇمىستاردى جالعاستىرۋ قاجەت. بۇل شارالار تاسىمالداۋ كولەمىن ۇلعايتۋعا جانە كولىك جەلىسىنىڭ ساپاسىن ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى، - دەدى ول.
مۇنان بولەك وتاندىق وندىرۋشىلەر ءۇشىن تاڭبالاۋدى جەڭىلدەتۋ ماسەلەسىن پىسىقتاۋ كەرەكتىگىن اتاپ ءوتتى.
- بۇدان باسقا، وتاندىق ونلاين الاڭداردى قولداي وتىرىپ، قاداعالاۋ جۇيەسىمەن ينتەگراتسيالاۋدى قوسا العاندا، ەلەكتروندىق ساۋدانى دامىتۋعا باعىتتالعان ىنتالاندىرۋ جونىندەگى شارالاردى ازىرلەۋ قاجەت. قورىتا ايتقاندا، ەكونوميكانىڭ تۇراقتى ءوسۋى ءۇشىن بارلىق مەملەكەتتىك ورگان مەن اكىمدىكتەر جانە بيزنەس قاۋىمداستىق جانىن سالىپ جۇمىس ىستەپ، بار كۇش-جىگەرىن جۇمىلدىرۋعا ءتيىس. بۇل مىندەتتى شەشۋگە قاجەتتى قۇرالدار بىزدە جەتكىلىكتى. پرەمەر- ءمينيستردىڭ ورىنباسارلارىنا ءوز باعىتتارى بويىنشا الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋدىڭ بەكىتىلگەن ينديكاتورلارىنىڭ ورىندالۋىنا باقىلاۋدى كۇشەيتۋدى تاپسىرامىن، - دەدى ولجاس بەكتەنوۆ.
مارلان جيەمباي
