شۇباتتىڭ كوپكە بەيمالىم قانداي قاسيەتتەرى بار - زەرتتەۋ ناتيجەلەرى
استانا. قازاقپارات - شۇباتتى ساقتاۋ مەرزىمى وتە قىسقا. «شۇبات - قۋات» دەيمىز. ەندەشە بۇل سۋسىننىڭ قۋاتى نەدە؟ شۇباتتىڭ تەڭدەسسىز قۇرامىن زەرتتەگەن عالىمدار بۇل پايدالى سۋسىندى بەس كۇننەن ارتىق ساقتاۋعا بولمايتىنىن ايتادى، دەپ حابارلايدى nur.kz.
شۇبات قانداي سۋسىن جانە ول قالاي ازىرلەنەدى؟
قازاق حالقى جاز مەزگىلىندە ءجيى پايدالاناتىن سۋسىنداردىڭ ءبىرى - شۇبات. شۇباتتى تۇيەنىڭ ءسۇتىن اشىتۋ ارقىلى ازىرلەيدى. ونىڭ قۇرامىنداعى پايدالى دارۋمەندەر ەجەلدەن زەرتتەلگەن ءارى عالىمدار تەڭدەسسىز سۋسىندى كۇنى بۇگىنگە دەيىن زەرتتەپ كەلەدى. قازاقتار شۇباتتى «شال» دەپ تە اتاعان.
سۋسىندى تۇيە ءسۇتىنىڭ نەگىزىندە دايارلايدى. شۇباتتىڭ انتياللەرگەندىك ءارى انتيديابەتتىك قۇرامىن بەلگىلى عالىم، تەراپيەۆت دەن برەننان زەرتتەگەن. شۇباتتىڭ ءتۇسى اق جانە ول قىمىزعا قاراعاندا قويۋ ءارى مايلى بولادى.
الماتى تەحنولوگيالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ زەرتتەۋشىسى ە. ك. اسەمبايەۆا شۇباتتى اشىتۋ جولىن بىلاي تۇسىندىرەدى:
تۇيەنىڭ بالعىن ءسۇتى مەن اشىتقىنى ارالاستىرىپ، اعاش ىدىسقا نەمەسە تەرىدەن جاسالعان قاپقا قۇيادى.
ىدىستىڭ اۋزىن مىقتاپ جاۋىپ، سۋسىندى شامامەن 7 ساعاتقا قالدىرادى.
شۇباتتى تەك ىشەردىڭ الدىندا عانا ارالاستىرادى.
«شۇبات - اشىعان سايىن شيپاسى ارتاتىن سۋسىن» اتتى ماقالادا شۇباتتى اشىتۋ ءتاسىلى ەگجەي- تەگجەيلى جازىلعان:
شۇبات ازىرلەۋ ءۇشىن جاڭا ساۋىلعان تۇيە ءسۇتىن ءسۇزىپ، 30-35 گرادۋسقا دەيىن سۋىتادى. سودان كەيىن ءسۇت ەمەن كەسپەككە قۇيىلىپ، ۇستىنە اشىتقى سالىنادى دا، پىسپەكپەن 20-30 مينۋت جايمەن ارالاستىرادى. وسى ۋاقىت ارالىعىندا ءسۇت قۇرامىنداعى كۇردەلى زاتتار جاي زاتتارعا اينالىپ، جاڭا ساۋىلعان ءسۇتتىڭ قىشقىلدىعى ارتادى. اشىماعان تۇيە ءسۇتىنىڭ قۇرامىندا كازەين بولادى، وسى ۋاقىتتا كازەين ءىرىپ، تۇنباعا تۇسەدى. تۇنعان كازەيندى ۇساقتاۋ ءۇشىن شۇباتتى مىندەتتى تۇردە ارالاستىرىپ تۇرۋ قاجەت. ساۋىننان الىنعان ءسۇتتى شۇباتى بار كەسپەككە قۇيىپ، جاقسىلاپ پىسەدى. شۇباتتى اشىتۋ پروتسەسى 20-25 گرادۋستا جۇرگىزىلۋى كەرەك. شۇباتتىڭ ساپاسى ونىڭ اشىتقىسىنا بايلانىستى بولادى.
· ءالسىز شۇبات - ءبىر تاۋلىك بويى اشىعان تۇيە ءسۇتى.
· جەتىلە باستاعان شۇبات - ەكى تاۋلىك بويى اشىعان تۇيە ءسۇتى.
· كۇشتى شۇبات - ءۇش تاۋلىكتەن ارتىق اشىعان تۇيە ءسۇتى. شۇباتتىڭ ەڭ جاقسىسى - وسى كۇشتى شۇبات.
اشىعان شۇباتتى 10-12 ساعات سالقىنداتىپ ىشۋگە بولادى.
تۇرىكمەنستاندا بۇل سۋسىندى «اگاران» دەپ اتايدى ەكەن. ونى تۇرىكمەن حالقى كوكتەيلدەر مەن دەسەرتتەر دايىنداۋعا پايدالاتىن كورىنەدى.
شۇباتتى ساقتاۋ مەرزىمى وتە قىسقا. توڭازىتقىش بولماسا، دايىن بولعان كۇننىڭ كەلەسى كۇنى شۇبات اشىپ كەتەدى جانە ىشۋگە جارامسىز بولىپ قالادى. شامامەن 5 كۇن بويى سۋسىندى 5 + گرادۋسقا دەيىنگى تەمپەراتۋرادا ساقتاۋعا بولادى. سول سەبەپتى اتالعان سۋسىن ەكسپورتتالمايدى جانە ونى دۇكەن سورەلەرىنەن كوپ كورمەيسىز.
شۇباتتىڭ پايداسى قانداي؟
ءوزىنىڭ قۇرامى بويىنشا شۇبات سيىر سۇتىنە قاتتى ۇقسايدى. ونىڭ قۇرامىندا امين قىشقىلدارى بار، سونىڭ ارقاسىندا شۇبات مايى مەن حولەستەرينى از بولىپ كەلەتىن اقۋىزدىڭ تاپتىرماس كوزىنە اينالادى. گەوگرافيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى سۆەتلانا ۆلاديميروۆنا موگيليۋك شۇبات قۇرامىنداعى كوپتەگەن مينەرال مەن دارۋمەندەر ەسەبىنەن دەنساۋلىققا وتە پايدالى دەپ ەسەپتەيدى:
· قۇرامىندا كالتسي مەن فوسفور بولعاندىقتان، سۇيەك تالشىقتارى نىعايادى.
· D دارۋمەنى ەرەسەكتەردە وستەوپوروزدىڭ، ال بالالاردا راحيتتىڭ الدىن الادى.
· كالي مەن ماگني جۇرەك بۇلشىق ەتتەرىنىڭ جۇمىسىن جاقسارتادى.
· اسكوربين قىشقىلى (س دارۋمەنى) يممۋندىق جۇيەنى كۇشەيتىپ، اعزانى قورعاۋ قىزمەتىن جاقسارتادى.
· ۆ دارۋمەندەرى توبى جۇيكە جۇيەسىن رەتكە كەلتىرىپ، تۇندە ۇيقى قاشۋدىڭ، تەز شارشاۋدىڭ الدىن الادى.
تابۋسي ماناەر اتتى عالىم مەن ونىڭ ارىپتەستەرى شۇباتتىڭ انتيديابەتتىك قاسيەتى بار ەكەنىن العا تارتادى. سۋسىن قانداعى گليۋكوزا مولشەرىن ازايتادى ەكەن. شۇبات ءوت جولدارى مەن باۋىر قىزمەتىنىڭ بۇزىلۋىندا پايدالى، سونداي- اق اۆيتامينوز بەن ديابەتتىڭ الدىن الىپ، اعزانى قالپىنا كەلتىرۋدە تاپتىرماس پايدالى سۋسىن سانالادى.
شۇباتتى كىمدەرگە ىشۋگە بولمايدى؟
شۇبات كەي جاعدايلاردا زياندى بولۋى مۇمكىن:
· مىسالى كەي ادامنىڭ وسى سۋسىنعا اللەرگياسى بولۋى ىقتيمال، سول سەبەپتى ءبىرىنشى رەت ءدامىن تاتقان ۋاقىتتا ساق بولعان ءجون.
· ىشەك ميكروفلوراسى بۇزىلعان ۋاقىتتا جىلى شۇباتتى ىشۋگە كەڭەس بەرىلمەيدى. مۇنداي جاعدايدا ول قۇرامىنداعى كوپتەگەن بەلسەندى زاتتىڭ سالدارىنان ديارەيانى ودان ارى كۇشەيتەدى.
· شۇباتتىڭ مايلىلىعى 8 پايىزعا جەتەتىندىكتەن، ونى ارتىق سالماق قوسۋعا بەيىمى بار ادامدارعا ىشۋگە بولمايدى.
قازاق حالقى ونى ازىرلەۋ جولدارىن كۇنى بۇگىنگە دەيىن ۇرپاقتان ۇرپاققا ميراس ەتىپ ساقتاپ كەلە جاتىر. شۇباتتى ورنىمەن پايدالانسا، ول دەنساۋلىقتى كۇشەيتىپ، ادام اعزاسىنا زور پايداسىن تيگىزەدى.
نازار اۋدارىڭىز! ماتەريال تەك تانىمدىق ماقساتتا ۇسىنىلىپ وتىر. جوعارىدا اتالعان كەڭەستەردى دارىگەر رۇقساتىنسىز قولدانۋعا بولمايتىنىن ەستەن شىعارماڭىز!