دارحان قىدىرالى: جوشى - قازاق حاندارىنىڭ اتاسى

استانا. kazinforم - ءتول تاريحىمىز بەن مادەني مۇرامىزدى تۇگەندەۋ - باياندى بولاشاقتىڭ كەپىلى.

سودان بولار، سوڭعى جىلدارى مەملەكەت باسشىسى قاسىم- جومارت توقايەۆ اتاسى الاش، كەرەگەسى اعاش قازاقتىڭ تاريحي قۇندىلىقتارىن جاڭعىرتۋعا باسا نازار اۋدارىپ كەلەدى.

الىسقا بارماي- اق، اتىراۋدا وتكەن قۇرىلتايدا ەل پرەزيدەنتى جوشى ۇلىسى قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىلىك داستۇرىندە ايرىقشا ورىن الاتىنىن ايقىنداپ، جوشى حاننىڭ تاريحي تۇلعاسىنا جانە قازاق تاريحىنداعى ورنى مەن ءرولىن زەردەلەۋدىڭ ماڭىزدىلىعىنا توقتالعان بولاتىن. بۇل تاريحي تاقىرىپتى دەپۋتاتتىق ساۋالىندا كوتەرىپ، زەرتتەۋ جۇمىستارىنا بەلسەندى اتسالىسىپ جۇرگەن سەناتور، تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، ق ر ۇ ع ا اكادەميگى دارحان قىدىرالى التىن وردا داۋىرىنە كوز جۇگىرتىپ، جوشى حاننىڭ قازاق تاريحىنداعى ءرولى جايلى اڭگىمەلەپ بەردى.

العاشقى ۇمتىلىس

قازاق حاندىعى - ءبىر بەلەس، قازاق دەپ اتالاتىن حاندىقتىڭ، ءتىپتى ءبىر ۇلتتىڭ تاريح ساحناسىنا شىعۋى اسپاننان تۇسكەن جوق. ونىڭ دا ارعى ءبىر كەزەڭى، ۇزىلمەي كەلە جاتقان التىن ارقاۋى بار. ول، ارينە، التىن وردا - ۇلىق ۇلىسقا بارىپ تىرەلەدى. جاسىراتىنى جوق، التىن وردا تاقىرىبى الا- قۇلا زەرتتەلگەن، اسىرەسە، كەڭەستىك كەزەڭدە زەردەلەۋگە كوپ رۇقسات بەرىلمەدى. سوندىقتان دا، بىزدەگى اۋەسقوي تاريحشىلار كوبىنەسە شىڭعىس حاننىڭ اينالاسىن توڭىرەكتەيدى. ال، مەملەكەتتىڭ قۇرىلۋى، كەيىنگى كەزەڭدەردەگى ۇلىستىڭ الەۋمەتتىك- ەكونوميكالىق جاعدايى، جىبەك جولىنىڭ بويىنداعى وركەنيەتتەردى جالعاۋشى ۇلىستىڭ قىزمەتى، مادەنيەتى، ادەبيەتى جونىندە زەرتتەۋلەر جۇيەلى جۇرگىزىلمەدى. وسى تاقىرىپ بويىنشا 2015 -جىلى قازاق حاندىعىنىڭ 550 -جىلدىعى اتالىپ وتكەندە ءبىز التىن وردا - ۇلىق ۇلىستىڭ 750 جىلدىعىن، سودان كەيىن جوشى ۇلىسىنىڭ 800 جىلدىعىن اتاپ ءوتۋدى ۇسىندىق. قۇر قول قاراپ وتىرماي، جۇمىستى دا سول جىلى باستاپ كەتتىك. كەيدە قازاق حالقىنىڭ تاريحى تەرەڭگە بارمايدى، مەملەكەتتىلىك بولماعان دەگەن سياقتى اڭگىمەلەر ايتىلىپ قالادى. بۇل رەتتە، ءبىز مەملەكەتتىلىگىمىزدىڭ تامىرى تەرەڭدە ەكەنىن ناقتى عىلىمي دالەلدەرمەن، دايەكتەرمەن ايعاقتاۋ ءۇشىن اۋقىمدى حالىقارالىق ەكسپەديتسيالار ۇيىمداستىردىق. اتاپ ايتقاندا، 2016 -جىلى موڭعوليانىڭ كەنتاي ايماعىنا حالىقارالىق ەكسپەديتسيا جۇرگىزدىك. كەلەسى 2017 -جىلى «كەنتايدان ۇلىتاۋعا» دەگەن حالىقارالىق ەكسپەديتسيا جۇرگىزىلدى. وعان 18 ەلدىڭ عالىمدارى قاتىستى. 2018 -جىلى دا ءبىرقاتار كىتاپ شىعارىپ، ءىرى جيىندار وتكىزدىك. 2019 -جىلى پاريجدە وسى تاقىرىپ توڭىرەگىندە ۇلكەن حالىقارالىق كونفەرەنسيا ۇيىمداستىردىق. وعان الەمنىڭ كورنەكتى عالىمدارى قاتىستى. سونىمەن قاتار ىستامبۇلدا، استانادا، تارازدا، بىشكەكتە القالى جيىندار ءوتىپ، جيىرماعا جۋىق كىتاپ شىعاردىق. سونىڭ ىشىندە راشيد اد- ديننىڭ «جاميع ات- تاراۋيح» 5 تومدىق كىتابىنان باستاپ، ءتۇرلى قۇجاتتار جيناعى بار. وسىلاردىڭ ىشىندە جوشى جانە بەركە حان تۋرالى مونوگرافيالاردى ايرىقشا ايتۋعا بولادى.

تاريحقا قۇلشىنىس

ءبىزدىڭ باعىمىزعا وراي، جوشى كەسەنەسى - شىڭعىس حان جانە ونىڭ اۋلەتىنەن قالعان جالعىز تاريحي جادىگەر. بۇل ءبىزدىڭ ارقادا تۇر. شىڭعىس حان اۋلەتىنەن تاراعان بالالاردان، نەمەرە-شوبەرەلەرىنەن قالعان باسقا ەشقانداي ەسكەرتكىش جوق. جوشى تۋرالى قانشاما اڭىزدار، ءتىپتى كۇي اڭىزدارى ساقتالعان. مىسالى، اقساق قۇلان، جوشى حان سياقتى فولكلورلىق مۇرالارىمىز بار. ءماشھۇر جۇسىپتەن جەتكەن قانشاما اڭگىمەلەر - قۇندى دۇنيە. ءبىر قىزىعى، موڭعوليادا جوشى تۋرالى دەرەك جوقتىڭ قاسى. ولار ءتىپتى بەرتىنگە، ءبىز عىلىمي ەكسپەديتسيالار جۇرگىزگەنگە دەيىن جوشى حاندى كوپ بىلمەيتىن ەدى. 2017-18 -جىلدان باستاپ قانا ولار جوشىعا قىزىعۋشىلىقپەن قاراپ، ۇلان- باتورداعى شىڭعىس حان مۇراجايىنان ارنايى ورىن بەردى.

عالىمداردىڭ سوزىنە سۇيەنسەك، بيىل، 2014 -جىلى جوشىنىڭ تاققا شىققانىنا 800 جىل تولىپ وتىر. بۇل رەتتە «جاقىندا عانا ۇلىق ۇلىس - التىن وردانىڭ 750 جىلدىعى تويلانبادى ما؟» دەگەن سۇراق تۋىندايدى. ءبىز التىن وردانىڭ دەربەستىگىن جوشىنىڭ تاققا شىققان ساتىنەن ەمەس، تالاس قۇرىلتايىنان باستايمىز. تالاي مەملەكەتتەر تۋ كوتەرگەن كيەلى تالاس جەرىندە 1269 -جىلى قايدۋ حاننىڭ شاقىرۋىمەن ۇلى قۇرىلتاي ءوتىپ، ۇلى دالادا جوشى ۇلىسى (ۇلىق ۇلىس - التىن وردا) مەن موعولستان بوي كوتەرگەنى بەلگىلى. قايدۋدىڭ شاقىرۋىمەن تالاس وزەنى بويىندا شاعاتاي، وگەدەي، جوشى اۋلەتىنىڭ حانزادا، نوياندارى جينالىپ، ورتالىق ازياداعى العاش ۇلى قۇرىلتاي وتكىزەدى. بۇل تاريحتا 1269 -جىلعى تالاس قۇرىلتايى دەپ اتالادى. قۇرىلتاي وتەتىن جەر رەتىندە تاريحي تالاس جەرىنىڭ تاڭداپ الىنۋى تەگىن ەمەس ەدى. قادىم زاماننان قۇتتى قونىس بولىپ سانالاتىن بۇل وڭىردە وعىز حاننىڭ ورداسى ورنالاستى، تۇرىك قاعاناتىنىڭ ءتۇپ قازىعى قاعىلدى، 751 -جىلعى تالاس سوعىسى ارقىلى تاڭ يمپەرياسىنا كۇيرەتە سوققى بەرگەن تۇركىلەر العاش رەت يسلام ءدىنىن قابىلدادى، ودان كەيىن بالاساعۇن، سۋياب، تاراز سىندى قالالارى بار قاراحان مەملەكەتى قانات جايدى. سوندىقتان ماحمۇت قاشقاري كەزىندە «ۇلىع تالاس» دەپ اسپەتتەگەن، كيىز تۋىرلىقتى تۇركى جۇرتى ءۇشىن كيەلى مەكەندە قايدۋ قۇرىلتاي وتكىزدى. قايدۋ باسقارعان قۇرىلتايعا التىن وردادان بەركەچار مەن موڭكە- تەمىر، شاعاتاي ۇلىسىنان باراق قاتىستى.

جالپى، جوشى ۇلىسىمەن بىرگە شاعاتاي ۇلىسىنا جانە موعولستانعا دا ءمان بەرۋىمىز كەرەك. سەبەبى، سول كەزەڭدە قازىرگى قازاقستان تەرريتورياسىنىڭ سولتۇستىك بولىگى التىن ورداعا قاراسا، وڭتۇستىك جەتىسۋ، ۇشۋ-تالاس ايماعى موعولستان، شاعاتاي ايماعى دەپ قارالعانىن بىلەمىز. وسىلاردىڭ بارلىعىن تۇتاس قاراستىرۋىمىز كەرەك. سەبەبى، ولاردىڭ اراسىندا ۇلكەن ساباقتاستىق بولدى جانە قازاق حاندىعىن دۇنيەگە الىپ كەلدى. اتاپ ايتقاندا قازاق حاندىعى وسى موعولستان جەرىندە دۇنيەگە كەلگەنىن ۇمىتپاۋ كەرەك.

كۇمبەزدى قۇرىلىس

جوشى ومىردەن وتكەننەن كەيىن ۇلى دالادا، ۇلىتاۋ وڭىرىندە اسەم كەسەنەسى بوي كوتەردى. كەسەنە ماڭىندا جوشى ورداسى دەگەن جەر بار. قاراكەڭگىر وزەنىنىڭ جاعاسىندا ورنالاسقان جوشى حان كەسەنەسى پورتالدى- كۇمبەزدى قۇرىلىس تۇرىنە جاتادى. كۇمبەزى كوگىلدىر ءتۇستى گلازۋرمەن جابىلعان، كۇيدىرىلگەن كىرپىشتەرمەن قالانعان. ج. سمايلوۆتىڭ جەتەكشىلىگىمەن جوشى حان مازارىنا جۇرگىزىلگەن قازبا جۇمىستارى بارىسىندا شيكى كىرپىشتەن سالىنعان قونىستاردىڭ ورنى انىقتالعان.

ۇلىتاۋ وڭىرىندەگى بۇل كەسەنەلەر تۋرالى العاش رەت XVI عاسىرداعى حافيز تانىشتىڭ «شاراف- نامە- ي شاحيي» اتتى ەڭبەگىندە كەزدەسەدى. اتالعان تاريحي ەڭبەكتە 1552 -جىلدىڭ كوكتەمىندە بۇحارا بيلەۋشىسى ابداللاحتىڭ ۇلىتاۋعا جاساعان جورىعىندا وسى جوشى حان كەسەنەسى ماڭىنداعى سارايعا توقتاعانى تۋرالى جازىلادى.

جوشى حان كەسەنەسى تۋرالى اكادەميك قانىش ساتبايەۆ «دويستوريچەسكيە پامياتنيكي ۆ دجەزكازگانسكوم رايونە» اتتى زەرتتەۋ ماقالاسىندا: «باسقاعىل تاۋىنىڭ وڭ جاعىندا، كەڭگىر وزەنىنىڭ جاعاسىندا كۇيدىرىلگەن كىرپىشتەن سوعىلعان، كۇمبەزدى، ءتورتبۇرىشتى كونە ءۇش كەسەنە ساقتالعان. كەسەنەدەگى كىرپىشتىڭ ءپىشىنى مەن كولەمى «التىن وردالىق ستيلگە» جاقىن. حالىق اراسىنداعى اڭىزعا سۇيەنسەك، بۇل كەسەنەلەر الاشا حان، جوشى حان جانە داۋلەسكەر كۇيشى دومباۋىلعا تيەسىلى ەكەن» دەپ جازدى.

ودان كەيىن 1946 -جىلى اكادەميك الكەي مارعۇلان جوشى حان كەسەنەسىنە العاش رەت ارحەولوگيالىق قازبا جۇمىستارىن جۇرگىزەدى. كەسەنەنىڭ ىشىنە قازبا جۇمىسىن جۇرگىزگەندە ەكى ءقابىر انىقتالعان بولاتىن. ءبىرىنشى قابىردەن تەمىر شەگەلەرمەن بەكىتىلگەن اعاش تابىتتىڭ قالدىقتارى تابىلعان. قازبانى جالعاستىرا تۇسكەندە قابىردىڭ تۇبىنەن ۇستىڭگى جاق سۇيەگى جوق ادامنىڭ باس سۇيەگى شىققان. ەڭ قىزىقتىسى، سۇيەكتەردى جيناستىرعاندا ءبىر قولدىڭ سۇيەكتەرى جەتىسپەيتىندىگى انىقتالدى. قابىرگە ورتا جاستاعى ەر ادام جەرلەنگەن ەكەن. قابىردەن جابايى جانۋار سۇيەكتەرى، تۇيەنىڭ باس سۇيەگى، بىلعارىنىڭ بولشەگى، ماتا جانە تۋ تابىلدى. عالىم اسىرەسە قابىرگە جابايى جانۋارلاردىڭ سۇيەگىنىڭ قويىلۋىنا اسا ءمان بەرە وتىرىپ، بۇل فاكتى «جوشىنى اڭ اۋلاپ جۇرگەندە جابايى قۇلاندار تەۋىپ ءولتىردى دەگەن تاريحي دەرەكتەردى قۋاتتايدى»، - دەيدى. ءا. مارعۇلان قابىردەن تابىلعان ارحەلوگيالىق ارتەفاكتىلەردى، اڭىز- اڭگىمەلەر مەن جازبا دەرەكتەردەگى مالىمەتتەردى سالىستىرا كەلە، بۇل كەسەنەدەگى قابىرلەر جوشى حان مەن ونىڭ ايەلدەرىنىڭ بىرىنە تيەسىلى دەگەن شەشىمگە كەلەدى. ءبىر اڭىزداردا جوشى حان قابىرگە ءبىر قولسىز جەرلەنگەن دەسە، كەلەسى اڭىزدا بۇل كەسەنەدە جوشىنىڭ تەك ءبىر قولى نەمەسە «جوشى حاننىڭ شىناشاعى» قويىلعان دەيدى. ءا. مارعۇلان كەسەنەنى 1228 -جىلى، مارقۇمنىڭ جىلدىعىنا دەيىن تۇرعىزىلعان دەيدى

ارحەولوگ ج. سمايلوۆ كەسەنەنىڭ سالىنۋ مەرزىمى تۋرالى: «وزبەك حان تۇسىندا التىن وردادا يسلام ءدىنى گۇلدەنىپ، مەملەكەتتىڭ رەسمي دىنىنە اينالدى. وسى ۋاقىتتا جوشى اۋلەتى اتا- بابالارىنا ارناپ كەسەنە تۇرعىزا باستادى، سولاردىڭ ءبىرىنشىسى جوشىعا ارنالسا كەرەك. كەيىننەن مۇندا جوشى ۇرپاقتارىنىڭ ءبىرى جەرلەنگەن بولۋى مۇمكىن»، دەگەن پىكىردى العا تارتادى.

زەرتتەۋشىلەردىڭ اراسىندا كەسەنەنىڭ ۋاقىتىنا قاتىستى ءتۇرلى پىكىرلەر بولعانىمەن، ونىڭ ساۋلەتتىك قۇرىلىمى قاراحان ءداۋىرىنىڭ ارحيتەكتۋرالىق ەسكەرتكىشتەرىنەن الىس كەتپەگەنىن بايقايمىز. ەسكەرتكىشتىڭ جوعارى جاعىنىڭ كۇمبەزدى بولىپ ورناتىلۋى شىعىستىق، مۇسىلماندىق ۇلگىدە ورىندالعانىن كورسەتەدى. وسى كەسەنەگە قازبا جۇرگىزۋ بارىسىندا تابىلعان تاريحي- مادەني قۇندىلىعى جوعارى جادىگەردىڭ ءبىرى - اراب جازۋى بار پليتا ويىمىزدى قۋاتتاي تۇسەدى. بۇل دەرەكتەر كەسەنە سالىنعان ۋاقىتتا ۇلىق ۇلىستاعى يسلام ءدىنىنىڭ الەۋەتىن كورسەتەدى. عالىمدار ارحەولوگيالىق، ارحيتەكتۋرالىق ەرەكشەلىكتەرىنە قاتىستى عىلىمي- زەرتتەۋ جۇمىستارىنىڭ قورىتىندىلارى بويىنشا كەسەنە جوشىعا ارناپ ورناتىلعان دەگەن توقتامعا جۇگىنەدى. بىزدىڭشە، بۇل كەسەنەنى جوشىنىڭ ۇلى بەركە سالدىرعان بولۋى ءتيىس. تاريحشى جۋزجاني بەركە حان تۋرالى «جوشى حاننىڭ ۇلى بەركە جورىق كەزىندە مۇسىلمان جەرىندە تۋعان ەكەن. بەركە تۋار كەزىندە اناسىنا جوشى بىلاي دەگەن ەكەن: «وسى ۇلدى مۇسىلمان ەنە اسىراسىن، كىندىگىن مۇسىلمان كەسسىن، بەركە مۇسىلمان انانى ەمىپ ءوسسىن، ول مۇسىلمان بولىپ ءوسسىن».

ەگەر وسى اڭگىمە شىن بولسا، جوشىعا اللا توزاق وتىن جەڭىلدەتسىن. ءسوزسىز وسى باتامەن بەركە ءوسىپ ەرجەتكەن سوڭ مۇسىلماندىققا بەت بۇردى. وسى زامان 658 حيجرا جىلى (1259 - 1260) جوشىدان قالعان مۇسىلمان بيلەۋشى وسى بولاتىن» دەپ جازعان ەكەن. بۇل دەرەك ءبىزدى جوشى زامانى ۇلىستا مۇسىلماندىقتىڭ باستاۋى بولدى دەگەن ويعا يتەرمەلەيدى. جوشىنىڭ ءبىر بالاسىنىڭ ەسىمى مۇحاممەد بولۋى دا ويىمىزدى بەكىتە تۇسەدى. ەندەشە، يسلام ءدىنىن قابىلداعان بەركەنىڭ ءوز اكەسىن مۇسىلمان عۇرپىمەن جەرلەۋى ابدەن مۇمكىن.

ۇتىمدى ۇسىنىس

بيىل سەناتور رەتىندە العاشقى دەپۋتاتتىق ساۋالىمدى جوشى حاننان باستادىم. سەبەبى، جوشىنىڭ جۇمباعى كوپ. ونىڭ دۇنيەگە كەلۋىنە، ولىمىنە، ءتىپتى ءومىر جولىنا قاتىستى دەرەكتەر تاريحشىلار اراسىندا داۋعا ۇلاسىپ جاتادى. نە دەسەك تە، جوشىنىڭ ەرەن ەڭبەگى، ءومىر جولى تەك قانا التىن وردامەن ەمەس، كەيىن قازاق حاندىعىمەن جالعاسىپ كەتتى. قازاق حاندىعى سول التىن وردانىڭ جالعاسى رەتىندە قۇرىلعانىن ەسكەرسەك، جوشى بۇكىل قازاق حاندارىنىڭ اتاسى بولىپ سانالادى. سوندىقتان ول ۇلكەن تۇلعا رەتىندە زەرتتەلۋى كەرەك. ول تۋرالى فيلمدەر ءتۇسىرىلۋى كەرەك. جوشىنىڭ اتى مەكتەپ وقۋلىقتارىنا كىرۋى كەرەك. ۇلى تۇلعا تۋرالى ءبىر- ەكى سويلەممەن شەكتەلمەۋ قاجەت.

ۇلت تاريحىن بىلمەۋ - قاسىرەت! الايدا ودان وتكەن قاسىرەت بار، ول - تاريحتى جاڭىلىس ءبىلۋ. ۇلتتىق ساناعا تاريحي سانا نەگىز بولادى دەسەك، بۇرمالانعان تۇسىنىكتەن قاتە تانىم قالىپتاسادى. سوندىقتان تاريحتى دۇرىس جازۋ جانە وقىتۋ - تاريحتى جاساۋمەن بىردەي وزەكتى. بيىل اياقتالاتىن قازاقستان تاريحىنىڭ كوپ تومدىعى جوشى ۇلىسىنا قاتىستى تىڭ دەرەكتەردى ۇسىنادى دەپ ۇمىتتەنەمىز. مەكتەپ وقۋلىقتارى وسى كوپتومدىق نەگىزىندە قايتا جازىلعانى ابزال. وندا جوشىنىڭ قازاق حاندارىنىڭ اتاسى ەكەنى باسا ايتىلۋى ءتيىس. سونىمەن قاتار وقۋلىقتارعا قازاق مەملەكەتتىلىگىنىڭ باستاۋلارى تۋرالى دا سونى دەرەكتەر ەنگىزۋ كەرەك. ماسەلەن، تاريحي تالاس قۇرىلتايى وتكەن، جەتىسۋ مەن سىر اراسىندا قۇرىلعان موعولستان مەملەكەتىنە 6-7 سىنىپقا ارنالعان وقۋلىقتا 1 پاراگراف، ال 10-سىنىپقا ارنالعان وقۋلىقتا 4-5 جول عانا ارنالعان. ال وسى موعولستان جەرىندە، شۋ بويىندا قازاق حاندىعىنىڭ نەگىزى قالانعانى بەلگىلى.

ءبىر ايتا كەتەرلىگى، ج و و- داعى بارلىق ماماندىقتارعا قازاق تاريحى ءپانى وقىتىلۋى ءتيىس. وسى ءپاندى مەتودولوگيالىق بىرىزدىلىككە كەلتىرىپ، مەملەكەتتىلىگىمىزدىڭ باستاۋلارىنا باسىمدىق بەرىلگەنى ءجون. جوشى ۇلىسىنا ارنالعان ىرگەلى زەرتتەۋلەر جۇرگىزۋ، ارنايى مۋزەي جاساقتاۋ، نىساندارعا جوشىنىڭ اتىن بەرۋ، ادەبي، مادەني جادىگەرلەردى جاڭعىرتۋ ماقساتىندا جوشى مەن ەدىگە بايقاۋلارىن وتكىزۋ، ۇلىتاۋداعى ەسكەرتكىش كەشەندەردى يۋنەسكو ماتەريالدىق مۇرالار تىزىمىنە ەنگىزۋ دە وزەكتى. ولارعا اقپاراتتىق قولداۋ كورسەتۋ، تانىمدىق دەرەكتى جانە كوركەم فيلمدەر مەن بالالارعا ارنالعان مۋلتفيلمدەر ۇسىنۋ دا ماڭىزدى.

ەلوردادا جوشى حانعا كوشە بەرىلدى. بۇل وتە دۇرىس شەشىم دەپ ويلايمىن. بۇل يگى شارۋا ەلىمىزدىڭ وزگە شاھارلارىندا جالعاسىن تاپسا نۇر ۇستىنە نۇر بولار ەدى. ەندى جەزقازعان اۋەجايىنا جوشىنىڭ ەسىمىن بەرۋ كەرەك. مىسالى، ۇلانباتىر قالاسىنا اتباسىن تىرەسەڭىز، ءسىزدى «شىڭعىس حان» اۋەجايى قارسى الادى. جەزقازعان ۇلىتاۋ وبلىسىنىڭ ورتالىعى عوي. جوشى حان، الاشا حان كەسەنەسىن تاماشالاۋعا كەلگەن تۇرعىنداردى «جوشى حان» اۋەجايى قارسى السا، كەرەمەت ەمەس پە؟ قورىتا ايتساق، جوشىنى ناسيحاتتاۋ شارالارى ۇزدىكسىز جالعاسۋعا ءتيىس. مەملەكەت باسشىسى قاسىم- جومارت توقايەۆ اتاپ وتكەندەي، حالىقارالىق ارەناداعى التىن وردا - ۇلىق ۇلىس تۋرالى تۇسىنىك قازاقستانمەن تىكەلەي بايلانىستى بولۋى كەرەك.

اۆتور

گۇلنۇر عازيز قىزى