ءجۇز ءاندى توقتاۋسىز ورىنداپ، گيننەس رەكوردىنا ەنۋدى كوزدەگەن ءداستۇرلى ءانشى
استانا. KAZINFORM - سەمەيلىك ءداستۇرلى ءانشى قايرات قابىشەۆ قازاقتىڭ 100 ءانىن توقتاۋسىز ورىنداپ گيننەس رەكوردتار كىتابىنا ەنۋگە نيەتتەنىپ، جولداما كونسەرتىن وتكىزدى. بۇل تۋرالى ول ماسساگەت تىلشىسىنە اڭگىمەلەپ بەرگەن.
قايرات قابىشەۆ - قازاق اندەرىن تامىلجىتىپ شىرقايتىن سەمەيلىك ءداستۇرلى ءانشى. مادەنيەت سالاسىنىڭ ۇزدىگى 100 ءاندى دومبىرادا توقتاماي ورىنداپ گيننەس رەكوردتار كىتابىنا ەنۋدى كوزدەيدى. جانىبەك كارمەنوۆتىڭ شاكىرتى جىلدار بويى ءاندى تولاسسىز شىرقاپ جاتتىققان.
سەمەي قالاسىندا 12-قاراشا كۇنى تىركەلۋگە جولداما رەتىندە شاكارىم ۋنيۆەرسيتەتىندە ارنايى كونسەرت بەردى. ارتىنشا الەمدىك رەكوردتاردى تىركەيتىن ۇيىمنىڭ وكىلدىگىنە ءوتىنىش جولدادى. وسىلايشا ۇلتتىق مۇرانىڭ تىزگىنىن ۇستاعان تالانت يەسى ءتول مادەنيەتىمىزدىڭ ەرەكشەلىگىن الەمگە ناسيحاتتاماق.
«ءانشى بولۋىما مۇعالىمىم سەبەپكەر بولدى»
ءداستۇرلى ءانشى ونەرلى وتباسىندا دۇنيەگە كەلگەن. ول تىلشىمىزگە العاش ساحناعا شىققان كەزىن اڭگىمەلەپ بەردى. جاستايىنان كومەيىنە بۇلبۇل ۇيالاعان وقۋشى قايراتتىڭ ونەر الەمىنە جول تارتۋىنا مۇعالىمىنىڭ قولداۋى سەبەپ بولعان.
«بەسىنشى سىنىپ وقىپ جۇرگەنىمدە العاش رەت ساحناعا ابايدىڭ «سەگىز اياق» ءانىن ورىنداپ شىققان ەدىم. بالانىڭ بولاشاقتا كىم بولاتىنىن بىلەتىن العاشقى ۇستازدارى عوي. ادەبيەت ءپانىنىڭ مۇعالىمى ماعان «ابايدىڭ ءانىن ايتاسىڭ، ايتپاساڭ باعا قويمايمىن» دەگەنى بار ەدى. امال جوق ورىنداپ بەردىم. كەيىن ءبارى تاڭ قالىپ، «داۋسىڭ قانداي كەرەمەت» دەپ قولداۋ ءبىلدىرىپ، مەنىڭ ونەرگە دەگەن ىنتامدى اشتى. سودان كەيىن جيدەبايداعى ابايدىڭ مۇراجايىنا قوناق كەلسە «ابايدىڭ ءانىن ايتادى» دەپ مەنى ەرتىپ باراتىن بولدى» دەيدى ول.
مەكتەپتى ءتامامداپ الماتىداعى قۇرمانعازى اتىنداعى قازاق ۇلتتىق كونسەرۆاتورياسىنا وقۋعا ءتۇسىپ، اتاقتى قازاق ءانشىسى جانىبەك كارمەنوۆتىڭ شاكىرتى اتانادى. وندا ول ايگۇل قوسانوۆا، ادىلەت مۇسا سىندى ءداستۇرلى انشىلەرمەن ءبىر توپتا وقيدى. وقۋ بىتىرگەننەن كەيىن تورعاي وڭىرىنە جول تارتىپ، 5 جىل تۇراقتايدى. تورعاي وبلىسىنىڭ پەدينستيتۋىندا، «تورعاي اۋەندەرى» دەگەن انسامبلدە قىزمەت ەتىپ، استاناعا كەتەدى. شىعارماشىلىق توقىراۋعا تاپ بولعان ءانشى 10 جىل ۋاقىت ونەردەن الىستاپ كەتىپ، 2014 -جىلى سەمەي قالاسىنا قايتا ورالادى. قازىر شاكارىم ۋنيۆەرسيتەتىندە ۇلتتىق ونەردى دارىپتەپ، ساباق بەرەدى.
گيننەس رەكوردتار كىتابىنا ەنۋ يدەياسى قايدان تۋدى؟
قايرات قابىشەۆ گيننەس رەكوردتارىنا ءوتىنىش بەرۋ يدەياسى بىرنەشە جىل بۇرىن پايدا بولعانىن ايتتى. يدەيانىڭ تۋۋى ءانشىنىڭ كوكشەتاۋعا بارعان ساپارىنان باستاۋ الادى. ول وندا جان-جاقتان جينالعان انشىلەرمەن بىرگە اۋىل-ايماقتى ارالاپ، ونەر كورسەتەدى. ساعاتتاپ ءان ايتىپ وتىرىپ، تاڭدى اتىرعان قايرات اقاش ۇلىنىڭ انشىلىك ونەرىنە تاڭ قالىپ، سوندا وتىرعان ءبىر جىگىت قولقا سالادى:
«كۇندىز بىرنەشە جەردە قويعان كونسەرتىمىزدەن كەيىن كەشكىلىك قوناقتا ءبىر كىسىنىڭ ۇيىندە بولدىق. ءان ايتىپ وتىرىپ تاڭعى 4 بولعانىن بايقاماي قالىپپىن. سول كەزدە ءبىر جىگىت «قايرەكەڭ دەمالسىن، ەرتەڭ دە شىعاتىن اۋىلدار بار عوي» دەپ باستاپ، «اعا كەزىندە اتا-بابامىز تاڭدى اتىرىپ ءان شىرقاعان عوي، بايقاپ وتىرساق ءسىزدىڭ شاماڭىز بار ەكەن، نەگە وسىنى قولعا الىپ كورمەيسىز» دەپ ۇسىنىس ءبىلدىردى. سول كەزدە ويىما كەلگەن ەدى. نەگىزى ەت جاقىندارىم مەنىڭ گريمەركادا ساعاتتاپ وتىرىپ ءان سالا بەرەتىنىمدى جاقسى بىلەدى» دەپ قوستى ول.
كوكشەتاۋعا ساپارىن ءانشى بۇرىننان ارمانداعانىن ايتتى. ويتكەنى، ۇستازى جانىبەك كارمەن «ارقانىڭ ءانىن ورىنداۋ ءۇشىن، ارقانىڭ ءدامىن تاتۋ كەرەك» دەگەن اقىلىن ايتقان ەكەن.
«ءبىرجان سال، اقان سەرى، ۇكىلى ىبىرايدىڭ وسكەن ولكەسىن كورۋ مەنىڭ ارمانىم ەدى. كەزىندە ۇستازىم جانىبەك كارمەننىڭ ايتقان ءسوزىن ەسىمە الدىم. ول بىزگە ارقانىڭ اندەرىن ايتۋ ءۇشىن سول جەردىڭ ءدامىن تاتۋ كەرەك دەيتىن. «ارقانىڭ ءدامىن تاتپاعان، اندەرىن دە ناقىشىنا كەلتىرىپ ايتا المايدى» دەيتىن. بۇل وسى ارمانىم ورىندالعان، ءارى ۇلكەن ماقساتتى يدەيا تۋعان ساپار بولدى» دەدى ءانشى.
ءداستۇرلى ءان ونەرىنىڭ بەس مەكتەبىندەگى 100 ءان
يدەيا بىرنەشە جىل بويى جوسپار كۇيىندە قالا بەرگەن. قايرات مىرزا كەيىن ءوزى ساباق بەرەتىن ۋنيۆەرسيتەت باسشىلىعىنا ايتىپ، قۇلاققاعىس ەتكەن. سولايشا جوسپار ارەكەتكە اينالىپ، 12-قاراشا كۇنى شاكارىم ۋنيۆەرسيتەتىندە وتكەن جولداما كونسەرتى 2 ساعاتتان استام ۋاقىتقا سوزىلدى. ءانشى 100 ءاننىڭ ءتىزىمىن تۇگەندەپ، جۇرتقا ۇسىنىپ قويعان. حالىقتىڭ تالابىمەن تاڭدالىپ، ىشىنەن 25 ى ورىندالعان. قايرات قابىشەۆتىىڭ ايتۋىنشا بۇل گيننەسكە ەنۋگە دايىندىق كەشى، ءارى شاكارىم ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ 90 جىلدىعىنا توي شاشۋ بولدى.
«ۋنيۆەرسيتەت باسشىلىعى مەنى شاقىرىپ الىپ، «بۇل گيننەسكە شىعۋ ءۇشىن دالەل كەرەك. سوعان وراي شاكارىم ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ 90 جىلدىعىنا ارناپ، كونسەرت بەرسەڭىز قالاي بولادى؟» دەپ ۇسىنىس ءبىلدىردى. مەن كەلىسە كەتتىم. كەشەگى كونسەرتتەن سوڭ، حالىق تا ريزا، مەن دە ءان ايتىپ، راقاتتانىپ قالدىم. ءبىراق ارى قاراي دا ءاندى ايتۋعا شامام جەتەتىن ەدى. سول سەبەپتى بۇگىن ادەمى كەش جاسادىق. 100 ءاندى ورىنداۋ بىلەسىزدەر، 3 مينۋتتان سالعاننىڭ وزىندە 7 ساعات ورىندالادى. اراسىندا اڭگىمە قۇراتىن بولساق 10 ساعاتقا دەيىن كەتىپ قالۋى مۇمكىن. وعان حالىق شارشايدى عوي. الداعى ۋاقىتتا گيننەستىكتەر كەلىپ جاتسا، 100 ءاندى ءبىر-اق ورىنداۋعا دايىنمىن» دەيدى قايرات قابىشەۆ.
«قازاقتىڭ ءبىر بالاسى دومبىرا ۇستاسا - ماقساتىمنىڭ ورىندالعانى»
قايرات قابىشەۆ قازىر ءداستۇرلى ءان ونەرىنىڭ كەنجەلەپ بارا جاتقانىن ايتىپ، گيننەس رەكوردىن ورناتۋدىڭ استارىندا ۇلتتىق ونەردى دامىتۋدى كوزدەگەن ۇلكەن مۇراتى بار ەكەنىن ءبولىستى.
«زاماننىڭ اعىمىنا قاراي ءداستۇرلى اندەرىمىز كەنجەلەپ بارادى. ءبارى ەسترادالىققا اعىلىپ، فوناگرامما دەگەن نارسەگە ءۇيىر بولىپ كەتتى. تىڭدارمان نەگىزىندە ءالى دە بار. اباي اتامىز كەزىندە ءبىرجاننىڭ ءان سالعانىن كورىپ، «ءبىرجان سىزدەي ءانشى تۋمايتىن بولار» دەگەن ەكەن. سوندا ءبىرجان اتامىز «مەندەي ءانشى تۋسا تۋار، ءبىراق سەندەي تىڭدارمان بولماس» دەپتى. سول سياقتى مەنىڭ ەندىگى ارمانىم ءداستۇرلى ءاندى تەك 50-دەن اسقاندار عانا تىڭدايدى دەگەن ويدى بۇزىپ، ءداستۇرلى ءاندى بۇدان سايىن دارىپتەۋ. رەكورد جاسايمىز دەگەن نيەتىمىزگە جاستار دا قىزىعىپ جاتىر. بۇل مەن ءۇشىن باقىت. ماعان قاراپ قازاقتىڭ ءبىر بالاسى قولىنا دومبىرا السا مىنە سول مەنىڭ ماقساتىمنىڭ ورىندالعانى» دەيدى ءداستۇرلى ءانشى.
