بولاشاعىمدى دومبىراسىز ەلەستەتە المايمىن - اتىراۋدا تۇراتىن شەتەلدىك
اتىراۋ. KAZINFORM - گەرمانيادا كىندىك قانى تامىپ، ۇلى بريتانيا بويجەتكەن نەمىس قىزى سابينا ماستەرس بۇرىن رەسەيدە، برۋنەيا مەن سيريادا تۇرعان.
ءتورت جىل بۇرىن مۇنايلى وڭىرگە كۇيەۋىنىڭ جۇمىس بابىمەن كوشىپ كەلگەن.
ونىڭ ايتۋىنشا، ماماندىعى - دارىگەر. اتىراۋ قالاسىن ۆەلوسيپەدپەن ارالايدى. جەرگىلىكتى ستۋدەنتتەرگە اعىلشىن ءتىلىن تەگىن ۇيرەتەدى. قازاقستانعا كەلىسىمەن قازاقتىڭ ۇلتتىق سالت- ءداستۇرىن، ادەت- عۇرپىن، تاريحى مەن ادەبيەتىن، مادەنيەتىن زەرتتەۋگە دەن قويىپتى. جەرگىلىكتى تەاتر مەن فيلارمونيادا وتەتىن مادەني ءىس-شاراعا ءجيى بارادى.
«قازاقتىڭ ۇلتتىق اسپابى - دومبىرادان توگىلگەن كۇيدىڭ سازى ەرەكشە اسەر ەتتى. سودان كەيىن دومبىرا شەرتۋدى ۇيرەنۋگە بەل بۋدىم. دومبىرادا - ەكى ىشەكتى اسپاپ. تەز ۇيرەنەمىن دەپ ويلاپ ەدىم. الايدا، ءبىراز ەڭبەكتەندىم. مۇنىڭ ءبىر عانا سەبەبى بار. قيىندىق تىلگە قاتىستى تۋىندادى. ويتكەنى دومبىرا سىنىبىنىڭ ءمۇعالىمى ەرلان ساقتانوۆ اعىلشىنشا بىلمەيدى، ال مەن قازاقشا تۇسىنبەيمىن. ءبىراق، ءبىز ءبىز- ءبىرىمىزدىڭ ءتىلىمىزدى جەتىك بىلمەسەك تە، بايلانىسىمىزدى ۇزبەدىك. ۇستازىم شىدامدى ەكەن. ءتورت جىلدان بەرى ماعان دومبىرامەن كۇي شەرتۋدى ۇيرەتىپ كەلەدى. كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسى ورشىگەن تۇستا ونلاين ءدارىس بەردى»، - دەيدى سابينا ماستەرس.
ءۇش دومبىرا ساتىپ العان. دومبىرانىڭ ەكەۋى انگلياداعى ۇيىندە ساقتاۋلى تۇر. كۇن سايىن دومبىرا ساباعىنا قاتىسۋ ءۇشىن كۇنىنە ءتورت ساعاتىن بولەدى.
قازىر قازاقتىڭ بىرنەشە كومپوزيتورىنىڭ كۇيلەرىن ورىنداۋدى مەڭگەرىپ العان. اسىرەسە، كۇي ونەرىنىڭ اتاسى - قۇرمانعازى، داۋلەتكەرەي مەن دينا، ءازيدوللا ەسقاليەۆ پەن قارشىعا احمەدياروۆتىڭ 50 گە جۋىق كۇيىن ناقىشىنا كەلتىرە ورىندايدى.
ەكى رەت كۇي سايىسىنا قاتىسقان. العاشقىسى - باتىس قازاقستان وبلىسىندا داۋلەتكەرەيدىڭ تۋعانىنا 200 جىل تولۋىنا ارنالعان بايقاۋ. ال، بىلتىر اتىراۋدا وتكەن ءازيدوللا ەسقاليەۆ اتىنداعى بايقاۋدا ارنايى جۇلدەگە يە بولعان.
«دومبىرانىڭ ۇنىنە، قوس ىشەگىنەن كۇمبىرلەي شىققان كۇيدىڭ قۇدىرەتىنە تاڭعالامىن. ماعان اسىرەسە، «اداي»، «بالبىراۋىن»، «قوس القا»، «مەرەكە»، «قىزىل قايىڭ»، «اقساق كيىك» كۇيى ۇنايدى. ال، قۇرمانعازىنىڭ كۇيلەرى تۇنىپ تۇرعان تاريح قوي. قازاق كومپوزيتورلارىنىڭ كۇيلەرىندە ادىلەتسىزدىككە قارسى كۇرەسكەن قازاقتىڭ ارمان- ماقساتى بار. سول سەبەپتەن، قۇرمانعازى كۇي ونەرى تۋرالى ديسسەرتاتسيالىق جۇمىسىمدى قولعا الامىن. بۇل ءۇشىن الماتىداعى جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ بىرىنەن قازاق ءتىلىن مەڭگەرۋدى جوسپارلاپ ءجۇرمىن. قازاق اۋىلدارىن ارالاپ، قۇرمانعازىنىڭ مۇراسىن تولىق زەرتتەگىم كەلەدى. ويتكەنى، الداعى ءومىرىمدى دومبىراسىز ەلەستەتە المايمىن»، - دەيدى كەيىپكەرىمىز.
شەتەلدىك ايەل قازاقتىڭ ونەرىن عانا ەمەس، ۇلتتىق تاعامىن دا ۇناتادى. ۇيىندە ەت اسادى. شۇبات پەن قازى ساتىپ ءجيى تۇتىنادى.
«قازاقتىڭ جومارتتىعى ءارى ءمارت مىنەزى ۇنايدى. قينالعان جانعا قول ۇشىن سوزاتىن مەيىرباندىعى، قوناقجايلىق تانىتاتىن قاراپايىمدىلىعى تاڭعالدىردى. قازىر قازاق دوستارىم كوبەيدى. ولارمەن ءجيى كەزدەسىپ، ءبىر-ءبىرىمىزدى قولداپ جۇرەمىز»، - دەيدى سابينا ماستەرس.
ونىڭ كۇيەۋى ۆيولونچەلدە، ءۇش قىزى گيتارادا، الت پەن فورتەپيانودا وينايدى. بالارىنىڭ ءبارى مۋزىكا مەكتەبىن بىتىرگەن. تەك ۇلى عانا مۋزىكاعا دەن قويعان.
ەسكە سالا كەتەلىك، بۇدان بۇرىن اتىراۋلىق زەليمحان زۋباريەۆ قازاقتىڭ قاريالارى وكپەسىنە سۋىق تيگەن شەشەسىن قىمىزبەن ەمدەگەنىن ايتقان ەدى.
اۆتور
جولداسبەك شوپەعۇل
