بەس جىلداعى مادەني سەرپىلىس: قازاقستان ورتالىق ازياداعى مادەني كوشباسشىعا اينالدى
استانا. KAZINFORM - بەس جىل ىشىندە قازاقستان مادەنيەت سالاسىندا سەرپىندى وزگەرىستەرگە قول جەتكىزدى: ۇلتتىق ونەر جاڭارىپ، حالىقارالىق ساحناعا جول اشىلدى، ال ەلىمىز ايماقتىڭ مادەني كوشباسشىسى رەتىندە تانىلدى.
بۇل تۋرالى ق ر مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگىنىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى ءمالىم ەتتى.
ق ر مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگى مادەني بىرەگەيلىكتى نىعايتۋ، كرەاتيۆتى يندۋستريالاردى دامىتۋ جانە ۇلتتىق ونەردى حالىقارالىق دەڭگەيدە تانىتۋ بويىنشا اۋقىمدى جۇمىس جۇرگىزىپ كەلەدى. بۇل كەزەڭدە ونەر سالاسىندا اۋقىمدى وزگەرىستەر ورىن الدى. اتى اڭىزعا اينالعان ۇجىمدار قايتا جاڭعىرىپ، قازاقستاننىڭ ورتالىق ازياداعى مادەني ورتالىق رەتىندە بەدەلى ارتتى.
ۆەدومستۆونىڭ مالىمەتىنشە، 2020-جىلعى ەلدىڭ جەتەكشى مادەني ۇيىمدارىنىڭ مارتەبەسىن كوتەرۋ تۋرالى شەشىم جاڭا كەزەڭنىڭ باستالۋىنا نەگىز بولدى. بەس نەگىزگى ۇجىمعا، قۇرمانعازى اتىنداعى حالىق اسپاپتارى وركەسترىنە، م. اۋەزوۆ جانە اباي اتىنداعى تەاترعا، م. لەرمونتوۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق ورىس دراما تەاترى مەن ۇلتتىق كىتاپحاناعا «ۇلتتىق» مارتەبەسى بەرىلدى. وسى كەزەڭدە ق. قۋانىشبايەۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق قازاق مۋزىكالىق-دراما تەاترى رەسپۋبليكالىق مەنشىككە ءوتتى. بۇل قادام تەاتردىڭ دامۋ مۇمكىندىكتەرىن كەڭەيتتى.
كەيىن دە مادەني باستامالار كوتەرىلىپ، ەل ءۇشىن جاڭا مۇمكىندىكتەر اشىلدى. 2022-جىلى ماتەريالدىق ەمەس مادەني مۇرانىڭ ەكەۋى - «ورتەكە» قۋىرشاق ءبي ونەرى مەن قوجاناسىر تۋرالى اڭىز يۋنەسكونىڭ رەپرەزەنتاتيۆتى تىزىمىنە ەندى.
قازاقستان ەستراداسىنىڭ سيمۆولى سانالاتىن «گۇلدەر» ءانسامبلى قايتا قۇرىلدى. روزا باعلانوۆا، مۇحتار اۋەزوۆ جانە احمەت بايتۇرسىنوۆتىڭ مەرەيتويلارىنا وراي 2500 دەن استام ءىس-شارا ءوتتى، ولاردىڭ كوپشىلىگى حالىقارالىق دەڭگەيدە ۇيىمداستىرىلدى.
2023-جىلدىڭ سوڭعى كەزەڭى ستراتەگيالىق جوسپارلاۋ كەزەڭىنە اينالدى. اتاپ ايتساق، ۇكىمەتتىڭ شەشىمىمەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 2023-2029-جىلدارعا ارنالعان مادەني ساياسات تۇجىرىمداماسى بەكىتىلدى. بۇل قۇجات ۇزاق مەرزىمدى باعىتتاردى انىقتاپ، حالىقارالىق ىنتىماقتاستىققا جاڭا سەرپىن بەردى. سۇلتان بەيبارىستىڭ 800 جىلدىق مەرەيتويى اياسىندا 660 ءىس-شارا ۇيىمداسىرىلدى.
سوڭعى جىلدارى قازاقستان مادەنيەتى كۇندەرى ءبىرقاتار ەلدەردە (ازەربايجان، ارمەنيا، تۇركمەنستان، تاجىكستان، وزبەكستان، مىسىر، رەسەي جانە باسقا ەلدەردە) ۇيىمداستىرىلدى. قازاقستان ونەرپازدارى قاتىسقان گالا-كونسەرتتەر، تەاتر قويىلىمدارى، قولدانبالى جانە كوركەمونەر كورمەلەرى، ۇلتتىق فيلمدەردىڭ كورسەتىلىمى جانە ەتنو توپتاردىڭ مۋزىكالىق كەشتەرى ءوتتى.
قازاقستان دەلەگاتسياسى كاير قالاسىنداعى جاڭادان قالىپقا كەلتىرىلگەن سۇلتان ءاز-زاھير بەيبارىس مەشىتىنىڭ سالتاناتتى اشىلۋ راسىمىنە جانە حالىقتىق قولونەر مەن ونەر كورمەسىنە قاتىستى. تاشكەنت پەن سامارقاند قالالارىندا «اباي» وپەراسىنىڭ تۇساۋكەسەرى مەن «قازاق كونسەرت» ۇجىمىنىڭ كونسەرتى ءوتتى.
سونىمەن قاتار قازاقستان تاجىكستان، ازەربايجان جانە ساحا رەسپۋبليكاسىنىڭ (ر ف) مادەنيەت كۇندەرىن ۇيىمداستىردى.
قازاقستان مادەنيەتىن الەمدىك دەڭگەيدە تانىتۋدا 2024-جىل ماڭىزدى كەزەڭگە اينالدى. قازاقستان العاش رەت الەمدەگى جەتەكشى ونەر كورمەسى - ۆەنەتسيا ونەر بيەننالەسىندە ءوزىنىڭ ۇلتتىق پاۆيلونىن تانىستىردى.
وسى جىلى پاريجدەگى گيمە ازيا ونەرى مۋزەيىندە جانە قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنداعى تيانتسزين مۋزەيىندە («التىن ادام جانە ۇلى دالا» كورمەسى) قازاقستان ونەرىنىڭ كورمەلەرى ءوتتى. استانا ۇلتتىق مۋزەيىندە لەوناردو دا ۆينچيدىڭ «ادەمى حانشايىم» كارتيناسى تانىستىرىلدى. ەلدىڭ مادەني ۇيىمدارىن بىرەگەي ۆيرتۋالدى ينتەرنەت كەڭىستىگىندە بىرىكتىرەتىن Qazaq Culture اقپاراتتىق-اعارتۋشىلىق پلاتفورماسى ىسكە قوسىلدى. مەملەكەتتىك كلاسسيكالىق گيتاريستەر كۆينتەتىمەن «بىرلىك» ءانسامبلى اتتى ەكى جاڭامۋزىكالىق ۇجىم قۇرىلدى.
2024-جىل V دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىندارىمەن ەستە قالدى، ونىڭ اشىلۋ جانە جابىلۋ سالتاناتىنا ديماش قۇدايبەرگەن قاتىستى. اشحابادتا قۇرمانعازى مەن ابايدىڭ ەسكەرتكىشتەرى، دۋشانبە مەن قازان قالالارىندا ابايدىڭ بيۋستەرى ورناتىلدى.
2025-جىلى مادەني-گۋمانيتارلىق ىنتىماقتاستىق نىعايىپ، ءبىرقاتار حالىقارالىق كەلىسىمدەر جاسالدى.
«مەركە اۋليەسى» اتتى جاڭا نوميناتسيا بويىنشا جۇمىس باستالدى. «بەتاشار» ۇلتتىق ءراسىمى ادامزاتتىڭ ماتەريالدىق ەمەس مادەني مۇراسىنىڭ رەپرەزەنتاتيۆتىك تىزىمىنە ەندى. سونىمەن قاتار، وزبەكستانمەن بىرلەسىپ «كەستە-سيۋزاننە» بويىنشا ورتاق نوميناتسيالىق قۇجات جولداندى.
بەيجىڭ قالاسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مادەنيەت ورتالىعىنىڭ قۇرىلۋى وسى جىلدىڭ ماڭىزدى وقيعالارىنىڭ ءبىرى بولدى. اشىلۋ سالتاناتىنا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆ، ق ر مادەنيەت جانە اقپارات ءمينيسترى ايدا بالايەۆا، قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ مادەنيەت جانە تۋريزم ءمينيسترى سۋن ەلي، قوس ەلدىڭ ديپلوماتيالىق وكىلدەرى مەن شىعارماشىلىق قاۋىم وكىلدەرى قاتىستى.
ورتالىقتىڭ اشىلۋى - ۇزاقمەرزىمدى ديپلوماتيالىق ىنتىماقتاستىق پەن كەلىسىمنىڭ جەمىستى ناتيجەسى. 2022-جىلى قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسى ءتوراعاسىنىڭ استاناعا مەملەكەتتىك ساپارى اياسىندا قاسىم-جومارت توقايەۆ پەن شي جينپيڭ قىتاي مەن قازاقستاندا تەڭ نەگىزدە مادەني ورتالىقتار قۇرۋ جونىندە كەلىسىمگە كەلگەن بولاتىن.
بيىل اقتاۋ قالاسىنا «تۇركى الەمىنىڭ مادەني استاناسى» مارتەبەسى بەرىلدى. بىشكەك قالاسىندا مۇحتار اۋەزوۆ پەن شىڭعىس ايتماتوۆقا ارنالعان «دوستىقتىڭ التىن كوپىرى» ەسكەرتكىشىنىڭ اشىلۋى ءوتتى. سونىمەن قاتار، تۇركىستان قالاسىنىڭ رۋحاني، تاريحي-مادەني جانە تۋريستىك ورتالىق رەتىندەگى مارتەبەسىن ايقىندايتىن «تۇركىستان قالاسىنىڭ ەرەكشە مارتەبەسى تۋرالى» زاڭ قابىلداندى.
قازىرگى تەحنولوگيالار مادەني دامۋدىڭ اجىراماس بولىگىنە اينالدى. 275 مۋزەي، 65 مىڭنان استام ەكسپونات جانە 200 دەن اسا 3D فورماتتاعى ارتەفاكت تۋرالى مالىمەتتەردى قامتيتىن E- Museum ۆيرتۋالدى مۋزەيلەر جەلىسى جۇمىس ىستەيدى. ۇلتتىق ماڭىزى بار ەسكەرتكىشتەردى ساقتاۋ جانە باقىلاۋ ماقساتىندا سيفرلىق جۇيەلەر مەن جاساندى ينتەللەكت ەلەمەنتتەرى ەنگىزىلۋدە.
ق ر مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگىنىڭ بەس جىلدىق جۇيەلى قىزمەتى ناتيجەسىندە وتاندىق ونەرپازدار، شىعارماشىلىق ۇجىمدار مەن مۋزەي مەكەمەلەرىنىڭ حالىقارالىق دەڭگەيدە ونەر كورسەتىپ، قازاق مادەنيەتىن الەمگە پاش ەتتى. وسىلايشا، قازاقستان ورتالىق ازياداعى مادەني كوشباسشىعا اينالىپ، زاماناۋي مەن ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى ۇشتاستىرا بىلگەن مەملەكەت رەتىندە تانىلدى.
ايتا كەتەيىك، قازاقستاندا مادەنيەت قىزمەتكەرلەرىنىڭ ەڭبەكاقىسى ءۇش جىلدا ەكى ەسە ءوستى.
