استانا مەن ريم: يتاليالىق سارىنداعى قازاق پراگماتيزمى
يتاليا پرەمەر- ءمينيسترى دجوردجا مەلونيدىڭ قازاقستانعا كەلۋى ەكىجاقتى قارىم- قاتىناستىڭ جاڭا كەزەڭى باستالعانىن ايقىنداپ بەردى.
وسى ورايدا Kazinform اگەنتتىگىنىڭ اناليتيكالىق شولۋشىسى ەكى ەل دوستىعىنىڭ قازىرگى جاي-كۇيى مەن بولاشاعىن باعدارلاپ كوردى.
ايماقتىق جانە حالىقارالىق كونتەكست
ەڭ الدىمەن مەلونيدىڭ قازاقستانعا رەسمي ساپارى، «ورتالىق ازيا + يتاليا» فورماتىنداعى العاشقى سامميت پەن استانا حالىقارالىق فورۋمىنا قاتىسۋى ەكىجاقتى قاتىناستاردىڭ دا، ەۋرووداقپەن ايماقتىق ارەكەتتەستىكتىڭ دە دامۋىندا ماڭىزدى كەزەڭ بولدى. بۇل - يتاليانىڭ جاھاندىق ساۋدا- ەكونوميكالىق بايلانىستار قايتا قۇرىلىپ جاتقان تۇستا ورتالىق ازيادا بەلسەندى ءرول اتقارۋعا نيەتتى ەكەنىنىڭ كورىنىسى.
پرەمەر- مينيستر قازاقى قوناقجايلىقتىڭ وزىق داستۇرىنە ساي قارسىلاپ الىندى. قاسىم-جومارت توقايەۆ ونى ۇشاق باسپالداعىندا قىزعىلت پيون گۇل شوعىمەن قارسى العانى كوپشىلىك كورگەنى انىق. ءارى قوناققا ءساندى ۇلتتىق شاپان كيگىزىلدى.
ايتا كەتۋ كەرەك، مەلوني حانىم پرەزيدەنتىمىزدەن العاش رەت گۇل الىپ وتىرعان جوق. وسى جىلدىڭ قاڭتار ايىندا «ابۋ-دابيدەگى تۇراقتى دامۋ اپتالىعى» اياسىندا مەملەكەت باسشىسى دجوردجا مەلونيدى تۋعان كۇنىمەن قۇتتىقتاپ، راۋشان گۇلىن سىيعا تارتقان ەدى.
كەلىسسوزدەردى سۇيەمەلدەگەن جالپى اقپاراتتىق فون ءوزارا كومپليمەنتارلى سيپاتتا بولدى. يتاليا پرەمەر- ءمينيسترى ءبىزدىڭ پرەزيدەنتتى «ءوزى كەزدەسكەن ەڭ پراگماتيك كوشباسشىلاردىڭ ءبىرى» دەپ باعالادى.
شىنىندا دا پراگماتيزم باسىم بولدى دەپ ايتار ەدىك. ديالوگ الاڭدارىندا دا، كەلىسسوزدەر بارىسىندا دا ەكىجاقتى جانە كوپجاقتى فورماتتارداعى ءوزارا ارەكەتتەستىكتى جانداندىرۋعا باعىتتالعان ناقتى، كونسترۋكتيۆتى ۇسىنىستار ايتىلدى.
- ءسىزدىڭ ساپارىڭىز - ءبىزدىڭ ەكىجاقتى ىنتىماقتاستىعىمىزداعى ماڭىزدى وقيعا، - دەدى مەملەكەت باسشىسى اقوردادا دجوردجا مەلونيدى قابىلداي وتىرىپ.
- ءبىز ءوزارا بايلانىستاردى، دوستىق پەن سەنىمدى نىعايتۋعا ەرەكشە ءمان بەرەمىز. يتاليا قازاقستاننىڭ الەمدەگى ءۇشىنشى، ال ەۋروپاداعى ەڭ ءىرى ساۋدا سەرىكتەسى بولۋى - كەزدەيسوق ەمەس. ءبىز بۇل ىنتىماقتاستىقتىڭ جوعارى قارقىنىن ساقتاۋىمىز كەرەك دەپ ەسەپتەيمىن،- دەپ تولىقتىردى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
يتاليا ۇكىمەتىنىڭ باسشىسى دا قارىم-قاتىناستى جانداندىرۋعا قىزىعۋشىلىق تانىتتى. پرەزيدەنتپەن كەزدەسۋدە دە، استانا حالىقارالىق فورۋمىنىڭ پلەنارلىق سەسسياسىندا سويلەگەن سوزىندە دە قازاقستاندى يتاليانىڭ ستراتەگيالىق سەرىكتەسى دەپ اتاپ، ورتالىق ازيانى ەۋرازيانىڭ ماڭىزدى تورابى رەتىندە سيپاتتادى.
جاھاندىق گەوساياسي تۇراقسىزدىق جاعدايىندا بۇل ديالوگ ەرەكشە مانگە يە. يتاليا ايماقتاعى جەتەكشى دەرجاۆالارعا تاۋەلسىز، ءوز ايماقتىق ستراتەگياسىن دامىتا وتىرىپ، ورتالىق ازيامەن ىنتىماقتاستىققا دايىن ەكەنىن كورسەتۋدە. قازاقستان دا كوپۆەكتورلى ءتاسىل ۇستانىپ، ەو، قىتاي، تۇركيا جانە پارسى شىعاناعى ەلدەرىمەن بايلانىستاردى دامىتىپ كەلەدى. بۇل تۇرعىدا يتاليا «ەۋروپاعا قاقپا» ءرولىن اتقارىپ، ينۆەستيتسيالار مەن ونەركاسىپتىك تەحنولوگيالاردى ۇسىنا الادى.
ەكونوميكا، بيزنەس ءھام ينۆەستيتسيالار
كوپتەگەن مەملەكەتپەن سالىستىرعاندا قازاقستان مەن يتاليا اراسىنداعى ءوزارا ساۋدا ستاتيستيكاسى جوعارى. مەملەكەت باسشىسى كەلىسسوزدەر بارىسىندا ەكى ەل اراسىنداعى تاۋار اينالىمىنىڭ %24 عا ءوسىپ، وتكەن جىلى 20 ميلليارد دوللارعا جۋىقتاعانىن ايتتى.
كەيىنگى 20 جىل ىشىندە يتاليا قازاقستان ەكونوميكاسىنا 7,6 ميلليارد دوللارعا جۋىق ينۆەستيتسيا سالدى. ENi، SDF Group, PetroValves, Maire Tecnimont جانە Ballestra سەكىلدى ءىرى ينۆەستورلاردى قوسا العاندا، شامامەن 270 يتاليالىق كومپانيا قازاقستاندا ءساتتى جۇمىس ىستەۋدە.
جالپى، اڭگىمە وتە مازمۇندى جانە جان-جاقتى ءوتتى. تاراپتار ەكىجاقتى كۇن ءتارتىبىنىڭ نەگىزگى باعىتتارىن قامتيتىن كەڭ اۋقىمدى ماسەلەلەردى تالقىلادى. دجوردجا مەلوني پرەزيدەنتىمىزبەن بولعان كەزدەسۋدىڭ ناتيجەلىلىگىن اتاي وتىرىپ، قازىرگى كۇردەلى جاعدايلاردى تەرەڭ تۇسىنەتىن تۇلعامەن پىكىر الماسۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن جەتكىزدى.
- وسىنداي قيىن كەزەڭدە جاقسى جاڭالىقتاردىڭ بولۋى قۋانتادى. سولاردىڭ ءبىرى - يتاليا مەن قازاقستان اراسىنداعى ەرەكشە قاتىناستار. ءبىزدىڭ بايلانىستارىمىز جوعارى دەڭگەيدە، ءبىز بۇنى بىرنەشە رەت اتاپ وتتىك. ءبىراق ولاردى ودان ءارى نىعايتۋعا ءاردايىم مۇمكىندىك بار. بۇل ساپاردىڭ باستى ماقساتى دا وسى، - دەدى يتاليا پرەمەر-ءمينيسترى.
كەزدەسۋ قورىتىندىسى بويىنشا ءبىرقاتار قۇجاتتارعا قول قويىلدى. ولاردىڭ قاتارىندا ستراتەگيالىق سەرىكتەستىكتى نىعايتۋ جونىندەگى بىرلەسكەن مالىمدەمە، ماڭىزدى پايدالى قازبالار مەن شيكىزات ماتەريالدارى سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىق تۋرالى كەلىسىم بار.
«سامۇرىق-قازىنا» قورى مەن يتاليالىق ونەركاسىپ الىبى Maire Tecnimont اراسىندا قول قويىلعان مەموراندۋم اتىراۋ وبلىسىنداعى گاز ءبولۋ قوندىرعىسى مەن مۇناي-حيميا زاۋىتى جوبالارىن ىسكە اسىرۋدى كوزدەيدى.
- وسى اشىق ديالوگ ناتيجەسىندە «قازمۇنايگازدىڭ» ءبىزدىڭ توپتى ستراتەگيالىق جوبالارىن جۇزەگە اسىراتىن سەرىكتەس رەتىندە تاڭداعانىنا وتە قۋانىشتىمىز. ءبىراق بۇل جوبالارمەن عانا شەكتەلمەيمىز دەپ سەنەمىز. جاقىن بولاشاقتا جاڭا مۇمكىندىكتەر تۋاتىنىنا ۇمىتتەنەمىز، - دەدى Maire Tecnimont كومپانياسىنىڭ باس ديرەكتورى الەسساندرو بەرنيني.
قازاقستان بۇل سالانى ەندى عانا دامىتىپ جاتقاندىقتان، يتاليا تاراپىنان تەحنولوگيالاردى جەرگىلىكتەندىرۋگە، قۇزىرەتتەردى بەرۋگە جانە ۇزاقمەرزىمدى وندىرىستىك كلاستەرلەر قۇرۋعا قىزىعۋشىلىق بار ەكەنىن يتاليانىڭ قازاقستانداعى ەلشىسى انتونەللو دە ريۋ دە اتاپ ءوتتى.
ا. بەرنيني ءوز كەزەگىندە كومپانياسىنىڭ قازاقستاندىق كادرلىق جانە وندىرىستىك بازا نەگىزىندە جۇمىس ىستەۋگە دايىن ەكەنىن، جوبالاردى قازاقستاننىڭ تەحنولوگيالىق ەگەمەندىگى ستراتەگياسىنا بەيىمدەۋگە نيەتتى ەكەنىن مالىمدەدى. بۇل ءتاسىل استانانىڭ باسىمدىقتارىنا - شيكىزاتتىق ەكسپورتتان يندۋستريالاندىرۋعا جانە جوعارى قوسىلعان قۇنى بار ءونىمدى جەتكىزۋ ىسىنە كوشۋگە سايكەس بولماق.
سونداي-اق ەكونوميكالىق ءوزارا ارەكەتتەستىكتى دامىتۋعا پرەمەر- ءمينيستردىڭ ساپارى قارساڭىندا وتكەن «يتاليا - قازاقستان» بيزنەس- فورۋمى دا ءوز ۇلەسىن قوستى. ونىڭ قورىتىندىسى بويىنشا، اۋىل شارۋاشىلىق وڭدەۋ، ماشينا جاساۋ، مەتاللۋرگيا، مۇناي-حيميا جانە لوگيستيكانى سيفرلاندىرۋ سالالارىن قامتيتىن 180 ميلليون ەۋرو سوماسىنا كەلىسىمشارتتار جاسالدى.
يتاليا قازاقستان ەكونوميكاسىنا ينۆەستيتسيا سالاتىن 10 ءىرى ەلدىڭ قاتارىنا كىرەدى. ءوندىرىستى جەرگىلىكتەندىرۋ جانە تەحنولوگيالىق شەشىمدەردى ترانسفەرتتەۋ جوبالارى سەرىكتەستىكتىڭ جاڭا نورماسىنا اينالۋدا. مۇناي-گاز سەكتورىنان بولەك، يتاليالىق كومپانيالار كوپتەگەن سالالاردا جۇمىس ىستەۋدە.
اگروونەركاسىپتىك كووپەراتسيا دا باستى نازاردا بولدى. قازاقستان ورگانيكالىق بيداي، مايلى داقىلدار مەن مال ازىعى ەكسپورتىن ارتتىرۋعا دايىن ەكەنىن ءبىلدىرىپ، اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىن بىرلەسىپ وڭدەۋ جانە قاپتاۋ جەلىلەرىن حالىقارالىق نارىققا باعىتتالعان ءبىرتۇتاس برەندپەن قۇرۋدى ۇسىندى.
«ورتالىق ازيا +يتاليا»: ايماقتىق ينتەگراتسياعا اشىلعان قاقپا
«و ا+يتاليا» ءسامميتى يتاليا پرەمەر-ءمينيسترى دجوردجيا مەلونيدىڭ قازاقستانعا ساپارىنىڭ شەشۋشى ساتىنە اينالدى. بۇل ءريمنىڭ ءوڭىر ەلدەرىمەن تۇراقتى ىنتىماقتاستىققا مۇددەلى ەكەنىن راستاپ وتىر. تاريحتا العاش رەت وتكىزىلگەن بۇل سامميت كوپجاقتى ءوزارا ءىس- قيمىلدىڭ جاڭا نەگىزىن قالاپ، ديالوگتىڭ ينستيتۋتسيونالدىق فورماتىن بەكىتتى.
قازاقستان ورتالىق ازياداعى ەڭ ءىرى ەكونوميكا جانە لوگيستيكالىق حاب رەتىندە كەزدەسۋدىڭ ۇيلەستىرۋشىسى بولىپ، جۇيەلى كەلىسسوزدەر مەن ماڭىزدى كەلىسىمدەرگە قول قويۋ ءۇشىن الاڭ ۇسىندى. ال يتاليا ەو مەن ورتالىق ازيا اراسىنداعى «كوپىر» رولىندە تۇراقتى ينفراقۇرىلىمدى، مادەني- گۋمانيتارلىق ىنتىماقتاستىقتى، سونىڭ ىشىندە ءبىلىم بەرۋ مەن ءتۋريزمدى ىلگەرىلەتۋدە.
- الەمدەگى باستى ەكونوميكالىق ورتالىقتار اراسىنداعى تاريفتىك قاقتىعىستار بارلىق ەلدەر ءۇشىن اۋىر زارداپتارعا اكەلۋى مۇمكىن. وسىنداي جاعدايدا ءبىز ءۇشىن قالىپتاسقان ساۋدا-ەكونوميكالىق بايلانىستاردى ساقتاپ قالۋ عانا ەمەس، ولاردى نىعايتۋعا كۇش سالۋ اسا ماڭىزدى. ءبىزدىڭ ويىمىزشا، باستى نازار بىرلەسكەن جوبالاردى ىسكە قوسۋ، ەڭ الدىمەن جوعارى قوسىلعان قۇنى بار وڭدەلگەن ونىمدەردىڭ ەسەبىنەن تاۋارلار نومەنكلاتۋراسىن كەڭەيتۋگە اۋدارىلۋى ءتيىس. قازاقستان يتالياعا 1 ميلليارد دوللار كولەمىندە 100دەن استام تاۋار ءتۇرىن ەكسپورتتاۋعا الەۋەتتى، - دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.
ەكى ەل اراسىنداعى ساۋدانى كەڭەيتۋدىڭ ماڭىزدى تەتىگى رەتىندە ساۋدا ۇيلەرى مەن لوگيستيكالىق ورتالىقتاردى اشۋ ۇسىنىلدى. اتاپ ايتقاندا، الماتىدا يتاليالىق ساۋدا ءۇيىن اشۋ باستاماسى كوتەرىلدى. سونىمەن قاتار، ورتالىق ازياداعى سيرەك جەر مەتالدارىنىڭ كەن ورىندارى تۋرالى وزەكتى اقپاراتتى جيناقتايتىن وڭىرلىك زەرتتەۋ ورتالىعىن قۇرۋ تۋرالى ۇسىنىس ايتىلدى.
كەزدەسۋ بارىسىندا بالامالى ەنەرگەتيكانى دامىتۋ ماسەلەسى دە قوزعالدى. مەملەكەت باسشىسى وسى سالادا جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقان بىرلەسكەن جوبالار ءۇشىن يتاليالىق ارىپتەستەرىنە ريزاشىلىق ءبىلدىردى.
ال ەكولوگيا تاقىرىبىنا كەلسەك، يتاليا قازاقستانعا ءوڭىردىڭ ەكولوگيالىق پروبلەمالارىن، سونىڭ ىشىندە ارال تەڭىزى باسسەينىن قالپىنا كەلتىرۋ ىسىندە بەلسەندى قولداۋ كورسەتىپ وتىر.
ەنەرگەتيكا - ىنتىماقتاستىقتىڭ تىرەگى
ءداستۇرلى تۇردە قازاقستان مەن يتاليا ىنتىماقتاستىعىنىڭ لوكوموتيۆى ەنەرگەتيكا سالاسى ەكەنى بەلگىلى.
- ءبىزدىڭ ەلىمىز ەۋروپالىق وداققا مۇناي ەكسپورتتاۋشى ءۇش ءىرى ەلدىڭ قاتارىنا كىرەدى. وتكەن جىلى قازاقستان مۇنايىنىڭ يتاليا نارىعىنا جەتكىزىلىمى 30 ميلليون توننادان استى. بۇل وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا %27 عا ارتىق. قاجەت بولعان جاعدايدا ءبىز جەتكىزۋ كولەمىن ۇلعايتۋعا دايىنبىز، - دەدى پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆ.
ساراپشىلار قازاقستاننىڭ كومىرسۋتەكتەرىن حالىقارالىق نارىققا جەتكىزۋ تىزبەگىندەگى يتاليانىڭ ءرولىن جوعارى باعالاپ وتىر.
- ءبىز قازاقستان مەن يتاليانىڭ مۇناي سالاسىنداعى دوستىعى تۋرالى ايتقاندا، بۇل جاي عانا مۇناي ەكسپورتتاۋ ەمەس، كوپجىلدىق ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك تۋرالى ءسوز ەكەنىن ۇعامىز. بۇگىندە يتاليا -ەۋروپاداعى باستى ەنەرگەتيكالىق سەرىكتەسىمىز. قازاقستان مۇنايىنىڭ نەگىزگى بولىگى كاسپي قۇبىرى ارقىلى ءوتىپ، يتاليا پورتتارى ارقىلى جەرورتا تەڭىزىنە تانكەرلەرمەن تاسىمالدانادى، - دەدى مۇناي-گاز سالاسىنىڭ ساراپشىسى اسقار يسمايلوۆ.
ءبىراق لوگيستيكا بۇل كارتينانىڭ ءبىر بولىگى عانا. يتاليالىق Eni كومپانياسى جىلىنا 20 ميلليارد تەكشە مەتردەن استام گاز جانە 11 ميلليون توننا گاز كوندەنساتىن وندىرەتىن قاراشىعاناق مۇناي-گاز كەن ورنىنىڭ نەگىزگى ينۆەستورلارىنىڭ ءبىرى. بۇل تابيعي گاز وتپەلى كەزەڭنىڭ وتىنىنا اينالىپ وتىرعان تومەن كومىرتەكتى ەنەرگەتيكاعا جاھاندىق كوشۋ جاعدايىندا ەرەكشە ماڭىزدى بولۋدا.
- بولاشاقتا قاراشىعاناق كەن ورنىن يگەرۋدىڭ ءۇشىنشى كەزەڭىن تالقىلاۋعا قايتا ورالۋ قاجەت. 2009- 2010 -جىلدارداعى باعالاۋلار بويىنشا، بۇل كەزەڭگە سالىناتىن ينۆەستيتسيا كولەمى شامامەن 25 ميلليارد دوللار بولعان. قازىرگى نارىقتىق جاعداي مەن جابدىقتاردىڭ قىمباتتاۋىن ەسكەرسەك، بۇل سوما 50 ميلليارد دوللارعا جەتۋى مۇمكىن. بۇل - ەل ەكونوميكاسى ءۇشىن ۇلكەن سەرپىن، - دەپ تولىقتىردى ساراپشى.
تەوريالىق تۇرعىدان بۇل كەن ورنى قازىرگى گاز قورىمەن جىل سايىن 100 ميلليارد تەكشە مەترگە دەيىن وندىرۋگە قابىلەتتى. بۇل سۇيىتىلعان گازدى جەتكىزۋ، سونداي-اق، ەكولوگيالىق وتىندى پايدالانۋ ارقىلى لوگيستيكانى ەۋروپا باعىتىندا دامىتۋعا مۇمكىندىك.
- قاراشىعاناق بويىنشا ءونىمدى ءبولۋ تۋرالى كەلىسىم 2037-جىلى اياقتالاتىنىن ەسكەرسەك، ءدال قازىر ينۆەستورلارمەن كەلىسىمدى ۇزارتۋ جانە جوبانىڭ جاڭا كەزەڭىن ىسكە قوسۋ تۋرالى ديالوگتى باستاۋعا وڭتايلى ۋاقىت. سونىمەن قاتار، مۇناي-گاز جوبالارىن ءارى قاراي كەڭەيتۋ اياسىندا جەتەكشى يتاليالىق وندىرۋشىلەردەن جابدىقتار مەن تەحنولوگيالاردى تارتۋ ءۇشىن ۇلكەن الەۋەت بار. بۇل گازدى سىعۋ، اۆتوماتتاندىرۋ، جوبالاۋ جانە ەكولوگيالىق باقىلاۋ سالالارىن دا قامتيدى، - دەيدى ا. يسمايلوۆ.
ساراپشى بۇل ىنتىماقتاستىق تەك ەكونوميكالىق ەمەس، تەحنولوگيالىق سەرپىلىس بولۋى مۇمكىن ەكەنىن جەتكىزدى. ويتكەنى يتاليالىق بيزنەس ءبىزدىڭ نارىقتى جاقسى بىلەدى، قازاقستانعا سەنەدى جانە ەنەرگەتيكالىق بولاشاققا بەت العان جولدا ماڭىزدى سەرىكتەس بولىپ قالا بەرمەك.
ۇلى جىبەك جولىنىڭ جالعاسى
قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ ايتۋىنشا، وزەكتى مىندەتتەردىڭ ءبىرى - قۇرلىقارالىق بايلانىستى كۇشەيتۋ. ترانسكاسپي حالىقارالىق كولىك باعىتىن دامىتۋ ارقىلى ۇلى جىبەك جولىن جاڭا نەگىزدە قايتا جاڭعىرتۋعا بولادى.
بۇل گەوساياسي تۇراقسىزدىق جانە جاھاندىق جەتكىزۋ تىزبەكتەرىنىڭ وزگەرۋى اياسىندا ەرەكشە ماڭىزدى ءرول الماق. وسى تۇرعىدان قازاقستان ءوزىن ەۋرازياداعى كولىك، وندىرىستىك جانە تەحنولوگيالىق حاب رەتىندە كورەدى.
ءداستۇرلى مارشرۋتتارعا تۇراقتى ءارى باسەكەگە قابىلەتتى بالاما رەتىندە ورتا دالىزگە قىزىعۋشىلىق ارتۋدا. مۇنى سانداردىڭ ءوزى كورسەتىپ وتىر.
- وتكەن جىلى وسى ءدالىزدىڭ قازاقستان بولىگىندە كونتەينەرلىك تاسىمال كولەمى %62 عا ارتىپ، 4,5 ميلليون توننانى قۇرادى. ءۇش جىل ىشىندە ءبىز بۇل كورسەتكىشتى ەكى ەسەگە ارتتىرۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز،- دەدى مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى.
دجوردجا مەلوني ورتا ءدالىزدى ورتالىق ازيا مەن يتاليا اراسىنداعى سيفرلىق جانە فيزيكالىق ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ تۇرعىسىنان ەڭ پەرسپەكتيۆالى جانە تارتىمدى باعىتتاردىڭ ءبىرى دەپ سانايدى. ونىڭ پىكىرىنشە، وسى جوبانى جۇزەگە اسىرۋ باستاماسى ستراتەگيالىق سەرىكتەستىكتىڭ ماڭىزدى ەلەمەنتىنە اينالىپ، جەتكىزۋ تىزبەكتەرى مەن تۇراقتىلىقتى دامىتۋعا ەلەۋلى ۇلەس قوسادى.
ال قازاقستان پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى ايدوس سارىم Kazinform اگەنتتىگىنە بەرگەن پىكىرىندە "قازاقستاننىڭ بۇگىندە جاڭا مارشرۋتتاردى دامىتىپ، جاڭا فورماتتاردى ىزدەۋى زاڭدىلىق ءارى كەلەشەگى زور جوبا" ەكەنىن اتاپ وتكەن.
- كەمەلەر افريكا قۇرلىعىن اينالىپ ءوتىپ جاتقاندىقتان، تەڭىز جولى بۇگىن ايتارلىقتاي ۇزارىپ وتىر. ورتا ءدالىزدىڭ جىلدامدىق جاعىنان ۇتاتىنىن ايتا كەلە، جۇك جەتكىزۋ 15-18 كۇن عانا الادى. ءماجىلىس وسى ۋاقىت ىشىندە بۇل مارشرۋتتى جەڭىلدەتەتىن 5-6 ءىرى قۇجاتتى راتيفيكاتسيالادى. ءبىز كەمىندە 40 ەلمەن ىنتىماقتاستىعىمىزدى نىعايتتىق،- دەدى دەپۋتات.
ءبىلىم بەرۋ مەن مادەنيەت سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىق تا ارتىپ كەلەدى. قازىر شامامەن 4 مىڭ قازاقستاندىق ستۋدەنت يتاليادا ءبىلىم الىپ جاتىر.
- وسى مۇمكىندىكتى پايدالانا وتىرىپ، يتاليالىق تەحنولوگيالىق جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ قازاقستاندا فيليالدارىن اشۋعا شاقىرامىن. ءبىز ينجەنەرلىك-تەحنيكالىق بىلىمگە ەرەكشە نازار اۋدارامىز،- دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
يتاليا ەنەرگەتيكا، حيميا، سۋ رەسۋرستارى، فينتەح جانە وندىرىستىك تىزبەكتەردى باسقارۋ سالالارىنداعى تەحنولوگيالىق شەشىمدەر مەن قۇزىرەتتەردى ۇسىنىپ وتىر. بۇل جۇمىسقا شاعىن جانە ورتا كاسىپورىنداردىڭ الەۋەتىن تارتۋ ماڭىزدى. بۇل جاي عانا تاۋار الماسۋ ەمەس، ىسكەرلىك مادەنيەتتەردىڭ ءوزارا بايىتىلۋى، جەرگىلىكتى ۋنيۆەرسيتەتتەر مەن جاستاردىڭ تەحنولوگيالار ترانسفەرىنە تارتىلۋى.
Maire Tecnimont جانە باسقا دا يتاليالىق الىپ كومپانيالار قازاقستاندىق جوعارى وقۋ ورىندارىمەن ىنتىماقتاستىقتى باستاپ كەتتى. بۇل كادرلىق ءوسىم مەن تەحنولوگيالىق دەربەستىك ءۇشىن جاڭا مۇمكىندىكتەر اشپاق.
- ءبىز قازاقستاندى تەك قىزمەت كورسەتۋ نارىعى رەتىندە ەمەس، جەرگىلىكتى ەكونوميكاعا، اتاپ ايتقاندا، جەرگىلىكتى كاسىبي قاۋىمداستىققا ينتەگراتسيالانۋ قاجەت سەرىكتەس رەتىندە قاراستىرامىز. جەرگىلىكتى ۋنيۆەرسيتەتتەرمەن تۇلەكتەردى جۇمىسقا قابىلداۋ، ولارمەن جۇمىس ىستەۋ، بىلىمىمىزبەن ءبولىسۋ جانە ولاردى قازاقستانداعى كومپانيامىزدىڭ دامۋىنا بەلسەندى تارتۋ ءۇشىن كەلىسىمدەر جاسادىق، - دەدى Maire Tecnimont باس اتقارۋشى ديرەكتورى الەسساندرو بەرنيني.
ساپار قورىتىندىسى
دجوردجا مەلونيدىڭ قازاقستانعا ساپارى جاي عانا ديپلوماتيالىق وقيعا ەمەس، ەلدەر اراسىنداعى ستراتەگيالىق ءوزارا ءىس- قيمىلدىڭ جاڭا كەزەڭىنىڭ باستالۋى. «ورتالىق ازيا + يتاليا» ءسامميتىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا قابىلدانعان بىرلەسكەن دەكلاراتسيادا وسى سەرىكتەستىكتىڭ باستى مىندەتتەرى كورسەتىلگەن.
استانا مەن ريم ەنەرگەتيكا، ونەركاسىپ، لوگيستيكا جانە ورنىقتى دامۋ سالالارىنداعى ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتۋ ءۇشىن قۋاتتى بازاعا يە. يننوۆاتسيالار، تەحنولوگيالىق الماسۋ جانە جىلدام وزگەرىپ جاتقان الەم جاعدايىندا ءوزارا ءىس- قيمىلدىڭ جاڭا فورمالارى بويىنشا ۇلكەن پەرسپەكتيۆالار اشىلىپ وتىر. قول قويىلعان كەلىسىمدەر، بىرلەسكەن تەحنولوگيالىق ترانسفورماتسياعا دايىندىق، لوگيستيكا، ESG، اگروونەركاسىپ جانە ءبىلىم بەرۋ سالالارىنا باعىتتالعان باستامالار ءوزارا قىزىعۋشىلىق بارىن راستايدى.
قازاقستان ءۇشىن بۇل -يندۋستريالاندىرۋدى جەدەلدەتۋگە، جاھاندىق تىزبەكتەرگە ينتەگراتسيانى كۇشەيتۋگە، ينۆەستيتسيالىق تارتىمدىلىقتى ارتتىرۋعا مۇمكىندىك. ال يتاليا ءۇشىن ورتالىق ازياداعى ورنىن نىعايتىپ، رەسۋرستار مەن نارىقتارعا قول جەتكىزۋ، سونداي- اق ەو- عا ءوزىنىڭ سىرتقى ەكونوميكالىق ستراتەگياسىنىڭ تيىمدىلىگىن كورسەتۋ مۇمكىندىگىن سىيلادى.
«و ا+يتاليا» العاشقى ءسامميتى مازمۇندى ءوتتى، ەندىگى مىندەت - ساياسي ەرىكتى ناقتى جوبالارعا اينالدىرىپ، سەرىكتەستىكتى جاڭا تابىس دەڭگەيىنە شىعارۋ.
ماديار تولەۋوۆ
