اسپان ديريجەرى: قازاقستاندا اۋە ديسپەتچەرى قالاي دايىندالادى
الماتى. KAZINFORM - اۋەجايداعى اسا ماڭىزدى قىزمەتتىڭ ءبىرى - اۋە ديسپەتچەرى. ول جەردە وتىرىپ، اۋە كەڭىستىگىندەگى ۇشاقتىڭ ءوز باعىتىنان اداسپاي جول تاۋىپ، قونۋىنا جاۋاپ بەرەدى. Kazinform تىلشىسىنە 1-اقپان - قازاقستاننىڭ ازاماتتىق اۆياتسيا قىزمەتكەرلەرى كۇنى قارساڭىندا اۋە ديسپەتچەرلەرىنىڭ قىزمەتىمەن تانىسۋدىڭ ءساتى ءتۇستى.

ايدوس كەڭەسبەك الماتىداعى «قازاەروناۆيگاتسيا» ر م ك اەرودرومدى باسقارۋ ورتالىعىندا ديسپەتچەر بولىپ جۇمىس ىستەيدى. ەڭبەك ءوتىلى - 10 جىل.

تالدىقورعان قالاسىنىڭ تۋماسى، مەكتەپتە ماتەماتيكا مەن فيزيكانى ءسۇيىپ وقىعان. ونىڭ وسى پاندەرگە دەگەن قىزىعۋشىلىعى ماماندىق تاڭداۋعا كومەكتەسكەن.
- باستاپقىدا تەمىرجول ديسپەتچەرى بولعىم كەلدى، ءبىراق اكەم: «نەگە ۇشاقتاردى باسقارماسقا؟» - دەپ ۇسىنىس جاسادى. اۆياتسيا الەمىن وسىلاي اشتىم. ءبىزدىڭ اۋلەتتە بۇل سالادا ەشكىم جۇمىس ىستەگەن ەمەس، العاشقىسى مەنمىن، - دەپ ەسكە الادى كەڭەسبەك.
ايتۋىنشا، 2009 -جىلى ازاماتتىق اۆياتسيا اكادەمياسىنا گرانتقا وقۋعا ءتۇسىپ، كەيىن «قازاەروناۆيگاتسيا» ر م ك-نىڭ ءبىر جىلدىق كۋرسىنا جازىلىپ، باستاپقى كاسىبي دايىندىقتان وتكەن.

ونىڭ جۇمىس كۇنى مەديتسينالىق تەكسەرۋدەن باستالادى. وسىدان كەيىن ديسپەتچەرلەرگە اۋا رايى مەن قۇرالداردىڭ تەحنيكالىق جاعدايى تۋرالى اقپارات بەرىلەدى. بۇل كەز كەلگەن جاعدايعا دايىن بولۋعا جانە اۋە قوزعالىسىن ءتيىمدى باسقارۋعا كومەكتەسەدى. سودان كەيىن اعا ديسپەتچەر مەن ۇشۋ اۋىسىمىنىڭ جەتەكشىسى وزدەرىنىڭ جاۋاپكەرشىلىك ايماعىن تاعايىندايدى.

«قازاەروناۆيگاتسيا» ر م ك اۋە قوزعالىسىنا قىزمەت كورسەتۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى اندرەي ەلەنبەرگتىڭ ايتۋىنشا، ديسپەتچەرلەر بەس اۋىسىمدىق كەستە بويىنشا جۇمىس ىستەيدى.

ءبىر اۋىسىمدا ورتا ەسەپپەن 25 ادام كەزەكشىلىك ەتەدى، ونىڭ ىشىندە ۇشۋ جەتەكشىلەرى، اعا ديسپەتچەرلەر جانە ديسپەتچەرلەردىڭ وزدەرى بار.
ايدوس كەڭەسبەك كوماندادا جۇمىس ىستەۋدىڭ ماڭىزىنا توقتالدى.

- ءبىز ءبىر-ءبىرىمىزدى الماستىرامىز، كومەكتەسەمىز. جۇمىس وتە جاۋاپتى. بۇل ماماندارعا قويىلاتىن تالاپ قاتاڭ. قىراعىلىقپەن قاتار باتىل ءارى جەدەل شەشىم قابىلداۋ قاجەت، - دەپ ءتۇسىندىردى ول.
اۋە ديسپەتچەردىڭ جۇمىسى - تەك مونيتور بەتىندەگى كارتالار مەن سىزىقتارعا قاراپ وتىرۋ ەمەس. ءساتتى ۇشۋ - ۇشاق ۇشقىشىنىڭ عانا ەمەس، ولاردىڭ دا ەڭبەگى.
جۇمىستا قاۋىپسىزدىك ءارقاشان ءبىرىنشى ورىندا، ءار ديسپەتچەر ۇشاقتىڭ قاۋىپسىزدىگىنە جاۋاپتى، سەبەبى اۋە قوزعالىسىنىڭ ديسپەتچەرلەرى - اسپاننىڭ ءۇنسىز كۇزەتشىلەرى. ولاردىڭ نەگىزگى مىندەتى - كوكتەگى ۇشاقتىڭ امان-ەسەن قونۋىنا جانە دىتتەگەن باعىتىنا ىركىلىسسىز ۇشىپ كەتۋىنە باعىت-باعدار بەرۋ.

ولاردىڭ جۇمىسى اۋە كەمەسىنىڭ ەسىكتەرى جابىلىپ، وتىرعىزۋ جانە شىعۋعا ارنالعان جىلجىمالى باسپالداق الىنىپ، ۇشاق ۇشۋعا دايىن بولعاندا باستالادى.
- اۋە قوزعالىسىنىڭ ديسپەتچەرلەرى ۇشاق قوزعالتقىشى ىسكە قوسىلعانان باستاپ قونعانعا دەيىن باسقارادى، - دەيدى سپيكەر.
اۋە قوزعالىسىن باسقارۋ ديسپەتچەرى اۋەايلاقتا بەلگىلەنگەن مارشرۋت بويىنشا جانە بۇدان ءارى سەكتور دەپ اتالاتىن اۋە كەڭىستىگى بولىگىندەگى ءوز جاۋاپكەرشىلىگى ايماعى بويىنشا ۇشاقتاردى «وتكىزەدى»، سودان كەيىن اۋە قوزعالىسىن باسقارۋ ەستافەتاسىن باسقا ايماقتىڭ ديسپەتچەرلەرىنە بەرەدى.
مىسالى، الماتى- استانا باعىتى بويىنشا ۇشقان اۋە كەمەسى بولسا، ول استانا قالاسىنىڭ اۋماعىنا كىرگەن كەزدە باقىلاۋ الماتى اۋدان ورتالىعىنىڭ ديسپەتچەرىنەن استانا اۋدان ورتالىعىنىڭ ديسپەتچەرىنە وتەدى.
- ءبىزدىڭ مىندەتىمىز - ءوزىمىزدىڭ سەكتورداعى بارلىق اۋە كەمەسىنىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ، بيىكتىگىن، جىلدامدىعىن، باعىتى مەن كوورديناتتارىن انىقتاپ، اعىنداردى ساۋاتتى ءبولۋ. ءاربىر ديسپەتچەردىڭ ءوز جيىلىگى بار، ۇشقىشتار تەك جيىلىكتەردى اۋىستىرادى. جۇمىس ۇنەمى جوعارى جاۋاپكەرشىلىكتى جانە وتە مۇقيات بولۋدى تالاپ ەتەدى، - دەيدى ول.
وسى سەبەپتى اۋە قوزعالىسىنىڭ ديسپەتچەرلەرىن كوبىنەسە «اسپان ديريجەرلەرى» دەپ اتايدى.
ماماندار اعىلشىن ءتىلىن دە بىلۋى كەرەك، ويتكەنى اۆياكومپانيا ەكيپاجدارىمەن بايلانىس اعىلشىن تىلىندە جۇرگىزىلەدى.
- اۆياتسيادا اعىلشىن ءتىلىن جەتە ءبىلۋ مىندەتتى. اعىلشىن ءتىلىنىڭ دەڭگەيىن ساقتاۋ جانە جەتىلدىرۋ كۋرستارى ۇنەمى وتكىزىلىپ تۇرادى، - دەيدى كەڭەسبەك.
ءار ءۇش جىل سايىن ديسپەتچەرلەر اۆياتسيا سالاسىنداعى جاڭا تەحنولوگيالار مەن وزگەرىستەردەن حاباردار بولۋ ءۇشىن ءوز بىلىكتىلىگىن جەتىلدىرىپ وتىرادى.
وقۋ بارىسىندا ىقتيمال توتەنشە جاعدايلارعا شۇعىل ارەكەت ەتۋگە ۇيرەتەدى. سوندىقتان ديسپەتچەردەن تەك تەحنيكالىق ءبىلىم مەن كاسىبي داعدى عانا ەمەس، سابىر، كۇيزەلىسكە توزىمدىلىك تالاپ ەتىلەدى.
الماتى حالىقارالىق اۋەجايى - ورتالىق ازيا ايماعىنداعى ءىرى اۋەجاي تورابى. مۇندا ءار 2-3 مينۋت سايىن ۇشاقتار ۇشىپ-قونادى. دۇيسەنبىدەن جۇماعا دەيىن رەيستەر سانى دەمالىس كۇندەرىنە قاراعاندا كوپ بولادى. سونداي- اق جازدا رەيستەر سانى ارتادى. ولاردىڭ سانى مەرەكەدە، سپورتتىق ءىس-شارا، ۇلكەن فورۋمدار سياقتى ءتۇرلى شارا كەزىندە دە ايتارلىقتاي ارتۋى مۇمكىن.
الماتى اەرودرومىنداعى ۇشۋ قاۋىپسىزدىگى لوكاتسيا جۇيەلەرىمەن قامتاماسىز ەتىلەدى. بارلىعى 5 لوكاتور قولدانىلادى. ونىڭ ەكەۋى - ۇشاقتىڭ بيىكتىگى مەن جىلدامدىعىن كورسەتەتىن رادار.
باسقا رادار اەرودرومعا شولۋ جاسايدى، ال ەندىگىسى ۇشقىشتاردىڭ بورتتىق پانەلدە قانداي پارامەترلەردى ورناتقانىن كورسەتەدى. بارلىق جۇيە ءبىر-ءبىرىنىڭ ساقتىق كوشىرمەسىن جاسايدى.
سونداي-اق اەرودرومدا اۋا رايى تۋرالى مالىمەتتەردى جىبەرەتىن دوپلەرلىك رادار بار. كۇن رايى اۆياتسيادا ماڭىزدى ءرول اتقارادى جانە اۋە قوزعالىسىنىڭ ديسپەتچەرلەرى ونى باقىلاپ وتىرادى.
تۋربۋلەنتتىلىك نەمەسە نايزاعاي تۋرالى اقپاراتتى ەكيپاجدارعا جىبەرەدى، وسىلايشا ولار ىقتيمال قاۋىپتەن ساقتانادى.
- دەگەنمەن تابيعاتتا جامان اۋا رايى بولمايدى، - دەيدى ايدوس كەڭەسبەك.
سول سياقتى اۋە ديسپەتچەرى ءۇشىن «باسقارىلۋى قيىن» ۇشاق جوق. ديسپەتچەر كەز كەلگەن ۇشاقتى باسقارا الادى.
تىكۇشاقتاردان باستاپ ان-225 نەمەسە ان-124 «رۋسلان» سياقتى اۋىر ۇشاقتارعا دەيىن. ءبارىنىڭ وزىندىك سيپاتتامالارى بار، ءبىراق ديسپەتچەرلەر ءبىرىڭعاي ستاندارتتار مەن قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرىن ساقتايدى.
اۋە ديسپەتچەرى بولعىسى كەلەتىندەر بۇل جۇمىستىڭ ادام ومىرىنە تىكەلەي بايلانىستى بولعاندىقتان ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىكتى تالاپ ەتەتىنىن ءتۇسىنۋى كەرەك.
جىلدام ويلاۋ، كوپ اقپاراتپەن جۇمىس ىستەي ءبىلۋ جانە ابستراكتى ويلاۋ - ماماندىققا قاجەتتى قاسيەتتەر.
- ماعان ءوز جۇمىسىمنىڭ ماڭىزىن سەزىنۋ ۇنايدى. اۋە كەمەلەرى مەن جولاۋشىلارعا نە بولاتىنى ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىزگە بايلانىستى، - دەيدى ول.
قازاقستاندا اۋە ديسپەتچەرلەرىن قاي جەردە دايىندايدى
قازاقستاندا اۋە قوزعالىسىنىڭ ديسپەتچەرلەرىن باستاپقى دايارلاۋ جانە ولاردىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ الماتى قالاسىنداعى «قازاەروناۆيگاتسيا» ر م ك كاسىبي وقۋ ورتالىعىندا جۇرگىزىلەدى.
2024 -جىلدىڭ قاراشا ايىندا ورتالىقتا بىرەگەي كەشەن ىسكە قوسىلدى. تەڭدەسى جوق كەشەننىڭ بۇل ورتالىق ازياداعى العاشقىسى.
زاماناۋي جۇيە بولاشاق ديسپەتچەرلەردى دايارلاپ قانا قويماي، كاسىبي مامانداردىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. كەشەن اۋەايلاقتاعى اۋە ترافيگى مەن جەردەگى جاعدايدىڭ يميتاتسياسىن جاسايدى.
سونداي-اق بىلتىر ورتالىق حالىقارالىق ازاماتتىق اۆياتسيا ۇيىمىنىڭ كەزەكتى اۋديتىنەن ءساتتى ءوتتى.
قازاەروناۆيگاتسيانىڭ باسپا ءسوز حاتشىسى ارمان باياندىنىڭ ايتۋىنشا، تەك قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتتارى عانا ديسپەتچەر بولا الادى.
وقۋعا 21-27 جاس ارالىعىنداعى ورتا ارناۋلى نەمەسە جوعارى ءبىلىمى بار جانە اعىلشىن ءتىلىن Intermediate دەڭگەيىندە بىلەتىن ازاماتتار جىبەرىلەدى.
سونىمەن قاتار، دەنساۋلىعى جاقسى بولۋى شارت. بۇل مەديتسينالىق ۇشۋ ساراپتاۋ كوميسسياسىنىڭ قورىتىندىسىمەن راستالۋى كەرەك. سونداي-اق پسيحولوگتىڭ قورىتىندىسى بويىنشا پسيحوفيزيولوگيالىق ساراپتاما تالاپتارىنا ساي بولۋى ءتيىس.
- اۋە قوزعالىسىنىڭ ديسپەتچەرى بولىمىندە ماماندار تاپشىلىعى بايقالادى، ونىڭ نەگىزگى سەبەبى - پاندەميادان كەيىنگى كەزەڭدە اۋە تاسىمالىنىڭ ءوسۋى (الەمدىك ترەند). ەكىنشى سەبەپ - پاندەميا كەزىندە ديسپەتچەرلەر ءىس جۇزىندە وقىتىلمادى، ويتكەنى وقۋ پراكتيكالىق دايىندىقپەن بايلانىستى، - دەيدى ارمان باياندى.
قاجەتتىلىك زايسان، كەندىرلى جانە كاتونقاراعايدا جاڭا اۋەجايدىڭ سالىنۋىنا دا بايلانىستى.
- 2024 -جىلدىڭ اياعىنا دەيىن اۋە قوزعالىسىنا ديسپەتچەر دايىنداۋدىڭ باستاپقى كۋرستارىندا 46 ادامدى وقىتتىق. ولار تاعىلىمدامادان ءوتۋ ءۇشىن فيليالدارعا جولداما الدى، - دەپ قوستى ول.
قازىر «قازاەروناۆيگاتسيا» كاسىپورنىندا 700-دەن استام اۋە ديسپەتچەرى جۇمىس ىستەيدى.
- 2024 -جىلى ماماندار 446106 رەيسكە قىزمەت كورسەتتى، ونىڭ 111850 ى قازاقستاندىق اۋە كومپانيالارىنىڭ رەيسى بولسا، قالعان 334256 سى حالىقارالىق رەيس بولدى، - دەدى ارمان باياندى.
ەسكە سالساق، بۇعان دەيىن قازاقستان حالقىنىڭ نەشە پايىزى ازاماتتىق اۆياتسيا قىزمەتىن تۇراقتى پايدالاناتىنى بەلگىلى بولعان.
سونداي-اق Kazinform اگەنتتىگى قازاقستان اسپانىن پايدالانۋدان تۇسكەن تابىس ەلدىڭ ازاماتتىق اۆياتسياسىن نەگە دامىتا المادى دەگەن ساۋالعا جاۋاپ ىزدەگەن ەدى.
اۆتور
الما مۇقانوۆا