قازاق ءۇشىن قاي ساندار قاسيەتتى سانالادى؟

None
استانا. قازاقپارات - قازاق حالقىندا كيەلى سانالاتىن ءبىر شوعىر سان بار. اتا- بابالارىمىز ءار ساننىڭ ماقساتى مەن ماعىناسى بولاتىنىن سەزگەن، تۇيسىنگەن. قازاق ءۇشىن قاسيەتتى ساندار – 3، 5، 7، 9، 12، 40.

3 - تىلىمىزدە ءۇش سانىمەن بايلانىستى اتالى سوزدەر، تۇراقتى تىركەستەر بارشىلىق. مىسالى، قازاق حالقى ەر جىگىتتىڭ ءۇش جۇرتى بار دەيدى. بۇدان بولەك، ءۇش ارسىز، ءۇش داۋسىز، ءۇش بايلىق ۇعىمدارى دا بار.

5 - حالقىمىز 5 سانىن دا كيەلى سانايدى. بەس قارۋ، بەس پارىز، بەس بورىش، بەس قاتەر، بەس جاقسى ۇعىمدارى سودان شىقسا كەرەك.

7 - قازاق مادەنيەتى ءۇشىن وتە قاستەرلى سان. جەتى سانىمەن بايلانىستىرىلىپ ايتىلاتىن ۇعىم داستۇرىمىزدە دە، تىلدىك مادەنيەتىمىزدە دە كوپ ساقتالعان. مىسالى، جەتى امال، جەتى عاشىق، جەتى جارعى، جەتى جەتىم، جەتى جوق، جەتى قازىنا، جەتى جۇت، ت. ب. سان قۇدىرەتىنە قاتىستى مىنا ءجايتتى دە ايتا كەتۋگە بولادى. قازاقتىڭ جاڭا جىلى ناۋرىز ايىنان باستالادى. ال ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى 7 ءتۇرلى ءدام قوسىلاتىن ناۋرىز كوجە دايىندالادى.

9 - قازاقتىڭ ەسكى سالتىنان ورىن تەپكەن قاسيەتتى سان. ءبىر رۋدىڭ ەكىنشى رۋعا، ءبىر كىسىنىڭ ەكىنشى كىسىگە سىيلايتىن سىيىنىڭ، كەيدە تولەيتىن ايىبىنىڭ «ءبىر توعىز»، «ءۇش توعىز»، «توعىز توعىز» بولىپ كەلۋى وسىنى تولىعىمەن ايقىندايدى. توعىز سانىمەن بايلانىستى تىركەستەر: «توعىز اي، توعىز كۇن بالا كوتەرۋ»، «توعىز ايەلدىڭ تولعاعى ءبىر كۇندە كەلدى»، «توعىز جولدىڭ تورابى».

12 - بايىرعى قازاق كۇنتىزبەسى بويىنشا ون ەكى ايعا ارنايى جاندىكتەر مەن حايۋاناتتار اتىن بەرۋ، ون ەكى جىلدى ادامنىڭ ءبىر مۇشەلى - قاتەرلى جىل دەپ ارنايى اتاپ ءوتۋ، «ون ەكى مۇشەڭ ساۋ بولسىن» دەگەن تىلەك ايتۋ، سوعىم ەتىن 12 جىلىككە ءبولۋى، كيىز ءۇيدىڭ دە 12 قاناتقا دەيىن بولۋى بۇل ساننىڭ قاستەرلى ەكەنىن بىلدىرەدى.

40 - قازاق مادەنيەتىندە قۇدىرەتتى سان. قازاقتا ادامدى قىرىق كۇن بويى ەمدەۋ، قىرىق ءتۇرلى ءشوپتى ارالاستىرىپ جاساعان ءدارى ىشكىزۋ، بالانى قىرقىنان شىعارۋ، قايتىس بولعان ادامنىڭ قىرقىن بەرۋ جورالعىلارى بار. 40 سانىنا قاتىستى وسيەتتى سوزدەر، ماقال- ماتەلدەر دە كوپ. مىسالى، «قىزعا قىرىق ۇيدەن تىيىم»، «جاقسى اكە جامان بالاعا قىرىق جىل ريزىق»، «قىرىقتىڭ ءبىرى - قىدىر»، «حاندا 40 ادامنىڭ اقىلى بار»، «ايەلدىڭ قىرىق جانى بار»، «قىرىق جىل قىرعىن بولسا دا اجالدى ولەدى» ، ت. ب.

سوڭعى جاڭالىقتار
telegram