قازاقتا مەملەكەت بارىن بىلمەيتىن، ولار ءبىزدى ءتىلى، جەرى جوق، رەسەيدىڭ استىنداعى حالىق دەپ ويلايتىن
كەيىپكەر Massaget.kz-كە بەرگەن سۇحباتىندا جاپونداردىڭ قازاقتاردان ايىرماشىلىعى، مادەنيەتى مەن سول ەلدەگى كاسىبى، جاپونياداعى قازاقتارعا ارنالعان مادەنيەت ءۇيى تۋرالى ايتىپ بەردى.
جادىرا وردابەك قىزى - «جاقىن جاپونيا» كىتابىنىڭ اۆتورى. ول بۇل ەلگە العاش كەلگەن كۇننەن باستاپ باسىنان وتكەن تالاي قىزىقتى قاعاز بەتىنە تۇسىرگەن. ونىڭ ايتۋىنشا، العاش كەلگەندە ەلگە ۇيرەنىسۋ قيىن بولعان، ونىڭ ۇستىنە، كەيىپكەرىمىز ءتىلدى مۇلدەم بىلمەگەن.
«جاپونياعا العاش رەت 10-سىنىپ وقىپ جۇرگەندە 14 جاسىمدا كەلدىم. 10-12-سىنىپتى وسى ەلدە اياقتادىم. مەكتەپتەن كەيىن جوعارعى وقۋ ورنىن، ماگيستراتۋرانى دا وسىندا وقىدىم. كەيىن ءبىر جىل لوندوندا، تاعى ءبىر جىل تۇركيادا، ال قازاقستاندا 3 جىل ءبىلىم الدىم. كوشۋ پروتسەسى وڭاي بولعانىمەن، ەلگە ۇيرەنىسۋ ازداپ قيىنعا سوقتى. ويتكەنى مەن ءتىل بىلمەدىم. ءبىراق بۇل حالىقتىڭ مادەنيەتتىلىگى، ادامگەرشىلىگى، ادامعا كومەك قولىن سوزۋعا دايىن تۇراتىنى مەنى وسى ەلدە قالۋعا كوندىرگەندەي بولدى»، - دەيدى ول.
جادىرا سەنباي 5 ءتىلدى وڭاي ءارى تەز مەڭگەرگەن. ول قازاق، موڭعول، جاپون، تۇرىك جانە اعىلشىن تىلدەرىندە ەركىن سويلەيدى. بالا جادىرا جاپون ءتىلىن 6 ايدا، ال ءىنىسى اقجارقىن نەبارى 3 ايدا مەڭگەرىپ العان.
«تۇركيادا قازاق تىلىندە سويلەسە بەرەتىنبىز. ال موڭعول ءتىلىن جاپونيادا مەڭگەردىم. مۇندا موڭعول كوپ. جوعارى وقۋ ورنىندا وقىپ جۇرگەنىمدە جاتاقحانادا موڭعول قۇربىلارىم تۇراتىن. ءتىلدى سولاردان مەڭگەرىپ الدىم. ال جاپون ءتىلى - قازاق تىلىنە، گرامماتيكاسىنا ۇقساس، قۇلاققا جاعىمدى، اۋەزدى ءتىل. ونى بار بولعانى 6 ايدا ۇيرەندىم. كوبى جاپون تىلىندە سويلەپ كەتۋ قيىن دەپ ويلايدى، كەرىسىنشە، ول مەڭگەرۋگە جەڭىل ءتىل دەپ ايتار ەدىم. جالپى ءتىلى قازاقشا شىققان، قازاق تىلىندە سويلەيتىندەرگە وزگە ءتىلدى ۇيرەنۋ وڭاي، سەبەبى ءبىز كۇردەلى دىبىستاردى دىبىستاۋعا ۇيرەنگەنبىز»، - دەيدى جادىرا.
كەيىپكەر ەكى حالىق اراسىندا قانداي ۇقساستىقتار مەن ايىرماشىلىقتار بارىن ايتتى.
«زاماناۋي قازاقتار مەن جاپوندار اراسىندا ايىرماشىلىق كوپ، ارينە. ءبىراق بۇرىنعى قازاقتىڭ سالت- ءداستۇرىن، مادەنيەتىن زەردەلەي كەلە، جاپوندار مادەنيەتتى قازاقتاردان ۇيرەنگەن دەگەن وي كەلدى. بۇل تۋرالى اجەم دە ايتاتىن. جاپونياعا كەلمەس بۇرىن بۇل ەلدىڭ مادەنيەتىن ءبىلىپ كەلگەن دۇرىس. جاپوندار ءوز جۇمىسىن ەشقاشان بىرەۋگە ارتپايدى. جاۋاپكەرشىلىك، ايتقان سوزىنە بەرىك بولۋ قانىنا سىڭگەن»، - دەيدى ول.
جادىرا وردابەك قىزىنىڭ «كۇنشىعىس ەلىندە» كاسىبى بار. ول تەك كىتاپ جازۋمەن اينالىسپايدى، سونداي-اق، جاپون ءتىلىن ۇيرەتەدى جانە وسى ەلگە تۇسكىسى كەلەتىن تالاپكەرلەرگە كومەكتەسەدى.
«قازىرگى ماقساتىم - قازاق بالالارىنا جاپونيانىڭ كەرەمەتىن، ءتىلىن، تابيعاتىن، ءوزىم بارعان- باسقان جەردى كورسەتۋ. جاپوندىقتارعا دا قازاقتاردى، ءبىزدىڭ تاريحتى تانىستىرۋ. مەن وقىپ جۇرگەندە جاپوندار قازاقتاردىڭ كىم ەكەنىن بىلە بەرمەيتىن. ءتىپتى قازاقستان دەگەن مەملەكەتتىڭ بارىن بىلمەيتىن، ولار ءبىزدى ءتىلى، جەرى جوق، رەسەيدىڭ استىنداعى حالىق دەپ ويلايتىن. سول كەزدە قاتتى قينالاتىنمىن. قازاقستان تاۋەلسىزدىگى، ءتىلى، ءدىلى، سالت-ءداستۇرى بار ەل ەكەنىن دالەلدەگىم كەلەتىن»، - دەيدى كەيىپكەر.
جادىرا بيىل ارمانىنا ءبىر قادام جاقىندادى. ول جاپونيانىڭ استاناسىندا قازاق ەلىن تانىتۋ ماقساتىندا مادەنيەت ءۇيىن اشتى. قازىر ول شەتەلدە قازاقتاردى، ءبىزدىڭ سالت-ءداستۇر مەن تاريحتى تانىتۋمەن اينالىسىپ ءجۇر.
