بولاشاق ۇرپاق تاربيەسىنە قاتىستى ماسەلەلەر كۇن ساناپ ارتىپ كەلەدى - اتا-انالار فورۋمى

استانا. قازاقپارات - بۇگىن استانادا «ۇرپاقتار ساباقتاستىعى» اتتى رەسپۋبليكالىق اتا-انالار فورۋمى ءوتتى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات.

شاراعا اتا-انالار كوميتەتتەرى مەن قوعامدىق ۇيىمداردىڭ، مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ وكىلدەرى مەن ەلىمىزدىڭ ساراپشىلار قاۋىمىنىڭ وكىلدەرى قاتىستى.

فورۋمنىڭ باستى ماقساتى - وتباسى ينستيتۋتىن نىعايتۋ جانە رۋحاني-ادامگەرشىلىك وتباسىلىق قۇندىلىقتاردى دامىتۋ مەن ناسيحاتتاۋدا اتا-انالار قاۋىمىنىڭ بەلسەندى ءرولىن ارتتىرۋ.

فورۋمدا ءسوز سويلەگەن پرەزيدەنت اكىمشىلىگى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى، پرەزيدەنت جانىنداعى ايەلدەر ىستەرى جانە وتباسىلىق- دەموگرافيالىق ساياسات جونىندەگى ۇلتتىق كوميسسيانىڭ ءتوراعاسى ايدا بالايەۆا قازىرگى تاڭدا وسكەلەڭ ۇرپاق اراسىنداعى تۇيتكىلدى ماسەلەلەردىڭ وزەكتىلىگى كۇن ساناپ ارتىپ كەلە جاتقانىنا توقتالدى.

«مىنا جاعىمسىز ستاتيستيكاعا نازار اۋدارىڭىزشى: 2022 -جىلى ەلىمىزدە كامەلەتكە تولماعاندار اراسىندا سۋيتسيدتىڭ 155 تىركەلدى! 2023 -جىلدىڭ 4 ايىندا - كامەلەتكە تولماعاندار اراسىندا ءوز-وزىنە قول سالۋدىڭ 47 فاكتىسى جانە وزىنە قول سالۋعا وقتالۋدىڭ 137 فاكتىسى بولعان. اتا-انالار بالالارىن ءداستۇرلى ەمەس ءدىني سەكتالار مەن توپتارعا تارتۋ فاكتىلەرى دە جيىلەپ بارادى. قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ مالىمەتى بويىنشا، قازىرگى تاڭدا ەلىمىزدە اتا-اناسى دەسترۋكتيۆتى ءدىني كوزقاراستى ۇستاناتىن 2383 بالا تۇرادى»، - دەدى ايدا بالايەۆا.

ول سونداي-اق مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ اگرەسسيۆتى مىنەز-قۇلقى مەن الەۋمەتتىك جەلىلەردە جانە شىنايى ومىردە بەلەڭ الىپ جاتقان بۋللينگكە ەرەكشە نازار اۋداردى.

«جىل باسىنان بەرى الەۋمەتتىك جەلىلەردە ۇرىپ- سوعۋ، جاپپاي توبەلەس، جوعارى سىنىپ وقۋشىلارى مەن جاستار اراسىنداعى جانجالدار بەينەلەنگەن روليكتەر قاپتاپ كەتتى. وسكەمەندەگى ساۋدا ورتالىقتارىنىڭ بىرىندە وقۋشى قىزدى ۇرىپ-سوققان اتىشۋلى وقيعا بولدى. سەمەي قالاسىنىڭ ەلدى مەكەندەرىندە دە وقۋشى قىزدارعا قاتىستى وسىنداي وقيعالار تىركەلدى. جالپى، جاستار اراسىندا ەرەكشە قاتىگەزدىككە بوي الدىرۋ وقيعالارىنىڭ كوبەيۋىن اتاپ وتكەن ءجون. سونىڭ ناتيجەسىندە بۇگىنگى كۇنگى مالىمەت بويىنشا ءى ءى ب ەسەپتە 3924 بالا تۇرسا، 6278 بالا مەكتەپ ەسەبىندە تۇر»، - دەدى ول.

ا. بالايەۆانىڭ ايتۋىنشا، جاستاردىڭ قۇمار ويىندارعا دەگەن اۋەستىكتەرىنىڭ ارتىپ كەلە جاتقانى دا وزەكتى ماسەلە.

«كەيبىر مالىمەتتەرگە سايكەس، 2022 -جىلعا قاراي قۇمار ويىنىنا تاۋەلدىلىكتەن زارداپ شەگەتىن قازاقستاندىقتاردىڭ سانى 350 مىڭعا جەتكەن. سونىمەن قاتار، 15 پەن 18 جاس ارالىعىنداعى قۇمار ويىندارعا تاۋەلدىلىكتەن زارداپ شەگەتىن جاستار سانىنىڭ ءوسۋ تەندەنتسياسى بايقالادى» - دەدى ۇلتتىق كوميسسيا ءتوراعاسى.

ا. بالايەۆا ينتەرنەتتەن تونەتىن قاۋىپتەرگە دە ەرەكشە نازار اۋداردى.

«ءى ى م بيىل جىل باسىنان بەرى عانا 5 مىڭنان استام شەتەلدىك زاڭسىز ينتەرنەت- رەسۋرستاردى، ونىڭ ىشىندە پورنوگرافيالىق ماتەريالداردى تاراتىپ كەلگەن 500 دەن كوپ رەسۋرستى انىقتادى. 2022 -جىلى ۋاكىلەتتى ورگاننىڭ زاڭنامانى بۇزعان جايتتاردى جويۋ تۋرالى ۇسىنىستارى بويىنشا ينتەرنەت-رەسۋرستاردىڭ مەنشىك يەلەرى مەن اكىمشىلىكتەرى 65 مىڭعا جۋىق قۇقىققا قارسى ماتەريالداردى جويۋ جونىندە شارالار قابىلدادى. ونىڭ 53 مىڭنان استامى - تەرروريزم، ءدىني جانە ەتنيكالىق ەكسترەميزم يدەولوگياسىن تاراتقانى ءۇشىن، ەكى مىڭعا جۋىعى - ەسىرتكى جانە پسيحوتروپتىق زاتتاردى ناسيحاتتاعانى ءۇشىن، 4 مىڭنان استامى - پورنوگرافيا، قاتىگەزدىك پەن سۋيتسيدكە يتەرمەلەۋ فاكتىسى ءۇشىن، جەتى جۇزدەن استامى - «ويىن بيزنەسى تۋرالى» زاڭدى بۇزعانى ءۇشىن، مىڭعا جۋىعى - قارجى پيراميدالارى بويىنشا. بۇدان باسقا، 2022 -جىلدىڭ باسىنان باستاپ ۋاكىلەتتى ورگان قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اۋماعىنداعى پايدالانۋشىلار ءۇشىن وسىنداي قۇقىق بۇزۋشىلىقتار انىقتالعان 14 مىڭ ماتەريال بۇعاتتالدى. سوندىقتان ينتەرنەت- كەڭىستىكتى زاڭنامالىق دەڭگەيدە رەتتەۋدىڭ ناقتى تەتىكتەرىن ازىرلەۋ قاجەت».

«وسىلايشا، ءوز ەلىنىڭ لايىقتى ازاماتىن تاربيەلەۋدە اتا-انا باستى ءرول اتقارادى. «بالامدى نە الاڭداتادى؟»، «مەن ونى بىلەمىن بە؟»، «ول ماعان سەنە مە؟». كوپتەگەن اتا-انالار وسى جانە باسقا دا جۇزدەگەن قاراپايىم سۇراقتارعا جاۋاپ بەرە المايدى. ايتپەسە، بالالار مەن جاستاردىڭ تاعدىرى وسىنشاما تالقان بولار ما ەدى؟»، - دەپ ساۋال تاستادى ا. بالايەۆا.

مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ ءرولى مەن ولاردىڭ جاستارمەن جۇمىسىنىڭ ساپاسىنا قاتىستى: «ارينە، جوعارىدا اتالعان ماسەلەلەر مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ جاستار اراسىندا يدەولوگيالىق جۇمىستىڭ جوقتىعىن نەمەسە ناشارلىعىن دا كورسەتەدى. جەرگىلىكتى ورگانداردىڭ، اتاپ ايتقاندا، جاستار ساياساتى باسقارمالارىنىڭ جۇمىسىنىڭ تيىمدىلىگىنە قاتىستى دا بەلگىلى ماسەلەلەر تۋىندايدى، ولاردىڭ قىزمەتى كوبىنەسە دوڭگەلەك ۇستەلدەر ۇيىمداستىرۋعا جانە ءىس جۇزىندە كومەككە مۇقتاج ەمەس جاستاردىڭ بەلسەندى بولىگىمەن جۇمىس ىستەۋگە باعىتتالعان. ءبىراق نەگىزگى جاستار قاۋىمىمەن تىڭعىلىقتى جۇمىسقا جەتكىلىكتى كوڭىل بولىنبەيدى»، دەدى ا. بالايەۆا.

«ءبىز بالالارىمىزدىڭ نەگىزگى اقپاراتى كوشەدەن ىزدەيتىنىن، ءتۇرلى ازعىرۋلار مەن دەسترۋكتيۆتى ارەكەتتەردىڭ ىقپالىنا ىلىگىپ، مىڭداعان ءجاسوسپىرىمنىڭ نەلىكتەن ومىرمەن قوشتاسقىسى كەلەتىن سەبەپتەرىن جۇيەلى تۇردە زەردەلەۋىمىز كەرەك»، - دەپ تۇيىندەدى ا. بالايەۆا.

فورۋمنىڭ مودەراتورى ءبىلىم ءمينيسترى عاني بەيسەمبايەۆ ءوز سوزىندە «بالالار اتا-اناسىنىڭ ۇلگىسىمەن تاربيەلەنەدى. مەكتەپ تەحنولوگيالىق سىن- قاتەرلەر جاعدايىندا بالالاردىڭ مۇددەلەرى مەن قۇقىقتارىن قورعاۋعا باعىتتالعان وقۋ پروتسەسىنە اتا-انالاردىڭ، قوعامدىق ۇيىمداردىڭ قاتىسۋىنىڭ جوعارى الەۋەتىن پايدالانۋى كەرەك» دەدى.

فورۋمعا قاتىسۋشىلار بالا تاربيەسىندە وتباسى مەن مەكتەپ اراسىنداعى بايلانىستى نىعايتۋ، بالالاردىڭ قاۋىپسىزدىگى مەن ءال-اۋقاتىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن قوعامدىق ۇيىمداردىڭ، اتا-انالار قاۋىمىنىڭ، مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ كۇش- جىگەرىن بىرىكتىرۋ قاجەتتىگى تۋرالى ءبىراۋىزدان ءوز پىكىرلەرىن ءبىلدىردى.

ۇرپاقتان-ۇرپاققا جالعاسىپ كەلە جاتقان داستۇرلەر مەن رۋحاني قۇندىلىقتار نەگىزىندە وتباسىلىق كەلىسىمگە قول جەتكىزۋ، بالالاردى ادامگەرشىلىككە تاربيەلەۋ جاۋاپتى اتا-انانىڭ قاتىسۋىنسىز مۇمكىن ەمەس.

فورۋم بارىسىندا قاتىسۋشىلار وتباسى تاربيەسىنە قاتىستى پىكىر الماسىپ، وتباسى ينستيتۋتىنىڭ وزەكتى ماسەلەلەرىن شەشۋدىڭ ءتيىمدى جولدارىن تالقىلادى.

سەكسيا جۇمىسى «مەكتەپ جانە اتا-انا»، «اتا-انا جانە قوعام»، «اتا-انالار مەن بالا دەنساۋلىعى»، «اتا-انالار مەن بالالاردىڭ قاۋىپسىزدىگى»، «اتا-انالار مەن بالالاردى الەۋمەتتىك قولداۋ»، «اتا-انالار مەن بالالاردىڭ سيفرلىق مادەنيەتى» تاقىرىپتارىندا 6 باعىت بويىنشا ۇيىمداستىرىلدى.

فورۋم جۇمىسى سوڭىندا ارنايى قارار قابىلداندى.

اۆتور:

ايدار وسپاناليەۆ