نەمقۇرايلى ما، نەمقۇرايدى ما؟ - ءتىل مامانى جاۋاپ بەردى
ولاردىڭ ارا-جىگىن «دۇرىس سويلەيىك» باعدارلاماسىنا بەرگەن سۇحباتىندا ا. بايتۇرسىن ۇلى اتىنداعى ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى انار فازىلجان اجىراتىپ بەردى.
«ادەبي تىلدە بەكىتىلگەن نورما بويىنشا «نەمقۇرايدى» دەگەن فورما دۇرىس. ال ەندى «نەمقۇرايلى» دەگەن فورما بۇل جۇيەگە سالىپ ايتىپ جۇرگەن نۇسقا. تىلدە بارلىعى لوگيكاعا سالىنا بەرمەيدى. بۇلاي بەكىتىلگەن نورمانى ۋزۋس دەيمىز.
«نەمقۇرايدى» دەگەن ادەبي تىلدەگى فورما، سوندىقتان وسىدان اۋىتقىماعان ابزال. جازبا تىلدە بۇنى مىندەتتى تۇردە ساقتاۋ كەرەك»، - دەدى ءتىلشى-عالىم.
ايتا كەتەيىك، بۇعان دەيىن ءتىل مامانى «سالاۋاتتى» جانە «سالاماتتى» سوزدەرىنىڭ اراجىگىن اجىراتىپ بەرگەن.
«شىن مانىندە، «سالامات» ءسوزى «دەنى ساۋ، ەسەن، امان» دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى. مىسالى، ءبىز امانداسقان كەزدە «سالاماتسىز با؟» نە «سالەمەتسىز بە؟» دەپ امانداسامىز. ءبىز «سالاۋاتسىز با؟» دەپ ساۋلىق سۇرامايمىز. ءبىراق بۇگىندە «سالاۋاتتى ءومىر سالتى» دەپ ءجۇرمىز. بۇل - قاتە قولدانىس. دۇرىسى - «سالاماتتى ءومىر سالتى»، - دەپ جاۋاپ بەردى ءتىلشى-عالىم.
ونىڭ ايتۋىنشا، «سالاۋات» ءسوزى راقىم، كەشىرىم، ورىس تىلىندە «امنيستيا» دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى.
«مىسالى، مۇسىلمان مادەنيەتىندە نامازدان سوڭ پايعامبارىمىزعا سالاۋات ايتىلادى. «سالاۋات» دەگەن ءسوز «پايعامبارىمىزعا، ونىڭ اۋلەتىنە، ۇرپاعىنا راقىم جانە اللادان كەشىرىم سۇراۋ». سوندىقتان وسى ەكى ءسوزدى شاتاستىرماعان ابزال. قازاقتا «بارعا قاناعات، وتكەنگە سالاۋات» دەگەن ناقىل ءسوز بار. مۇنداعىسى بار نارسەگە ريزا بولۋ، وتكەن نارسەگە وكىنبەۋ، وعان كەشىرىممەن قاراۋ»، - دەپ ءتۇسىندىردى ا. فازىلجان.
turkystan.kz
