احمەت بايتۇرسىن ۇلى. ەشكى تۋرالى

استانا. قازاقپارات – ەشكى قويعا جاقىن مال. قويدان اشاڭ، ساقالى، ءمۇيىزى بولادى.

ءمۇيىز قويدىڭ ەركەگىندە عانا، وندا دا بارىندە ەمەس، كەيبىرەۋلەرىندە عانا بولادى. ەشكىنىڭ ءمۇيىزسىزى سيرەك بولادى (توقال ەشكى). «ەسى كەتكەن ەشكى جيادى» دەپ قازاق دۇرىس ايتقان. ەشكى ۋاق مالدىڭ ءسۇتتىسى. ەكى ەشكى ءسۇتى ءبىر سيىردىكىنە جەتە قابا بولادى. اشارشىلىقتا، ساسقاندا، ەسى كەتكەندە ەشكى قول بەرەدى، تاماعىڭدى اسىرايدى. سونىڭ ءۇشىن ەشكىنى «ءىشى تولعان لاق بولار، بۇتى تولعان بۇلاق بولار»، - دەيدى.

ەشكىنىڭ اسىرەسە پايدالى تۇقىمدارى - انعار (انگور) ، كاشمەر (كاشمير) ، مامبير دەگەن تۇقىمدار. ءبىزدىڭ قازاق ەشكىسى مامبير تۇقىمىنان. انعار ەشكىسىنىڭ ءجۇنى ۇزىن، جىبەكتەي مايدا، ازىراق بۇيرالاۋ بولادى. كاشمەر ەشكىسىنىڭ قىلشىعى ۇزىن،

ءتۇبىتى قىسقا، ءبىراق ءتۇبىتى وتە جاقسى بولادى. مامبير تۇقىمىنىڭ ءجۇنى دە كاشمەر جۇنىنە ۇقسايدى، ءبىراق ونان گورى تومەنىرەك بولادى.

ەشكىنىڭ قاي تۇقىمى دا بولسا پايدالى. ەتى قوي ەتىنەن تومەن بولعانىمەن جەۋگە جارايدى. ەشكىنىڭ ەتى مەن مايى سالقىندا تەز

توڭازيدى. سۇتىنەن ىرىمشىك، قۇرت، ماي الىنادى. مايى شام زاۋىتتارىندا ۇستالادى. ءجۇنىنىڭ تۇبىتىنەن قىمبات بوكەباي، ءشالى، قولعاپ سياقتى نارسەلەر توقىلادى. تەرىسىنەن جاقسى جارعاقتار، بىلعارىلار، مەستەر ىستەلەدى. ءمۇيىزى مەن تۇياقتارى قويدىكىندەي ءتۇرلى نارسەلەرگە ۇستالادى.

ەشكى باسقا مالدان ءوسىمتال كەلەدى. كوبىنەسە ەگىزدەتىپ، كەيدە ۇشتەپ، تورتتەپ تە تابادى. ەشكى ءسۇتتى جانە ءسۇتى جاقسى بولعاندىقتان ساۋىن ءۇشىن ۇستاۋعا قولايلى مال. ەشكىنىڭ ەركەگى كوسەم كەلەدى. قورالى قويدى سەركە باستايدى. ەشكىنىڭ قولعا ۇيرەنبەگەن تۇقىمدارى تولىپ جاتىر. ولار تاۋدا جۇرەدى، تاۋ ەشكى دەپ اتالادى. ەشكىنىڭ جۇككە ويناقتاپ، جاردا سەكىرەتىندەرى بۇرىنعى اتالارىنىڭ تاۋدا ءوسىپ، تاۋعا سەكىرەتىن ادەتىنىڭ قاندا قالعانى.