ازەربايجان مەن ارمەنيا تاعى دا سوعىس الدىندا تۇر ما؟

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - تاۋلى قاراباق ماڭىندا تاعى دا قارۋلى قاقتىعىس باستالدى. ازەربايجاندىقتار «كەك الۋ» وپەراتسياسىن باستادى.

Massaget.kz ءتىلشىسى تاۋلى قاراباقتاعى قازىرگى جاعداي تۋرالى باياندايدى.

ءبارى نەدەن باستالدى؟

ازەربايجان مەن ارمەنيا اراسىنداعى قارۋلى قاقتىعىس 2020-جىلى كۇزدە اياقتالعان. سول كەزدە قاقتىعىسقا رەسەيلىك بىتىمگەرلەر ارالاسىپ، ەكى تاراپ كەلىسىمگە كەلگەن ەدى. BBC مالىمەتىنشە، تاۋلى قاراباقتاعى جاعداي شىلدەنىڭ سوڭىندا قايتا شيەلەنىسكەن.

2- تامىزدا مويىندالماعان تاۋلى قاراباق رەسپۋبليكاسىنىڭ بيلىگى ازەربايجان تاراپى ولارعا ارمەنيامەن قولدانىستاعى باعىتتى اينالىپ ءوتىپ، باسقا باعىت بويىنشا قاتىناس ۇيىمداستىرۋ تالابىن جەتكىزگەنىن حابارلادى.

تولىعىراق تۇسىندىرەيىك. قاراباق پەن ارمەنيانى «لاچين ءدالىزى» دەپ اتالاتىن جول بايلانىستىرادى. بۇل جولدى رەسەيلىك بىتىمگەر كۇشتەرى باقىلايدى جانە ول تاۋلى قاراباقتان تىسقارى جاتقان ازەربايجاندىق لاچين قالاسى ارقىلى وتەدى. قاراباقتاعى العاشقى سوعىس كەزىندە ونى ارمەنيالىقتار جاۋلاپ العان.

لاچين ءدالىزى

ماسەلە مىنادا، لاچين اۋدانىنىڭ قالعان بولىگىن (قالا مەن جولدى قوسپاعاندا) ارميان تاراپى 2020-جىلعى 10- قاراشادا سوعىستى توقتاتقان كەلىسىم بويىنشا ازەربايجانعا قايتارعان. سول كەلىسىم بويىنشا، لاچين قالاسىن اينالىپ ءوتىپ، قاراباق ارمياندارىن ارمەنيامەن بايلانىستىراتىن جاڭا جول سالىنۋى كەرەك بولعان. ازەربايجان جولدىڭ ءوز بولىگىن اياقتاعان، ارمەنيا ءالى سالىپ بىتپەپتى.

ازەربايجان راسىمەن دە ارمەنيانى ءۇشجاقتى مىندەتتەمەلەرىن ورىندامادى دەپ ايىپتاپ وتىر. 3- تامىزدا ازەربايجان سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى بۇل تۋرالى تاعى دا ايتقان ەدى.

ارمەنيا قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ حاتشىسى ارمەن گريگوريان بولسا، جەرگىلىكتى «ارمەنپرەسس» باسىلىمىنا ازەربايجاننىڭ لاچين ءدالىزى تۋرالى تالابى زاڭسىز ەكەنىن، ويتكەنى بۇل باعىتتا جۇمىس جۇرگىزىلسە دە، ارميان تاراپى ءالى ەشقانداي جوسپارعا كەلىسپەگەنىن ايتقان ەكەن.

ازەربايجاندىق تاراپ

وسىدان كەيىن ازەربايجان قورعانىس مينيسترلىگى تاۋلى قاراباقتا «كەك الۋ» وپەراتسياسى جۇرگىزىلگەنىن حابارلادى، سونىڭ بارىسىندا گىرحگىز جانە سارىبابا سەكىلدى جەرلەر باقىلاۋعا الىنعان.

ەلدىڭ اسكەري ۆەدومستۆوسىنىڭ حابارىنا قاراعاندا، بۇل وپەراتسيا ازەربايجاندا 3- تامىزدا «ارميان قارۋلى قۇرىلىمدارىنىڭ» «زاڭسىز» ارەكەتتەرىنە جاۋاپ ەكەن. باكۋدىڭ مالىمەتىنشە، وسى «تەررورلىق ارانداتۋدىڭ» سالدارىنان ءبىر ازەربايجان ساربازى قازا تاپقان.

قورعانىس مينيسترلىگى «زاڭسىز ارميان قارۋلى قۇرىلىمدارى» جاڭا اسكەري پوزيتسيالاردى بەكىتۋ ءۇشىن گىرحگىز تاۋ جوتاسىن باسىپ الۋعا ارەكەتتەنگەنىن مالىمدەدى.

ازەربايجان قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ حابارلاماسىندا بۇرىنعى اگدەرە ايماعىنىڭ يۋحارا وراتاگ ەلدى مەكەنىندەگى اسكەري بولىمگە اۋە سوققىسى جاسالعانى ايتىلعان.

«بىرنەشە D-30 گاۋبيتساسى، اسكەري كولىكتەر مەن وق-دارىلەر جويىلدى. ازەربايجان 2020-جىلعى 10- قاراشاداعى ءۇشجاقتى مالىمدەمەگە قاراماستان، رەسەي بىتىمگەرشىلىك كۇشتەرى ۋاقىتشا ورنالاسقان ازەربايجان تەرريتوريالارىندا ارمەنيا قارۋلى كۇشتەرى مەن زاڭسىز ارميان قارۋلى قۇرىلىمدارىنىڭ بولۋى قاۋىپ كوزى بولىپ قالا بەرەتىنىن بىرنەشە رەت مالىمدەگەن. بۇل اۋماقتاردى دەميليتاريزاتسيالاپ، ول جەردەن ارميان اسكەرلەرىن تولىق شىعارىپ جانە زاڭسىز ارميان قارۋلى قۇرىلىمدارىن قارۋسىزداندىرۋ قاجەت»، - دەلىنگەن ازەربايجان قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ مالىمدەمەسىندە.

ارمەنيا تاراپى

ارمەنيا سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى ارميان تاراپىنىڭ ايماقتا تۇراقتىلىق پەن بەيبىتشىلىك ورناتۋ ارەكەتىنە قاراماستان، باكۋ ەتنيكالىق تازارتۋدى جالعاستىرۋعا تىرىسىپ جاتقانىن مالىمدەدى. ەريەۆان ازەربايجاندى ءۇشجاقتى مالىمدەمەلەردەگى بارلىق مىندەتتەمەنى ورىنداۋعا، سونىڭ ىشىندە ارميان تۇتقىندارىن قايتارۋعا جانە اتىستى توقتاتۋعا شاقىردى.

مينيسترلىك باكۋ «تاۋلى قاراباق تۇرعىندارىن قورقىتۋ، ونى ەتنيكالىق تازارتۋ جانە تاۋلى قاراباقتى باسىپ الۋدىڭ جوسپارلانعان ساياساتىن» جالعاستىرىپ جاتقانىن اتاپ ءوتتى.

سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ وكىلدەرى ازەربايجاننىڭ مۇنداي مالىمدەمەلەرىنە «جول بەرۋگە بولمايتىنىن» باسا ايتتى.

«ءۇشجاقتى مامىلەنىڭ 6-تارماعىندا ايقىندالعان لاچين دالىزىندەگى قۇقىقتىق رەجيمدى ءبىرجاقتى تارتىپپەن وزگەرتۋگە ارەكەت جاسالعان ازەربايجان تاراپىنىڭ مالىمدەمەسىنە جول بەرىلمەيدى دەپ سانايمىز جانە لاچين ءدالىزى ارقىلى وتەتىن مارشرۋت مامىلەگە قول قويعان تاراپتار بەكىتكەن جوسپارعا سايكەس عانا وزگەرتىلۋى مۇمكىن ەكەنىن راستايمىز»، - دەپ ءتۇسىندىردى ارمەنيا سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىندەگىلەر.

قاراباقتاعى قاقتىعىستى توقتاتۋ تۋرالى كەلىسىم بۇزىلدى

Sputnik ارمەنيا مەن Trend سايتتارىنىڭ مالىمەتىنشە، ازەربايجان اسكەرى قاراباقتاعى اتىستى توقتاتۋ كەلىسىمىن بۇزدى. قارسىلاسۋ سىزىعىنىڭ سولتۇستىك-باتىس باعىتىندا رەسەيلىك بىتىمگەرشىلىك كونتينگەنتىنىڭ جاۋاپكەرشىلىك ايماعىندا ازەربايجاندىق بولىمشەلەر گراناتومەتتەردى جانە سوققى بەرەتىن ۇشقىشسىز ۇشاقتاردى پايدالانعان.

تاۋلى قاراباق رەسپۋبليكاسى قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنشە، 14 ارميان اسكەري قىزمەتكەرى جارالانىپ، بىرەۋى قازا تاپتى. ال ازەربايجان اتقىلاۋعا ارمەنيانى ايىپتادى.

مويىندالماعان تاۋلى قاراباق باسشىسى ارايك ارۋتيۋنيان ايماقتاعى جاعدايدىڭ شيەلەنىسۋىنە بايلانىستى اسكەر جۇمىلدىرىلعانىن حابارلادى.

تاۋلى قاراباقتاعى رەسەيلىك بىتىمگەرشىلىك كۇشتەرى وزدەرىنىڭ جاۋاپكەرشىلىك ايماعىنداعى جاعدايدىڭ شيەلەنىسكەنىن اتاپ ءوتتى.

يران ازەربايجانمەن شەكاراعا اسكەري تەحنيكاسىن جەتكىزە باستادى

EAdaily مالىمەتىنشە، يران يسلام ريەۆوليۋتسياسى ساقشىلار كورپۋسى تاۋلى قاراباقتاعى جاعدايدىڭ شيەلەنىسۋى اياسىندا ءوز تەحنيكالارىن ازەربايجان ماڭىنداعى شەكارالارعا جىلجىتا باستادى. ۆيدەو يراندىق Sepah Pasdaran Telegram-ارناسىندا جاريالاندى.

2022-جىلى ناۋرىزدا يسلام ريەۆوليۋتسياسى ساقشىلار كورپۋسى كورشى مەملەكەتتەر شەكاراسىنداعى وزگەرىستەرگە شىدامايتىنىن، سوندىقتان «ارمەنياعا كەز كەلگەن اسكەري باسقىنشىلىق يران قارۋلى كۇشتەرىنىڭ رەاكسياسىنا تاپ بولاتىنىن» ەسكەرتتى.

يران مەن ازەربايجان شەكاراسىنىڭ 400 شاقىرىمى ورتاق.

ازەربايجان شەكاراسىنا يران اسكەري تەحنيكاسىن تاسىمالداعانى تۋرالى رەسمي راستاۋ جوق. جاريالانعان ۆيدەودا برونەترانسپورتەر تيەلگەن جۇك كولىگى تاسجولدا كەتىپ بارا جاتقانى كورىنەدى.

ە و مەن رەسەي نە دەيدى؟

ەۋروپالىق وداق ازەربايجان مەن ارمەنيا كۇشتەرى اراسىنداعى قاقتىعىستاردى دەرەۋ توقتاتۋعا شاقىردى. بۇل ە و سىرتقى ساياسات قىزمەتىنىڭ مالىمدەمەسىندە ايتىلعان.

«ەۋروپالىق وداق لاچين ءدالىزى توڭىرەگىندە جانە باسقا دا بايلانىس جەلىسىنىڭ بويىنداعى باسقا جەرلەردە ازەربايجان مەن ارمەنيا كۇشتەرى اراسىندا ءجۇرىپ جاتقان قاقتىعىستاردى دەرەۋ توقتاتۋعا شاقىرادى.

شەشىمدەردى كەلىسسوز ارقىلى تابۋ ءۇشىن شيەلەنىستى ازايتىپ، اتىستى توقتاتۋ رەجيمىن تولىعىمەن قۇرمەتتەۋ جانە كەلىسسوز ۇستەلىنە ورالۋ وتە ماڭىزدى. ەۋروپالىق وداق شيەلەنىستى شەشۋگە كومەكتەسۋگە جانە وڭتۇستىك كاۆكازدا بەيبىتشىلىك پەن تۇراقتىلىققا قول جەتكىزۋگە قاتىسۋدى جالعاستىرۋعا دايىن»، - دەدى ە و وكىلى.

ال رەسەي قورعانىس مينيسترلىگى 2- تامىزدا ازەربايجان تاۋلى قاراباقتاعى اتىستى توقتاتۋ رەجيمىن ءۇش رەت بۇزعانىن حابارلادى.