كوروناۆيرۋس قايتا كۇشەيدى: شەكتەۋ شارالارى، جاڭا شتامم، شىلدە مەن تامىزعا بولجام
دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى قاتاڭ شەكتەۋلەر بولمايدى دەپ سەندىرۋدە، بۇل شارالار ەپيدەميولوگيالىق احۋالدى باعالاۋ ماتريتساسىن ەسكەرە وتىرىپ قابىلدانادى.
وسى ورايدا قازاقپارات اگەنتتىگى ق ر دەنساۋلىق ساقتاۋ ۆيتسە- ءمينيسترى - باس مەملەكەتتىك سانيتارلىق دارىگەرى ايجان ەسماعامبەتوۆامەن سۇحباتتاستى جانە دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ قازاقستانداعى وكىلدىگىنەن ءمان-جايدى سۇراعان ەدى.
كوروناۆيرۋس قاي وڭىرلەردە ءورشىپ تۇر
«جالپى بىزدە دە الەمنىڭ كوپتەگەن ەلدەرى سەكىلدى ماۋسىم ايىنىڭ سوڭىنان باستاپ، كوروناۆيرۋس ينفەكسياسىن جۇقتىرۋ جاعدايلارى جيىلەدى. سوڭعى اپتادا الدىڭعى اپتاعا قاراعاندا 3,2 ەسە ءوسۋ بايقالادى. ەلدىڭ بارلىق وڭىرلەرىندە كوۆيدپەن سىرقاتتانۋ كورسەتكىشتەرىنىڭ ءوسۋى بايقالادى، ءبىراق قازىر ءىس جۇزىندە سىرقاتتانۋشىلىقتىڭ %80 ى الماتى قالاسى، نۇر- سۇلتان، شىمكەنت جانە الماتى وبلىسىنا تيەسىلى. وسى ءتورت ايماقتا اپتاسىنا 500-دەن استام جاعداي تىركەلگەن»، - دەيدى ايجان ەسماعامبەتوۆا.
ونىڭ ايتۋىنشا، الماتى، نۇر-سۇلتان جانە شىمكەنت قالالارىندا تىركەلگەن بارلىق جاعدايلاردى ەپيدەميولوگيالىق تەكسەرۋ كەزىندە ناۋقاستاردىڭ %80 دان استامى مۇلدەم ۆاكسينا الماعانىن نەمەسە ۆاكسينالاۋ مەن ريەۆاكسينالاۋ ساتىنەن كەيىن 6-ايدان استام ۋاقىت وتكەنى انىقتالعان. «بۇل فاكتىلەر ۆاكسينالاۋ مەن ريەۆاكسينالاۋ - كوروناۆيرۋس ينفەكسياسىمەن كۇرەسۋدىڭ قۋاتتى قۇرالى ەكەنىن تاعى دا راستايدى، قازىر ءبىز ولاردى قولجەتىمدى ەتتىك. ەكپە العان ساتتەن باستاپ 6-ايدان استام ۋاقىت وتسە، ازاماتتاردى ۆاكسينالاۋدان، ريەۆاكسينالاۋدان ءوتۋ مۇمكىندىگىن پايدالانۋعا شاقىرامىز»، - دەدى سپيكەر.
شىلدە مەن تامىز ايلارىنا بولجام قانداي
20-شىلدەدەگى مالىمەت بويىنشا، 10 983 ادام كوروناۆيرۋس ينفەكسياسىنان ەمدەلۋدە، ولاردىڭ ىشىندە 977 پاتسيەنت ستاتسيوناردا، 10006 ناۋقاس امبۋلاتوريالىق دەڭگەيدە ەم قابىلداپ جاتىر. ولاردىڭ اراسىندا 18 ادامنىڭ جاعدايى اۋىر، 3 پاتسيەنتتىڭ جاعدايى وتە اۋىر جانە 1 ناۋقاس وكپەنى جاساندى جەلدەتۋ اپپاراتىندا جاتىر. «ناقتى سەناري بويىنشا سىرقاتتانۋ بولجامىنا سايكەس، شىلدە ايىندا تاۋلىگىنە 750، تامىزدا- 2500 مىڭعا دەيىن كوروناۆيرۋس جۇقتىرۋ وقيعاسى بولجانۋدا. پەسسيميستىك سەناري بويىنشا شىلدەدە 1250-گە دەيىن، تامىزدا - 4 مىڭعا دەيىن ك ۆ ي جۇقتىرۋ جاعدايى كۇتىلۋدە»، - دەدى باس مەملەكەتتىك سانيتارلىق دارىگەر.
كوروناۆيرۋستىڭ قانداي شتامى تارالىپ جاتىر
سەكۆەنيرلەۋ مالىمەتى بويىنشا، اينالىمداعى ەڭ باسىم شتامم - وميكرون جانە ونىڭ با5 سۋبۆاريانتى بولىپ وتىر. ونىڭ جۇعۋ دەڭگەيى وتە جوعارى، ءبىراق سىرقاتتىڭ ءوزى جەڭىل وتەدى. اۋرۋ اعىمى ينتوكسيكاتسيا سيندرومىنىڭ جوعارىلاۋى تۇرعىسىنان وزگەرگەن، ءبىراق وكپە تاراپىنان بەلگىلەر از. ياعني، ۆيرۋس جوعارعى تىنىس جولدارىندا شوعىرلانعان جانە وكپەگە از اسەر ەتەدى. ءبىراق سودان كەيىن ينتوكسيكاتسيا سيندرومى ارتادى: دەنە قىزۋىنىڭ ارتۋى، قاتتى باس اۋرۋى، السىزدىك، تاماقتىڭ اۋىرۋى جانە باسقا بەلگىلەر.
«ەپيدەميولوگيالىق احۋالدى باعالاۋدىڭ قازىرگى ماتريتساسىندا ۆاكسينالاۋ مەن رەۆاكسينالاۋ دەڭگەيىن جانە اينالىمداعى ۆا5 وميكرون سۋبۆاريانتىنىڭ سيپاتتاماسىن ەسكەرە وتىرىپ، دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىنىڭ ناۋقاستاردىڭ كوبەيۋىنە دايىندىعى پىسىقتالدى، وندا جەتى كۇندەگى ورتاشا تاۋلىكتىك 100 مىڭ تۇرعىنعا شاققانداعى سىرقاتتانۋ كورسەتكىشى 100 مىڭ تۇرعىنعا شاققانداعى ينفەكسيالىق توسەك- ورىننىڭ پايدالانىلۋ كورسەتكىشىنە اۋىستىرىلدى. وسىعان بايلانىستى قازىر بارلىق وڭىرلەر «جاسىل» ايماقتا ورنالاسقان. ءبىراق ۆەدومستۆوارالىق كوميسسيادا «سارى» ايماققا كوشۋ كەزىندەگى دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ ۇسىنىستارى قارالدى جانە وڭىرلەر «سارى» ايماققا اۋىسقان كەزدە جۇرگىزىلەتىن شەكتەۋ شارالارى ماقۇلداندى»، - دەدى ا. ەسماعامبەتوۆا.
«سارى» ايماققا كوشكەندە قانداي شەكتەۋ شارالارى ەنەدى
باس سانيتارلىق دارىگەردىڭ ايتۋىنشا، وڭىرلەردىڭ «سارى» ايماققا كوشۋى كەزىندە حالىقتىڭ قارىم- قاتىناسى مەن ءجۇرىس- تۇرىسىنا اسەرىن ازايتۋعا باعىتتالعان الدىن الۋ شارالارى ەنگىزىلەتىن بولادى. ەڭ الدىمەن، قاشىقتان جۇمىس تۇرىنە اۋىستىرۋ ارقىلى جاقىن بايلانىستارعا جول بەرمەۋ، كوۆيدپەن اۋىراتىن ناۋقاستارمەن بايلانىستا بولعان، ءابسوليۋتتى قارسى كورسەتىلىمدەرى بار قىزمەتكەرلەردى قاشىقتان جۇمىس تۇرىنە اۋىستىرۋ. ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىندا توپتاردى بىرىكتىرىپ، ءىس- شارا وتكىزۋگە رۇقسات بەرىلمەيدى، ياعني بۇل بالاباقشالاردا، مەكتەپكە دەيىنگى بالالار مەكەمەلەرىندە جالپى ءىس- شارالاردى وتكىزۋگە شەكتەۋ قويىلادى. بارلىق وبەكتىلەردە سانيتاريالىق- دەزينفەكسيالىق رەجيمدى كۇشەيتۋ، ونىڭ ىشىندە ىلعالدى جيناۋ، جەلدەتۋ، انتيسەپتيكتەر مەن سۇيىق سابىندى پايدالانۋ. حالىق كوپ جينالاتىن ورىنداردا: اۋەجايلار، تەمىر جول ۆوكزالدارى، اۆتوۆوكزالدار، بازارلار، ساۋدا- ويىن- ساۋىق ورتالىقتارى، سپورتتىق شارالار، كينوتەاترلار، ح ق ك و- دا، ۇيىمداسقان ۇجىمداردا جانە كولىكتىڭ بارلىق تۇرلەرىندە مەديتسينالىق ماسكالاردى پايدالانۋ قوسىمشا ۇسىنىلادى.
«بۇل رەتتە، ءاربىر ازاماتتىڭ ءوز- وزىنە جانە جاقىندارىنا قامقورلىق كورسەتۋى ءتيىس ەكەنىن اتاپ وتكىم كەلەدى. سوندىقتان ءبىز تاعى ءبىر رەت ەسكە سالامىز جانە ينفەكسيانىڭ قازىرگى دەڭگەيىندە جانە ينفەكسيانىڭ تارالۋ كوەففيتسيەنتىندە كەڭەستەرىمىزدى بەرەمىز، ول قازىر بىردەن كوپ. بۇل ينفەكسيانىڭ قوعامدا بەلسەندى تۇردە تارالاتىنىن جانە وميكروننىڭ ۆا5 سۋبۆاريانتىنىڭ سيپاتتاماسىن ەسكەرە وتىرىپ، ۆاكسينالاۋدى جانە قايتا ۆاكسينالاۋدى، حالىق كوپ جينالاتىن جەرلەردە ماسكا تاعۋدى ۇسىنامىز»، - دەدى ا. ەسماعامبەتوۆا.
قازاقستاندا قانشا ۆاكسينا دوزاسى بار
ق ر ۇكىمەتى جانىنداعى قازاقستاندا كوروناۆيرۋستىڭ تارالۋىنا جول بەرمەۋ جونىندەگى ۆەدومستۆوارالىق كوميسسياسىنىڭ مالىمەتىنشە، 2022 -جىلعى 19-شىلدەدە كوروناۆيرۋس ينفەكسياسىنا قارسى ۆاكسينانىڭ ءبىرىنشى كومپونەنتىن 9540 374 ادام، ەكىنشى كومپونەنتىن 9322766 ادام سالدىرعان. ونىڭ ىشىندە «Pfizer» ۆاكسيناسىنىڭ I-دوزاسىن 1230166 ادام، ءىى- ءشى دوزاسىن 1171601 ادام سالدىردى.
«بۇگىندە ۆاكسينانىڭ شامامەن 1600 ميلليون دوزاسى، 100 مىڭعا جۋىق Pfizer قالدى. بۇگىنگى تاڭدا Pfizer ۆاكسيناسى ءبىرىنشى دوزانى العاندارعا بەرىلەدى، وسىلايشا ەكىنشى دوزامەن ۆاكسينالاۋ كۋرسىن اياقتاۋ كەرەك، سونىمەن قاتار جۇكتى، بالا ەمىزەتىن جانە جاسوسپىرىمدەردى العاش رەت ۆاكسينالاۋ ءۇشىن قاجەت. سونداي-اق، 300 مىڭعا جۋىق قازاقستاندىق QazVac ۆاكسيناسى جانە 1 ميلليون 200 مىڭ Sinofarm دوزاسى بار. بۇل ۆاكسينالار ازاماتتاردىڭ بارلىق ساناتتارىنا ۆاكسينالاۋ مەن ريەۆاكسينالاۋ ءۇشىن قولدانىلادى. بارلىق ايماقتاردا ۆاكسينالار جەتكىلىكتى»، - دەپ ءتۇسىندىردى ايجان ەسماعامبەتوۆا.
د د س ۇ كوروناۆيرۋس جونىندە
دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ قازاقستانداعى وكىلدىگى جاڭا ستەلس- وميكروننىڭ تاراۋى مەن الداعى بولجامدارىن ۇسىندى.
«ەۋروپا ايماعىندا باسىمدىق تانىتقان دەلتانى وميكرون ىعىستىرىپ شىعاردى. وميكرون ەڭ كوپ تاراعان نۇسقا دەپ ايتىلىپ ءجۇر، دەگەنمەن ۆيرۋستىڭ جالعاسىپ كەلە جاتقان ەۆوليۋتسياسىن ۇلتتىق گەنومدىق باقىلاۋ جۇيەلەرى ارقىلى مۇقيات باقىلاۋ جانە قاداعالاۋ قاجەت. وميكرون ۆاكسينا الماعان ادامدارعا ايتارلىقتاي قاتەر توندىرەدى. ۆاكسينا الۋعا قۇقىعى بار كەز كەلگەن ادام ەكپە جاساۋى كەرەك، وعان قوسا، قاجەت بولعان جاعدايدا اسىرەسە باسىمدىق بەرىلگەن توپتاردا رەۆاكسينالاۋ جۇرگىزۋ قاجەت. ۆاكسينالاۋ - قازىرگى ۋاقىتتا COVID-19 ۆيرۋسىنىڭ بارلىق اينالىمداعى نۇسقالارىنان، اۋىر اۋرۋلاردان جانە ولىمنەن ەڭ جاقسى قورعانىس بولىپ قالا بەرەدى»، - دەپ جاۋاپ بەردى وكىلدىك قازاقپارات ساۋالىنا.
مامانداردىڭ ايتۋىنشا، ۆيرۋس بۇرىن دا الاڭداۋشىلىق تۋدىرىپ كەلدى، سوندىقتان ونى قاداعالاۋدى جالعاستىرۋىمىز كەرەك. تەستىلەۋ مەن جۇيەلەۋدىڭ جوعارى جىلدامدىعى قازىرگى نۇسقالاردى باقىلاۋ مەن جاڭا نۇسقالاردى انىقتاۋ ءۇشىن وتە ماڭىزدى بولادى. تەستىلەۋدە، ەسەپ جۇرگىزۋدە نەمەسە ەپيدەميولوگيالىق قاداعالاۋدا ولقىلىقتار بولماۋى ءتيىس. الەۋمەتتىك قورعاۋ شارالارى مەن ۆاكسينالاۋدا دا ىركىلىستەر بولماۋى ءتيىس. COVID-19 وزىنەن-ءوزى جوعالىپ كەتپەيدى. دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى توتەنشە جاعدايدان شىعۋعا كومەكتەسۋ ءۇشىن كەلەسى ارەكەتتەردى ورىنداۋىمىز كەرەك.
«اۋىر، ولىمگە اكەپ سوعاتىن اۋرۋلارعا وسال ادامداردى جۇقپالى اۋرۋلاردىڭ الدىن- الۋ جانە باقىلاۋ، ۆاكسينالاۋ، ەرتە انىقتاۋ جانە جوعارى ساپالى كۇتىم شارالارىن ۇنەمى قولدانۋ ارقىلى قورعاۋ قاجەت. ۆيرۋستىڭ تارالۋىن جاقسىراق قاداعالايتىن، ۆيرۋس سيپاتتامالارىن وزگەرتەتىن ماڭىزدى گەنومدىق وزگەرىستەردى انىقتايتىن سەنىمدى ينتەگراتسيالانعان باقىلاۋ جۇيەلەرىن جاساۋ كەرەك. دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەلەرىنىڭ يكەمدىلىگىن ساقتاۋ جانە جاڭا الاڭ تۋدىراتىن ۆيرۋس نەمەسە ءتىپتى پاندەمياعا اكەلۋى مۇمكىن جاڭا ۆيرۋس پايدا بولعاندا اۋرۋدىڭ تەز تاراۋىنا دايىن بولعان ءجون»، - دەيدى د د س ۇ وكىلدىگى.
اۆتور: ايجان سەرىكجان قىزى
