جاھاندىق جىلىنۋ: مارشالل ارالدارى سۋ استىنا كەتەدى
جاقىندا كەي ەلدەر جەر بەتىنەن جويىلىپ كەتۋى مۇمكىن
جاھاندىق جىلىنۋ سالدارىنان الەم زارداپ شەگىپ جاتىر. سۋ تاسقىنى، ەرەكشە وسىمدىكتەر شوعىرلانعان ورمان ورتتەرى، داۋىلدار ادامزاتقا قاۋىپ توندىرۋدە. ءبىراق ەڭ ۇلكەن قاۋىپ - ارالدا ورنالاسقان مەملەكەتتەردىڭ جويىلىپ كەتۋى. سولاردىڭ ءبىرى - مارشالل ارالدارى.
مۇحيت ورتاسىنداعى مەملەكەت
مارشالل ارالدارى — تىنىق مۇحيتىنىڭ سولتۇستىگىندە، اۋستراليا مەن گاۆاي ارالدارىنىڭ اراسىندا ورنالاسقان مەملەكەت. ول نەبارى 182 شارشى شاقىرىم جەردى الىپ جاتقان 1156 شاعىن ارالداردان تۇرادى. ونىڭ 60 مىڭعا جۋىق حالقى بار.
مارشالل ارالدارىنىڭ كونستيتۋتسياسى ازاماتتارعا جەر يەلەنۋ قۇقىعىن بەرەدى. ءبىراق بۇل زاڭ بولاشاقتا كەرەك بولمايىن دەپ تۇر.
تىنىق مۇحيتىنداعى تۋۆالۋ جانە كيريباتي جانە ءۇندى مۇحيتىنداعى مالديۆ ارالدارىمەن قاتار مارشالل ارحيپەلاگتاعى ءتورت مەملەكەتتىڭ ءبىرى. بۇل ارالدا ورنالاسقان مەملەكەتتەردىڭ ءارقايسىسىنىڭ ءوز مادەنيەتى، ءومىر ءسۇرۋ ءداستۇرى بار، ولار سۋعا بەيىمدەلگەن.
مارشال ارالدارىنىڭ استاناسى - مادجۋرو
دۇنيەجۇزىلىك بانكتىڭ زەرتتەۋىنە سايكەس، مارشالل استاناسى مادجۋروداعى قولدانىستاعى عيماراتتاردىڭ 40 پايىزى ءبىرجولا سۋ استىندا قالۋى مۇمكىن. قالانىڭ %96 ى كليماتتىڭ وزگەرۋىنە بايلانىستى ءجيى سۋ تاسقىنىنا تاپ بولادى.
زەرتتەۋ تەڭىز دەڭگەيىنىڭ 0,5, 1 نەمەسە 2 مەترگە كوتەرىلۋى مارشاللعا قالاي اسەر ەتەتىنىن قاراستىرادى. بەيىمدەۋ باعدارلامالارى ورىندالماسا، تەڭىز دەڭگەيى 1 مەترگە دەيىن كوتەرىلۋى مۇمكىن جانە مادجۋرو عيماراتتارىنىڭ 37 پايىزى سۋ استىندا قالادى. ال، ەباي قالاسىنىڭ جارتىسىن سۋ جۇتادى.
شاراسىز قالعان مارشاللدىقتار
سۋ دەڭگەيىنىڭ كوتەرىلۋى مەن سۋ تاسقىنى بالىقشىلار مەن اۋىل شارۋاشىلىعىندا جۇمىس ىستەيتىن ادامدارعا زيانىن تيگىزۋدە. ولار مارشالل ارالدارىنىڭ قالالىق اۋداندارىنا كوشۋگە نەمەسە تۋعان جەرىن مۇلدەم تاستاپ كەتۋگە ءماجبۇر. مارشاللدىقتار كوبىنە اقش- قا قونىس اۋدارادى. ءقازىردىڭ وزىندە 27 مىڭعا جۋىق ادام امەريكا ەلىنە كوشىپ كەتكەن.
ەگەر قازىر دۇنيە جۇزىندە ءبىلىم، دەنساۋلىق جانە ەكونوميكالىق مۇمكىندىكتەر كوشى- قوننىڭ نەگىزگى سەبەپتەرى بولسا، بولاشاقتا كليماتتىق داعدارىس شەتەلگە كوشۋدىڭ العاشقى سەبەپتەرىنىڭ ءبىرى بولۋى مۇمكىن. مارشالل ارالدارى مۇنى انىق كورسەتەدى.
بۇل بولجامدار 2050 -جىلعا قاراي ارال حالقىنىڭ تۇراقتى كوشى- قون ناتيجەسىندە ازاياتىنىن بىلدىرەدى.
مارشالل ارالدارىندا حالىق قايتا قونىستاناتىن بيىك نۇكتەلەر مەن توبەلەر دە بار (سونىڭ ءبىرى بيكيني ارالى) . دەگەنمەن، بۇل ايماق 1979 -جىلعا دەيىن ا ق ش- تىڭ باقىلاۋىندا بولدى جانە بيكيني ارالىندا يادرولىق قارۋ سىناقتارى جۇرگىزىلگەندىكتەن، بۇل جەرلەر ءومىر سۇرۋگە جارامسىز دەپ سانالادى.
مارشالل ارالدارى تۇرعىندارىنىڭ مادەنيەتى مەن ەتنيكالىق ەرەكشەلىكتەرى تۇرعىلىقتى جەرىمەن تىعىز بايلانىستى، سوندىقتان تۇرعىندار ايماقتان بولەك تۇرۋ ءوزىن- ءوزى جويۋعا اكەلەدى دەپ سانايدى.
ودان قۇتىلۋ مۇمكىن بە؟
دۇنيەجۇزىلىك بانكتىڭ زەرتتەۋىنشە، الداعى 100 جىلدا تەڭىز دەڭگەيى جارتى مەترگە كوتەرىلسە، ارالداعى ءومىردى ساقتاپ قالۋ ءۇشىن ءارتۇرلى بەيىمدەلۋ باعدارلامالارىن ىسكە قوسۋعا بولادى. الايدا، ەگەر سۋ 1 مەترگە كوتەرىلسە، مۇنداي شارالار كوپ كۇش جۇمساۋدى تالاپ ەتەدى جانە ناتيجە جاقسى بولماۋى مۇمكىن. ەگەر تەڭىز دەڭگەيى 2 مەتر كوتەرىلسە، وندا ارال تۇرعىندارىنىڭ باسقا مەملەكەتتەرگە كوشۋدەن وزگە امالى قالمايدى.
مارشالل ارالىنىڭ بۇرىنعى مەملەكەتتىك حاتشىسى توني دە برۋم: «ەگەر ءبىز ءوز ەلىمىزدى اپاتتان قۇتقارساق، الەمدى قۇتقارامىز» دەيدى.
بۇدان مارشالل ارالدارىن شارپىعان كليماتتىق قاتەر تەك وسى ارالعا عانا ەمەس، بۇكىل الەمگە تيەسىلى ەكەنى انىق، تەك مارشالل كوشتىڭ باسىندا تۇر.
نەلىكتەن تەڭىز دەڭگەيى كوتەرىلەدى؟
تەڭىز دەڭگەيى 1900 -جىلدان بەرى 17-18 سانتيمەترگە كوتەرىلدى جانە ءالى دە كوتەرىلىپ كەلەدى. بۇل جاعالاۋداعى ەلدەر مەن شاعىن ارال مەملەكەتتەرىندەگى سۋ تاسقىنى، داۋىل سياقتى توتەنشە تابيعي قۇبىلىستاردى كۇشەيتەدى. ەگەر مۇزدىڭ ەرۋى باسەڭدەتپەسە، 2100 -جىلعا قاراي تەڭىز دەڭگەيى 71 سانتيمەترگە دەيىن كوتەرىلۋى مۇمكىن.
عالىمدار: جاھاندىق جىلىنۋدىڭ الدىن الۋ ءۇشىن جاساندى قىس قاجەت
دۇنيە جۇزىندە حالىقتىڭ بەلگىلى ءبىر بولىگى جاعالاۋداعى اۋماقتا تۇرادى. دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، 10 ءىرى قالانىڭ 8 ءى مۇحيت جاعاسىندا ورنالاسقان.
تەڭىز دەڭگەيىنىڭ كوتەرىلۋىنىڭ نەگىزگى سەبەبى جاھاندىق جىلىنۋ اسەرىنەن مۇزدىقتاردىڭ ەرۋىمەن بايلانىستى. دۇنيە جۇزىندە تەمپەراتۋرا كوتەرىلگەن سايىن، تەڭىز دەڭگەيى كوتەرىلە بەرەدى.
massaget.kz
