«ۇيدە وتىرىپ اقشا تابۋ». ينتەرنەتتەگى حابارلاندىرۋلار نەسىمەن قاۋىپتى؟
ۇيدە وتىرىپ، ينتەرنەت ارقىلى تابىس تابۋ قانشالىقتى دۇرىس، كوبىنەسە قانداي جۇمىستار ۇسىنىلادى، ول قاۋىپتى مە؟ بۇل تۋرالى Tengrinews.kz تىلشىسىنە زاڭگەر ازامات بەككۋلوۆ ءتۇسىندىردى.
اشىق دەرەككوزدەردە ۇيدە وتىرىپ، جەڭىل اقشا تابۋدى ۇيرەتەتىن ۆيدەولار كوپ ەكەنىن بايقاۋعا بولادى. YouTube-تەگى قازاق تىلىندەگى ۆيدەونىڭ بىرىندە قالاي تەز اقشا تابۋعا بولاتىنى كورسەتىلگەن. وندا بەلگىلى ءبىر قوسىمشاداعى ساۋالنامادان ءوتۋ ارقىلى اقشا تۇسەتىنى ايتىلادى. ۆيدەو اۆتورى ءبىر ساۋالنامادان ءوتۋ 250 تەڭگە ەكەنىن، ءدال وسىنداي ءۇش ساۋالناما بار، دەمەك وڭاي 750 تەڭگە تابۋعا بولاتىنىن ايتادى. ال ساۋالنامادا ادامنىڭ جىنىسى، ەسىمى، جاسى، قاي قالادان ەكەنى، تۋعان كۇنى، ايى، جىلى، ۇيالى بايلانىس نومەرى، ياعني بارلىق جەكە اقپارات سۇرالادى.
زاڭگەر ازامات بەككۋلوۆتىڭ ايتۋىنشا، ۇيدەن وتىرىپ اقشا تابۋدىڭ ءتورت- بەس جۇيەسى ۇسىنىلادى. ادەتتە الاياق جابىرلەنۋشىنى الداپ، ۇيدەن شىقپاي-اق، جەڭىل جۇمىس جاساپ، كوپ اقشا تابۋعا شاقىرادى. ءبىراق الاياقتىڭ نەگىزگى ماقساتى ودان اقشا الۋ بولۋى مۇمكىن.
«الاياقتىقتىڭ ءدال وسى تۇرىمەن كۇرەسۋ وتە قيىن. سەبەبى الاياقتار ءتۇرلى جوسپار قۇرىپ، جاۋاپكەرشىلىكتەن قاشادى. سونىمەن قاتار، بۇل ينتەرنەت ارقىلى جاسىرىن تۇردە جۇزەگە اسىرىلادى. ولار ءوزىنىڭ بايلانىس نومىرلەرىن بەرمەيدى نەمەسە شىنايى نومىرلەردى پايدالانبايدى. الاياقتاردىڭ قۇرباندارى دا ءبىر- ءبىرىن تانىمايدى. سوندىقتان ءبارى بىرىگىپ، قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنا جۇگىنە الماي جاتادى»، - دەپ ءتۇسىندىردى ول.
زاڭگەر قوعامدا مۇنداي الاياقتىقتىڭ قۇرباندارى بەلگىلى ءبىر سوماداعى اقشاسىنان ايىرىلىپ، كەيدە ءتىپتى نەگىزگى جۇمىس ورنىنان شىعىپ كەتىپ جاتاتىن جاعدايلار از ەمەس ەكەنىن ايتتى. ول جابىرلەنۋشى اقشاسىنان ايىرىلىپ قالعان جاعدايدا پوليتسياعا ق ر قىلمىستىق كودەكستىڭ 190-بابىنا سايكەس جۇگىنە الاتىنىن ەسكە سالدى.
«جەكە دەرەكتەردى بوتەن بىرەۋگە ايتۋ دۇرىس ەمەس. سەبەبى بۇل ينتەرنەتتە جۇزەگە اسىرىلاتىندىقتان وتە سەنىمسىز ءارى كەيىن وسىنداي دەرەكتەردى الاياقتار باسقا ماقساتتا پايدالانۋى مۇمكىن. اقشا جىبەرەمىن دەگەنگە الدانىپ، شوت نومىرلەرىن جىبەرۋگە بولمايدى. وسىلايشا، شوتتاعى بارلىق اقشانى اۋدارىپ الۋى دا مۇمكىن. جەلىلىك ماركەتينگ تە وسىنداي جارنامالار ارقىلى تارالادى. كەي جاعدايدا الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى قارجى پيراميدالارى دا ۇسىنىلىپ جاتادى. سالىستىرمالى تۇردە ونداي جاعداي قىلمىستىق ءىس قوزعاۋ وڭاي، ءبىراق اقشانى قايتارۋ قيىنعا سوعادى»، - دەدى مامان.
ول ۇيدە وتىرىپ، اقشا تابۋعا ۇسىنىس جاساعان جۇمىس بەرۋشى بۇرىن جاسالعان تولەم چەكتەرىن پايدالانۋى مۇمكىن ەكەنىن ايتتى.
«جەڭىل اقشاعا ءۇيىر بولۋعا بولمايدى. سەبەبى ونىڭ ءتۇرلى سالدارى بولۋى مۇمكىن. جۇمىس بەرۋشى ۇزاق ۋاقىت ەشقانداي اقشا تولەمەي قويۋى دا مۇمكىن. بۇل - ءبىر جاعىنان ۋاقىتتى تەككە قۇرتۋ. جەڭىل جۇمىسقا كوپ اقشا ەشكىم تولەمەيتىنىن ەسكەرۋ قاجەت»، - دەدى ول.
مامان وسىنداي جۇمىس ۇسىنىلعان كەزدە ەستە ساقتاۋ قاجەت جايتتاردى اتاپ ءوتتى.
«جۇمىس بەرۋشىمەن ارادا ەڭبەك كەلىسىمشارتىنا ساي زاڭدى قۇجاتتار بولۋى كەرەك. بۇل قۇجاتتا قوس تاراپتىڭ قۇقىقتارى، بارلىق مىندەتى قاراستىرىلۋى ءتيىس. ودان بولەك، جۇمىس ورنىنىڭ مەكەنجايى، جالاقى مولشەرى سەكىلدى ماڭىزدى اقپاراتتار بولۋى قاجەت»، - دەدى زاڭگەر.
ازامات بەككۋلوۆ قازىر الەۋمەتتىك جەلىلەردە مۇنداي اقپارات وتە كوپ تارالاتىنىن، ساقتانۋ كەرەگىن ايتتى. سونىمەن قاتار، ويلانباي وسىنداي وقيعاعا ۇرىنعان جاعدايدا بارلىق اقپاراتتى دالەل رەتىندە جيناۋ قاجەت ەكەنىن جەتكىزدى.
