تيرانوزاۆردىڭ سۇيەگى مەن تەمىر مەتەوريت: شىمكەنتتىك جىگىت سيرەك كەزدەسەتىن ماتەريالداردان ءمۇسىن جاسايدى
ول مۇسىندەرگە تيرانوزاۆردىڭ سۇيەگى مەن تەمىر مەتەوريت سەكىلدى سيرەك زاتتاردى قولدانادى. سونداي-اق، ءاربىر تۋىندىعا قاجەتتى ماتەريالداردى الەمنىڭ ءتۇرلى ەلدەرىنەن ارنايى الىپ كەلەدى.
ماسەلەن، ءمۇسىنشى «ءومىر» اتتى جۇمىسىندا اسىل تاستاردى ينديا، ۆەنگريا، يتاليا سىندى ەلدەردەن ىزدەپ تاپقان. ال، ونىڭ سىرتىن قاپتاۋ ءۇشىن تايلاندتان جەتكىزىلگەن قولتىراۋىننىڭ ا سۇرىپتى تەرىسىن قولدانىپتى. ارتقى فون رەتىندە مەككەدەگى قاعبانىڭ 1997 -جىلى جابۋى بولعان قارا ماتاسى پايدالانىلعان. بۇگىندە قۇندى دۇنيەلەرگە قىزعۋشىلار كوپ. العاشقى جىلدارى ءمۇسىنشىنىڭ سىي رەتىندە جاساعان دۇنيەسىنە قىزىعۋشىلار قاتارى كوپ بولىپتى. سودان، حوببيىنە اينالعان سۇيىكتىسى ءىسىن كاسىپكە اينالدىرۋدى ءجون ساناعان. «ءومىر» دەگەن كومپوزيتسيا جاسادىم. ونداعى مراموردى اۋعانستاننان الىپ كەلدىم. بىزدەگى مراموردان ايىرماشىلىعى، ول جارتىلاي قۇندى باعالى تاسقا جاتادى. كوك ءتۇستى. سوندىقتان مراموردىڭ بۇل ءتۇرى تەك اۋعانستاندا عانا بار. ال، ءمۇسىننىڭ ەلەمەنتتەرى قولدان جاسالدى. ونىڭ ءبىر بولىگىن پەتەربۋرگتە قۇيدىق. سودان لوندونعا الىپ بارىپ بويادىق. اعىلشىندار ەلىندە بۇرىنعىشا وتپەن بويايتىن ءتاسىل ءالى بار. ساپالى دۇنيە شىعارۋ ءۇشىن سونى پايدالاندىق» - دەيدى ول.
پاننودا تامىلجىعان تۇندەگى قۇس جولىنىڭ كەسكىنى ايقىن كورىنەدى. شىعىس جولى جۇلدىزى جارقىراپ جانىپ تۇر. كوكتەگى 99 جۇلدىزدىڭ استى التىنمەن جاسالىپ، ۇستىنە بريلليانت قويىلعان. ورتاداعى التىن ادام بەينەسىندەگى مۇسىندە قامشى مەن شەكسىزدىكتى بىلدىرەتىن ەلەمەنتتەر بار. ودان بولەك، مەملەكەتتىك تۋ مەن ەلتاڭبانىڭ ەلەمەتتەرىن كورۋگە بولادى. قاناتتى پىراق پەن بۇركىت، كۇن مەن اي جانە ويۋ - ورنەكتەر كومپوزيتسياعا ءسان بەرىپ تۇر. ءبىر ايتا كەتەرلىگى، بارشاسى دەرلىك باعالى مەتالداردان جاسالعان. ماسەلەن، ينديادان قۇراستىرىلعان كۇننىڭ استى كۇمىس، بەتى التىن. ورتاسى 50 كاراتتىق سيترين دەگەن جارتىلاي اسىل تاس. ايعا 21 كاراتتىق اكۆامارين كەتكەن. مۇنىڭ بارشاسىندا ءمۇسىنشى الەمدىك دەڭگەيدەگى ۇستالارمەن بىرلەسە وتىرىپ قولدان جاساپ، قالىپقا كەلتىرگەن.
«ءاربىر ەلەمەنتتىڭ ءوزى فيلوسوفيالىق مانگە يە. ماسەلەن، التىن ادامداعى قامشى ءومىردىڭ قىسقالىعىن بىلدىرسە، ەكىنشى جاعىندا ۇزىن لەنتانىڭ كەسكىنى وسى ومىردە ادام بالاسىنا بەرىلگەن شەكسىزدىكتى سۋرەتتەيدى. ال، جۇلدىزداردىڭ 99 بولۋى، اللانىڭ 99 ەسىمىمەن تىكەلەي بايلانىستى. تابيعي تاۋ حرۋستالىندە بەينەلەنگەن شاحمات فيگۋرالارى ءومىردىڭ ويىن ەكەنىن كورسەتەدى. جالپى وسى كومپوزيتسياعا 1 كەلىدەن استام التىن، كۇمىس، پلاتينا كەتتى. جالپى كولەمى تىرناقتاي بولاتىن مۇسىندەردى جاساۋعا كەيدە 3-ايدان استام ۋاقىت جۇمسالادى» - دەيدى تەمىرلان.
كومپوزيتسياداعى جەر كارتاسىنىڭ دا وزىندىك ءمانى بار. تومەنگى بولىگى كۇمىستەن جاسالىپ، ۇستىنە 65 ملن جىلدىق تيرانوزاۆردىڭ يىق سۇيەگى مەن 4 ميلليارد جىلدىق مەتاللدى مەتەوريت قاپتالعان. ال، ورتاسىندا قازاقستاننىڭ كارتاسى ورنالاستىرىلىپتى. وندا دا وزىندىك ەرەكشەلىكتى كورۋگە بولادى. ءبىر قىرىنان قاراساڭىز كارتا قاراۋىتىپ تۇرادى. ال، توبەسىنەن كوز سالساڭىز جارقىراپ جانادى. «بۇل ەلىمىزدىڭ ىشكى پوتەنتسيالىن كورسەتەدى» دەيدى ءمۇسىنشى. «بۇل تاس ءلابرادوريتتىڭ باسقا ءتۇرى. 5 مەملەكەتتى ىزدەپ ءجۇرىپ ارەڭ تاپتىم. بۋداپەشتكە بارعان ساپارىمدا كىشكەنتاي عانا كيوسكتە شاڭ باسىپ جاتىر ەكەن. توبەسىنەن قاراسام جارق ەتە قالادى، جانىنان قاراسام جوق بولىپ كەتەدى. الەكساندر ماكەدونسكييدىڭ زامانىنان كەلە جاتقان تىلسىم تاس ەكەن. ال، تيرانوزاۆردىڭ سۇيەگىن الجيرمەن ماروككونىڭ شەكاراسىنان الىپ كەلدىم» - دەيدى ءمۇسىنشى.
تەمىرلان بالا كۇنىنەن-اق اتاقتى ءمۇسىنشى مارتين انتونياننان ءدارىس الىپ، كەيىن قىتايدا، مالايزيادا وقىدى. 4 تىلدە ەركىن سويلەيتىن ول مالايزياداعى «Аrch model» كومپانياسىندا قىزمەت ەتكەن جالعىز قازاق. ءتىپتى، جالعىز شەتەلدىك دەپ ايتۋعا بولادى. «Аrch model « كومپانياسى مالايزياداعى ەڭ ۇزدىك ماكەت قۇراستىرۋشى كومپانيا. ساۋلەتتى عيماراتتاردىڭ ۇلكەن ماكەتتەرىن جاسادىق. كومپانياعا جۇمىسقا ورنالاسۋدىڭ ءوزى ۇلكەن قيىندىق تۋدىردى. دەگەنمەن، تالاپتاندىم. ءوز ءوزىمدى دالەلدەدىم. ناتيجەسىندە 30 جىلدىق كومپانيا تاريحىندا جۇمىس ىستەگەن جالعىز شەتەلدىك بولدىم. مەن سوندا 3,5 جىل ەڭبەك ەتىپ، تاجىريبەمدى شىڭدادىم. بۇل ۇلكەن مۇمكىندىك بولدى. ءالى كۇنگە دەيىن ونداعى ماماندارمەن بايلانىسىپ، حابارلاسىپ تۇرامىن» - دەيدى تەمىرلان.
بۇگىندە ءمۇسىنشى جاڭا جوبا بويىنشا جۇمىستى قولعا العان. «ساعاتتىڭ تورتتەن ءبىرى» دەپ اتالاتىن كومپوزيتسيا قازاقتىڭ كوكپار ويىنىمەن بەينەلەنەدى. قازىر ءمۇسىنشى اتالعان جوبا بويىنشا پەتەربۋرگتە اتتىڭ مۇسىندەرىن قۇيدىرىپ جاتىر. پاننو ستيلىندە جاسالىپ جاتقان جۇمىستا 12 جىلقىنىڭ بەينەسىن قولادان قۇيىلادى. 1200 كۇمىستەن جاسالعان تۇياقتىڭ ىزدەرى دە قول ەڭبەگىمەن جاسالماق. ال، ورتاداعى تەكەنىڭ بەينەسى تازا التىن بولادى.
«ونى كوزبەن كورگەنمەن، قولمەن ۇستاۋعا مۇمكىندىك بولمايدى» - دەيدى ءمۇسىنشى. «مۇنداعى وي - كوكپاردى «ءومىر» دەپ الدىق. تالاس تارتىس. بۇرىن ادامدار قاعبانى اينالسا، قازىر دۇنيەنى اينالاپ كەتتى. 1200 تۇياقتىڭ ىزدەرى ۋاقىتتىڭ بەلگىسى. ياعني، ايعا شاققاندا 100 جىلدى كورسەتەدى. ادامنىڭ ءومىرى. ال، ورتاداعى كوزگە كورىنىپ، قولعا ۇستالمايتىن تەكەنىڭ بەينەسى بايلىق پەن مانساپ. ونى ەشكىم ۇستاي المايدى. يلليۋزيا. جىلقى ادامنىڭ ەنەرگياسى، ال تۇياق ىزدەرى ومىردە قالدىرعان ءىزىڭ» - دەيدى ول.
بۇدان بولەك، تەمىرلان سامارقاند قالاسى بويىنشا باستالعان ءىرى جوبادا جۇمىس ىستەپ جاتىر. وندا وزبەكستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ باستاماسىمەن، الەمگە ايگىلى بريتاندىق ءمۇسىنشى يۋنۋس سافارديار جاساپ جاتقان جوبالاردا اسسيستەنت بولىپ ءجۇر. ديامەترى 6.5 مەتر، سالماعى 14 توننا بولاتىن كينەتيكالىق كۇن جاساۋعا كومەكتەسۋدە. جوبا جۇزەگە اسقاندا قولادان قۇيىلعان اينالمالى كۇن سامارقاند جەرىندە تۇراتىن بولادى.
«ونەرىمدى ەڭ ءبىرىنشى قولدايتىن ادام ول انام بولسا، ەكىنشى ول اعامداي بولىپ كەتكەن اتاقتى كاسىپكەر، مەتسەنات جۇمابەك جانىقۇلوۆ. ول كىسى تەك قانا بيزنەستى عانا ەمەس، قازاقستانداعى زاماناۋي ونەردىڭ دامۋىنا ۇلكەن ۇلەس قوسىپ جۇرگەن ازامات. ەڭبەگىمدى جوعارى باعالايدى. ءاردايىم قولداۋ ءبىلدىرىپ، موتيۆاتسيا بەرىپ وتىرادى. ول كىسىگە ۇلكەن راحمەتىمدى ايتامىن» - دەيدى تەمىرلان.
ءمۇسىنشىنىڭ جاساعان زاتتارىنىڭ كوپشىلىگى شەتەلدىك ساياسي تۇلعالارعا سىي رەتىندە بەرىلەدى ەكەن. بيىلعى دۋباي جەرىندە وتكەن ەكسپو كورمەسىنە كومانداسىمەن جاساعان «التىن ادامنىڭ» پاننو تۇرىندەگى ءمۇسىنى قۇرمەتتى قوناقتارعا تارتۋ ەتىلگەن. ال، الداعى ۋاقىتتا تامەرلان تىڭ دۇنيەلەر جاساۋدى جالعاستىراتىندىعىن ايتتى. وندا دا مۇمكىندىك بولسا مامونتتاردىڭ ءمۇيىزى مەن قولدانىسقا كوپ قولدانبايتىن مەتالداردى قولدانباق.
اۆتور: قايرات زاينيشەۆ
