قانداستار جولىندا ءالى دە كەدەرگى كوپ

نۇر-سۇلتان.قازاقپارات - ەتنوستىق قازاقتار ءۇشىن ۇبت- نى الىپ تاستاۋ. دايىندىق كۋرستارىنىڭ باعىتىن تىلدىك كۋرستارعا وزگەرتۋ. قانداستارىمىزدى شەتەل ازاماتتىعىنان شىعارۋ ماسەلەسىن ديپلوماتيالىق كەلىسسوزدەر نەمەسە ۇكىمەتارالىق كەلىسىمدەر ارقىلى شەشۋ.

وسى جانە وزگە دە ماڭىزدى ۇسىنىستار «وتانداستار قورى» كەاق جانىنداعى قوعامدىق كوميسسيانىڭ ءتورتىنشى وتىرىسىندا كەڭىنەن تالقىلاندى.

قوعامدىق كوميسسيانىڭ كەزەكتى وتىرىسىنا سەنات دەپۋتاتى، كوميسسيا ءتوراعاسى مۇرات باقتيار ۇلى، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى قارجاۋباي سارتقوجا، سەنات جانە ءماجىلىس دەپۋتاتتارى، بەلگىلى قوعام قايراتكەرلەرى، مەملەكەتتىك ورگاندار جانە باق وكىلدەرى قاتىستى. باسقوسۋ بارىسىندا «قانداستارعا ۇ ب ت تاپسىرۋ مەحانيزمىن وڭتايلاندىرۋ نەمەسە ۇبت- دان باسقا دا التەرناتيۆتى جولداردى ۇسىنۋ»، «شەتەلدەگى قازاق مادەني ورتالىقتارىن قولداۋ ماسەلەلەرى: الەمدىك وزىق ۇلگى جانە قازاقستاندىق تاجىريبە»، «ازاماتتىق العان قانداستاردىڭ شەتەلدەگى ەڭبەك وتىلدەرىن ەسەپكە الۋ» تاقىرىپتارىندا باياندامالار جاسالىپ، ولاردى سولتۇستىك وڭىرگە ورنالاستىرۋ، قازاقستانداعى رەپاتريانتتاردىڭ قوس ازاماتتىعى، زەينەتاقى تولەۋ سەكىلدى وزەكتى ماسەلەلەر كوتەرىلدى.

قوعامدىق كوميسسيا وتىرىسىندا ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنە قانداستاردىڭ قازاقستانداعى وقۋ ورىندارىنا تۇسۋىنە قاتىستى بىرنەشە ناقتى ۇسىنىس جاسالدى. «وتانداستار قورى» ك ە ا ق- تىڭ ۆيتسە- پرەزيدەنتى ماعاۋيا سارباسوۆتىڭ مالىمدەۋىنشە، بۇگىندە ولارعا قازاقستاننىڭ جوعارى وقۋ ورىندارى مەن كوللەدجدەرىنە تۇسۋگە ارنايى بولىنگەن مەملەكەتتىك كۆوتا 2-دەن 4 پايىزعا دەيىن ۇلعايعان.

«ەلىمىزدە شەتەلدەن كەلگەن ازاماتتارىمىزعا تەگىن ءبىلىم الۋعا بارلىق جاعداي جاسالعان. بولون پروتسەسى جانە اكادەميالىق ۇتقىرلىق ورتالىعىنىڭ ستيپەنديالىق باعدارلاماسى ارقىلى ءبىلىم الۋ مۇمكىندىگى دە بار. الايدا بۇل باعدارلامالاردىڭ قاتىسۋشىلارى نەگىزىنەن موڭعوليا، قىتاي، وزبەكستان، يران، تۇرىكمەنستان، تاجىكستان، قىرعىزستان جانە رەسەيدەن كەلگەن قانداستار. ونىڭ ىشىندە موڭعوليا مەن وزبەكستانداعى وتانداستارىمىز ءۇشىن قازاقستاندىق باعدارلامالار سۇرانىسقا يە. سەبەبى تەك وسى ەلدەردە عانا قازاق تىلىندە ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەر جۇمىس ىستەيدى»، دەگەن م. سارباسوۆ وقۋعا تۇسۋگە نيەت بىلدىرۋشىلەردىڭ سانى جىل سايىن ارتىپ كەلە جاتقانىمەن، كەرىسىنشە ناقتى وقۋعا تۇسكەندەر سانىنىڭ ازايعانىن جەتكىزدى.

ونىڭ ايتۋىنشا، بۇعان ۇبت ەمتيحاندارىن تاپسىرۋ كەزىندەگى قيىندىقتار كەدەرگى كەلتىرۋدە. وسىعان وراي كوميسسيا وكىلى شەتەلدە تۇراتىن ەتنوستىق قازاقتاردى قازاقستاننىڭ ءبىلىم بەرۋ جوبالارىنا تارتۋدىڭ ءادىس- تاسىلدەرىن قايتا قاراۋدى ۇسىندى. پاندەميا كەزىندە ۇبت تاپسىرۋدا تۋىنداعان ءبىرقاتار ماسەلەگە جەكە- جەكە توقتالعان بايانداماشى ق ح ر، تاجىكستان، ر ف، تۇرىكمەنستان سەكىلدى قازاق دياسپوراسى كوپ شوعىرلانعان ەلدەردەن ۇكىمەتارالىق ءبىلىم بەرۋ گرانتتارى بويىنشا ەتنوستىق قازاقتاردى كوبىرەك تارتۋ قاجەتتىگىن دە العا تارتتى.

جيىندا «قانداستاردى اقپاراتتىق قولداۋ ورتالىعىنا» ەلىمىزگە شەتەلدەردەن قونىس اۋدارىپ، قازاقستان ازاماتتىعىن العان قانداستارىمىزدىڭ كوپتەپ جۇگىنەتىنى دە ءسوز بولدى. ولاردىڭ باسىم بولىگى شەتەل ازاماتتىعىنان شىعا الماي جۇرگەندىكتەرىن ايتىپ، كومەك سۇرايدى ەكەن. سولاردىڭ دەنى - قىتاي مەن وزبەكستاننان كەلگەن ازاماتتار. بۇل جايىندا: «اتا زاڭىمىزدىڭ 10-بابىنىڭ 3-تارماعىنا جانە «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتتىعى تۋرالى» زاڭنىڭ 3-بابىنا سايكەس، ەلىمىزدە قوس ازاماتتىققا تىيىم سالىنعان. شەتەل ازاماتى ءبىر مەزگىلدە قازاقستاننىڭ دا ازاماتى بولا المايدى» ، دەگەن جيىنعا قاتىسۋشىلار بۇل ماسەلەنىڭ بۇرىننان بەرى كوتەرىلىپ كەلە جاتقانىن دا ەسكەرتتى.

تاۋەلسىزدىك جىلدارىندا قىتايدان 360 مىڭعا جۋىق قانداسىمىزدىڭ قونىس اۋدارعانىن حابارلاعان م. سارباسوۆ: «ولاردىڭ باسىم بولىگى قازاقستان ازاماتتىعىن قابىلداعان. ءبىراق كەيبىر قانداستارىمىز قىتاي ازاماتتىعىنان شىعۋ راسىمدەرىن ورىنداماعاندىقتان، قىتايعا كەرى قايتقان كەزدە ءتۇرلى قيىندىقتارعا تاپ بولۋدا جانە قازاقستان كونستيتۋتتسياسىنداعى تالاپتاردىڭ ورىندالماۋىنا اكەپ سوقتىرۋدا» ، دەپ ماسەلەنى اشىعىنان جەتكىزدى.

وسىعان وراي جيىندا سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنە قازاقستانداعى رەپاتريانتتاردىڭ قوس ازاماتتىق ماسەلەسىن شەشۋ جولدارىن قاراستىرۋ، شەتەلدەگى قازاق مادەني ورتالىقتارىن قولداۋدى كۇشەيتۋ جانە ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگىمەن بىرلەسىپ ازاماتتىق العان قانداستاردىڭ شەتەلدەگى ەڭبەك وتىلدەرىن ەسەپكە الۋ، اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ مينيسترلىگىنە سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىندا قانداستاردى ورنالاستىرۋدىڭ اۋقىمدى جۇمىستارىن جان- جاقتى جانە تولىق اقپاراتتاندىرۋ بويىنشا قولداۋدى كۇشەيتۋ جونىندە ۇسىنىستار بەرىلدى.

قوعامدىق كوميسسيا وتىرىسىندا سونىمەن قاتار ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگىنە قانداستاردى بەيىمدەۋ جانە ىقپالداستىرۋ ورتالىقتارى بويىنشا تۇرىپ جاتقان قانداستاردىڭ تۇرۋ مەرزىمىن ۇزارتۋ، شەتتەن كەلگەندەردى تۇراقتى تىركەۋ، ازاماتتىق العان قانداستاردىڭ ازاماتتىق الماعان وتباسى مۇشەلەرىمەن بىرگە تۇرۋ ماسەلەلەرى بويىنشا ءتيىستى قۇقىقتىق اكتىلەرگە وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ جونىندەگى ۇسىنىستار جولداندى.

كوميسسيا وتىرىسىندا شەتەلدەگى قازاق ۇلتتىق مادەني ورتالىقتارىن قارجىلاي قولداۋ ماسەلەسى دە قىزۋ تالقىلاندى. ماسەلەن، قازاقتار قالىڭ شوعىرلانعان 6 شەتەلدە - رەسەيدىڭ ومبى قالاسىندا، گەرمانيانىڭ بەرلين، تۇركيانىڭ ىستانبۇل شاھارىندا، وزبەكستان استاناسى - تاشكەنتتە، ۋكراينانىڭ كيەۆ قالاسىندا جانە قىرعىز رەسپۋبليكاسىنىڭ باس قالاسى - بىشكەكتە اbai Yui مادەني- ىسكەرلىك ءۇيى اشىلعان. الداعى ۋاقىتتا تاعى ەكى ەلدە «اباي ءۇيىن» اشۋ جوسپارلانىپ وتىر. الايدا وتىرىسقا قاتىسۋشىلار «اباي ۇيلەرى» اشىلعانىمەن شەتتەگى ەتنوستىق قازاقتارمەن قارىم- قاتىناستىڭ قارىشتاپ دامي قويماعانىن مويىنداپ وتىر. «ونىڭ باستى سەبەبى - قايتادان قاراجاتقا كەلىپ تىرەلەدى» ، دەيدى ماعاۋيا قاناپيا ۇلى.

«bai Yui مادەني- ىسكەرلىك ۇيلەرىنىڭ جۇمىسىن جانداندىرۋ ءۇشىن سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى تاراپىنان جاسالاتىن ناقتى قولداۋ رەتىندە ەتنوستىق قازاقتار قالىڭ شوعىرلانعان ەلدەردەگى قازاقستان ەلشىلىكتەرى عيماراتتارىنان ارنايى بولمەلەر ءبولىنىپ، كەڭسەلىك كەرەك- جاراقتارمەن تولىققاندى قامتاماسىز ەتىلسە جانە ولاردى قارجىلاندىرۋدىڭ زاڭدى تەتىكتەرى رەتتەلسە، جوسپارلى جۇمىستار مەن تىڭ جوبالاردى جۇيەلى تۇردە جۇزەگە اسىرۋعا كەڭىنەن جول اشىلار ەدى»، دەيدى ول.

وسىعان وراي جيىن سوڭىندا قانداستاردى بەيىمدەۋ جانە ىقپالداستىرۋ ورتالىقتارىن بارلىق وڭىرلەردە اشۋ ماسەلەسىن وزەكتەندىرۋ ۇكىمەت جانىنداعى شەتەلدەگى وتانداستارمەن مادەني- گۋمانيتارلىق بايلانىستى دامىتۋ جونىندەگى ۆەدومستۆوارالىق كوميسسيا وتىرىسىنىڭ قاراۋىنا جىبەرىلەدى.

بانۋ ءادىلجان

egemen.kz