ەلوردادا نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ەككەن اعاشتار قالاي ءوسىپ جاتىر؟

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - ەلوردا اۋىسقان ساتتەن بەرى قازاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ قالانى كوگالداندىرۋعا ايرىقشا كوڭىل ءبولدى.

ول ءار ۋاقىتتا سەنبىلىكتەرگە شىعىپ، اعاش وتىرعىزدى، وسىلايشا وسكەلەڭ ۇرپاققا ۇلگى كورسەتتى.

ەلوردا اينالاسىن قورشاي بوي كوتەرگەن، قالانىڭ تازا اۋامەن تىنىستاۋىنا مۇمكىندىك بەرگەن «جاسىل بەلدەۋ» دە 1997-جىلى ەلباسىنىڭ باستاماسىمەن قولعا الىنعان ەدى.

«قازاقپارات» تىلشىلەرى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ ەلوردادا ەككەن اعاشتارىنا جانە ولاردىڭ قالاي ءوسىپ جاتقانىنا شولۋ ۇسىنادى.

نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ سۇحباتىنا نەگىزدەلگەن دەرەكتى فيلم بيىل دا نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ەلوردانىڭ «جاسىل بەلدەۋىن» تىكۇشاقپەن ارالاپ، قالا اينالاسىنداعى ورماندى القاپتىڭ دامۋ بارىسىمەن تانىستى، جىلداعى ءداستۇر بويىنشا تابيعي ورتاعا قىرعاۋىل ۇشىرۋ شاراسىنا قاتىستى.

ەلباسى وتىرعىزعان العاشقى كوشەت - الماتى اۋدانىنداعى «جەرۇيىق» ساياباعىندا تۇر. تاقتايشادا 1999-جىلدىڭ 12- قازانىندا جاڭا قالالىق ساياباقتا اعاش وتىرعىزۋ باستالعانى ايتىلعان.

ءۇشىنشى مىڭجىلدىقتا مەملەكەتپەن بىرگە جاڭا باقتىڭ جايقالىپ وسەرىنە دەگەن سەنىممەن نۇرسۇلتان نازاربايەۆ وسى اعاشتى وتىرعىزعان.

ال 2012-جىلى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ جالپىقالالىق سەنبىلىك بارىسىندا «استانا-ارەنا» ستاديونىنا قاراما-قارسى جاڭا ساياباققا اعاش وتىرعىزۋعا قاتىستى.

«ءبىز ۇرپاقتارىمىز ادەمى ءارى تازا قالادا تۇرۋى ءۇشىن ەلىمىزدى جاسىل جەلەككە اينالدىرۋىمىز كەرەك. بۇل جەردە اۋماعى 100 گەكتاردى الىپ جاتقان قازاقستانداعى ەڭ ۇلكەن، جاڭا پارك - بوتانيكالىق باق بولادى. مەن ونى «جەتىسۋ» دەپ اتاۋدى ۇسىندىم. بۇل باققا الەمنىڭ ءار ەلىنەن اكەلىنگەن اعاشتار مەن وسىمدىكتەر وتىرعىزىلادى. بۇل قالا تۇرعىندارى ءۇشىن جاڭا دەمالىس ورنى بولادى»، - دەگەن ەدى ەلباسى.

سۋرەتتەن سول كەزدەگى بوتانيكالىق باق ورنىندا اعاشتاردىڭ از ەكەنىن كورۋگە بولادى. ال قازىر بوتانيكالىق باق - قالاداعى ءىرى دەمالىس ورنىنا اينالدى. 9 جىل بۇرىن نۇرسۇلتان نازاربايەۆ وتىرعىزعان ۇساق جاپىراقتى جوكە اعاشى وسىلاي ءوسىپ تۇر.

تاقتايشادا بۇل اعاشتاردىڭ باتىس ازيا مەن ەۋروپادان شىققانى جازىلعان. اعاش اينالاسى بۇتالارمەن قورشالعان.

نۇر-سۇلتان بوتانيكالىق باعى جىلىجايىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ەسكەندىر ساتەكوۆتىڭ ايتۋىنشا، ۇساق جاپىراقتى جوكە - كەڭ تارالعان اعاش ءتۇرى.

جوكەدەن بال الۋعا بولادى، بۇيىم جاسايدى جانە ساندىك اعاش رەتىندە ەگەدى. جوكە گۇلدەرىنەن قابىنۋعا قارسى قۇرال رەتىندە ءشاي دەمدەيدى. باشقۇرتتاردىڭ اتاقتى جوكە بالى وسى اعاشتان الىنادى.

ەلوردالىق بوتانيكالىق باق الماتى بوتانيكالىق باعىنىڭ فيليالى بولىپ سانالادى. ال بيىل بوتانيكالىق باققا تاۋەلسىز مارتەبە بەرۋ ماسەلەسى كوتەرىلدى.

2019-جىلدىڭ جەلتوقسانىندا نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ بوتانيكالىق باعى ەرەكشە قورعالاتىن تابيعي اۋماق اتاندى. بوتانيكالىق باقتىڭ جالپى اۋماعى 98 گەكتارعا جەتەدى.

جوبا بويىنشا ەكى ايماققا بولىنگەن:

ورتالىق بولىگى - عىلىمي زەرتتەۋلەر ءۇشىن ەرەكشە قورعالاتىن تابيعي اۋماق بولسا، سىرتقى پەريمەترى - سپورتتىق- ساۋىقتىرۋ ماقساتىن كوزدەيدى. مۇندا 41 مىڭ اعاش، 53 مىڭ بۇتا، 46 مىڭ شارشى مەتر گۇلزار، 536 مىڭ شارشى مەتر كوگالدار وسەدى. بيىل تاعى 4 مىڭ اعاش پەن 16 مىڭ بۇتالى قورشاۋ وتىرعىزۋ جوسپارلانعان. بارلىق كوشەتتەر بوتانيكالىق باق جانىنان قۇرىلعان عىلىمي-زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ قاتاڭ باقىلاۋىمەن جۇزەگە اسىرىلادى.

2016-جىلى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ۇلتتىق مۋزەي جانىنداعى سەنبىلىككە قاتىسىپ، كەزەكتى اعاشىن وتىرعىزدى جانە بارشا قازاقستاندىقتاردى جانە جاستاردى اباتتاندىرۋ ىسىنە بەلسەنە قاتىسۋعا شاقىردى.

«ەگەر ءاربىر ازامات، اسىرەسە جاستار ەلدى مەكەندەردى تازارتۋ جانە اعاش وتىرعىزۋ جۇمىستارىنا قاتىساتىن بولسا، وندا ءار اۋىل، اۋدان، قالا جانە ولارمەن بىرگە بۇكىل ەلىمىز دە كوركەيە تۇسەدى. تۇرمىسى تومەندەر مەن جەتىمدەرگە كومەك كورسەتۋ دە اسا ماڭىزدى. قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ 25 جىلدىعىن ءبىز وسىنداي ناقتى ءىس-قيمىلمەن قارسى الۋعا ءتيىسپىز. ءبىزدىڭ كەرەمەت بايتاق ەلىمىز بار، ونىڭ جەرىنە اعاشتى كوپ ەگۋىمىز قاجەت، ول حالىقتىڭ دەنساۋلىعىنا وڭ ىقپالىن تيگىزەدى. ءوز ەلىن سۇيەتىن ادام ونىڭ يگىلىگى ءۇشىن جۇمىس ىستەپ، بولاشاعىن ويلايدى»، - دەدى ن. نازاربايەۆ.

نۇرسۇلتان نازاربايەۆ وتىرعىزعان تاعى ءبىر اعاش «وتان قورعاۋشىلار» مەموريالى اۋماعىندا ورنالاسقان. مۇندا ەلباسىنىڭ باستاماسىمەن تۇرعىزىلعان «وتان انا» مونۋمەنتىن كورۋگە بولادى. ونىڭ بيىكتىگى 37 مەتردەن اسادى. سونىمەن بىرگە، قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەر الاڭىندا نۇرسۇلتان نازاربايەۆ وتىرعىزعان تاعى ءبىر اعاش بار.

مەملەكەتتىك رامىزدەر الاڭىن 2009-جىلى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ەلوردا ورتالىعىندا ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىنا ارنالعان مەموريال ورنىندا اشقان بولاتىن. الاڭدا قازاقستاننىڭ ەڭ ۇلكەن تۋى جەلبىرەپ تۇر. مۇندا اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ انت قابىلداۋى، مەملەكەتتىك سىيلىقتار مەن ناگرادالار تاپسىرۋ سونداي-اق 4- ماۋسىمدا ەلىمىزدىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەر كۇنى شارالارى وتەدى.

ايتا كەتەيىك، ەلوردادا «استانا وپەرا» تەاترىنىڭ ىرگەلەس اۋماعىنا 1000 ءتۇپ بورتەگۇل مەن 700 ەمەن اعاشى وتىرعىزىلدى. ق ر پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ جولداۋىن ىسكە اسىرۋ اياسىندا نۇر-سۇلتاندا ءبىر ميلليوننان استام جاسىل جەلەك وتىرعىزىلادى.

«نۇر-سۇلتان - جايلى قالا» ماستەر-جوسپارىندا دا ەلوردانى جاپپاي كوگالداندىرۋ قاراستىرىلعان.